Poetin en Loekasjenko streven naar integratie van de economieën van Rusland en Wit-Rusland

Russisch president Vladimir Poetin en de Wit-Russische leider Aleksandr Loekasjenko zaten donderdagavond samen in de aanloop naar grootscheepse gezamenlijke militaire oefeningen. Zij verklaarden achteraf dat er vooruitgang werd geboekt bij de integratie van de economieën van de twee landen.

Waarom is dit belangrijk?

Hoewel alles peis en vree lijkt tussen de twee autocratische leiders, is er een brute machtsstrijd gaande. Het Kremlin zou van Wit-Ruslands internationale isolement gebruik hebben gemaakt om Loekasjenko te verplichten een aantal integratieprojecten af te ronden, die ervoor zouden zorgen dat zijn land politiek, militair en economisch veel dichter bij Rusland komt te staan. Loekasjenko beseft dat dit eigenlijk zijn macht beknot en probeert dit te voorkomen. Een inniger samenwerking tussen Rusland en Belarus in een heuse unie, betekent de facto een sterker Rusland.

Poetin zei donderdagavond laat dat de twee leiders waren overeengekomen het macro-economisch beleid van de landen te coördineren, gemeenschappelijke belasting- en douanemaatregelen in te stellen en andere financiële controles te harmoniseren. Dit is onderdeel van een 28 punten tellende routekaart, die naar verwachting de invloed van Rusland op zijn buurland moet vergroten, bericht The Guardian.

De landen zullen werk maken van de integratie van hun energiemarkten, terwijl de leveringen van aardgas aan Wit-Rusland tegen sterk gereduceerde prijzen gehandhaafd zullen blijven. Rusland zal de in geldnood verkerende Wit-Russische regering nog eens 630 miljoen dollar aan leningen verstrekken, aldus Poetin. “We gaan vooruit als beschaafde landen, alleen samen, alleen als een unie … bijna een enkel volk,” oreerde Loekasjenko.

De teksten van de overeenkomsten werden niet openbaar gemaakt en de leiders ondertekenden geen documenten in het openbaar. De twee partijen kondigden nieuwe economische akkoorden aan, maar gingen niet in detail in op de invoering van een gemeenschappelijke munt of op defensie- of politieke akkoorden, waarmee de reikwijdte van de onderhandelingen werd afgebakend.

Verzet van Loekasjenko

Loekasjenko, die door het westen is gesanctioneerd wegens het gewelddadige optreden tegen de oppositie in zijn land, verzet zich tegen de druk van Moskou om de controle over het regeringsbeleid op te geven in ruil voor Russische steun.

Het Kremlin zou van Wit-Ruslands internationale isolement gebruik hebben gemaakt om Loekasjenko te verplichten een aantal integratieprojecten af te ronden, die ervoor zouden zorgen dat Wit-Rusland politiek, militair en economisch veel dichter bij Rusland komt te staan en de landen zelfs een gezamenlijke munt schenken.

Loekasjenko had echter de uitvoering van de overeenkomsten, die waren opgesteld als onderdeel van een verdrag van de Unie van 1999, geblokkeerd omdat hij inzag dat zij zijn positie zouden ondermijnen en de soevereiniteit van Belarus aan Moskou zouden overdragen.

“Eerst moet de economische basis worden gelegd alvorens verder te gaan op het politieke spoor,” zei Poetin na de gesprekken, waarbij hij opmerkte dat de twee partijen niet hadden gesproken over een mogelijke politieke integratie.

Militaire samenwerking

“Hoewel de twee partijen niet openlijk spraken over wapenverkoop of nieuwe Russische bases in Wit-Rusland, waren er tekenen van groeiende militaire samenwerking tussen de landen,” schrijft The Guardian.

Zo zei Loekasjenko, in de aanloop naar zijn zesde ontmoeting met Poetin dit jaar, dat hij hoopte een grote lading wapens te kopen, waaronder gevechtsvliegtuigen en helikopters. Ook de geavanceerde S-400 luchtverdedigingswapens staan op Loekasjenko’s verlanglijst. Wit-Rusland beweerde tevens dat Moskou Su-30 gevechtsvliegtuigen naar het land had overgebracht om te patrouilleren aan de grenzen van het land met Europa.

De ontmoeting vindt plaats enkele dagen voor het begin van de militaire oefeningen van Zapad-2021, waarbij naar schatting tienduizenden Wit-Russische en Russische troepen zullen deelnemen aan geplande manoeuvres aan de grenzen van Europa. Moskou heeft beweerd dat maar liefst 200.000 manschappen deelnemen aan de training, maar dat aantal zou overdreven zijn.

De oefeningen, die om de vier jaar worden gehouden, simuleren meestal een conflict tussen de NAVO en een door Rusland geleide alliantie. De oefeningen van 2017 werden met grote ongerustheid ontvangen in het westen, waar de vrees bestond dat ze zouden kunnen dienen om een militaire opbouw aan de grenzen van de NAVO te rechtvaardigen.

Migrantencrisis

De reactie op de oefeningen van 2021, die van 10 tot en met 16 september zouden plaatsvinden, was gematigder, hoewel de Europese landen langs de grens met Wit-Rusland hun veiligheidsmaatregelen hebben verscherpt, deels vanwege een migrantencrisis die door de Wit-Russische leider is aangewakkerd.

Zo liet Loekasjenko de voorbije maanden mensen invliegen vanuit Bagdad, Dubai en Istanboel, en gebruikte hij gewapend geweld om ze naar naburige EU-staten, zoals Polen, te duwen, weet de EUObserver.

De aantallen daalden echter nadat Irak de vluchten van Loekasjenko in de zomer had opgeschort. Het stemde er ook mee in om 690 mensen uit Wit-Rusland terug te nemen. (mah)

Lees ook: Poetin wint weer: Westerse sancties duwen Wit-Rusland alleen maar meer in de armen van Moskou

Meer