De komende week wordt meer duidelijkheid verwacht over een eventuele uitrol van het zogeheten coronapaspoort of covid safe ticket in Vlaamse steden en gemeenten. Enkele burgemeesters van de Brusselse rand zijn daar al langer vragende partij voor, want vanaf 1 oktober begint Brussel ermee. De vrees bestaat dat sommige Brusselaars die niet gevaccineerd zijn, naar Vlaams- en Waals-Brabant zullen uitwijken en daar het aantal besmettingen de hoogte in zullen stuwen.

Voor de Vlaamse regering is het onderwerp geen taboe – of liever: geen taboe meer– maar over de modaliteiten bestaat nog discussie. Ofwel kies je in Vlaanderen voor een algemeen coronapaspoort, ofwel voer je het alleen in op plaatsen waar de vaccinatiegraad laag is. Welk criterium zal gelden, is nog niet beslist. Bovendien blijft de coronapas zowel ethisch als juridisch balanceren op een dun koord. Ook in Brussel geven de Franstalige liberalen flink tegengas.

Voor Vlaams viceminister-president Hilde Crevits (CD&V) kan er geen sprake zijn van een algemene invoering. ‘Op veel plaatsen is 90 of 95 procent gevaccineerd. Je moet voor een stuk de totale vrijheid kunnen teruggeven’, zei de minister in De Zevende Dag. Ze heeft vorige week naar eigen zeggen een drempel van 70 procent voorgesteld, al beseft ze dat die op veel plaatsen al is bereikt. Om geen opbod te krijgen tussen burgemeesters, is Crevits voorstander om een kader in te voeren. ‘Anders is het de ene gemeente tegen de andere.’

‘Gegijzeld’

N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeesters Bart De Wever is principieel géén voorstander van een coronapas, zo zei hij in hetzelfde programma, maar vindt het niet verstandig om binnen één regio verschillende regels te hanteren. ‘Overal of nergens’, klonk het. ‘Minstens per regio.’ ‘Vlaanderen wordt voor een stuk gegijzeld door Brussel. Als dat nieuwe beperkingen met zich meebrengt, zullen we moeten slikken, maar moeten ze vooral wel tijdelijk zijn.’

De Wever is het trouwens beu dat Antwerpen met de vinger gewezen wordt. ‘Uiteindelijk zullen we aan meer dan 83 procent gevaccineerden zitten onder de volwassen bevolking. Voor een stad als Antwerpen – qua diversiteit vergelijkbaar met Brussel – is dat een onverhoopt resultaat.’

‘Verdoken vaccinatieplicht’

De Vilvoordse burgemeester Hans Bonte (Vooruit) hoopt dat de lokale besturen inspraak krijgen. Hij verwijst naar het succesvolle gebruik van het covid safe ticket op het Horst Arts & Music Festival in zijn stad dit weekend. Bonte schaart zich helemaal achter zijn partijgenoot en federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke, die zich de voorbije week scherp uitliet over niet-gevaccineerden. Het is verantwoord om hen rustig aan bepaalde vrijheden te ontnemen, vindt Vandenbroucke. Wie niet horen wil, moet voelen.

Voor liberalen ligt de coronapas gevoelig. Volgens Alexia Bertrand van de Brusselse oppositiepartij MR heeft de Brusselse regering niet genoeg gedaan om de mensen te overtuigen om zich te laten vaccineren, omdat de regering haar bevolking niet kent. ‘Het is maar de vraag of de uitrol van een verplichte coronapas leidt tot een verhoging van de vaccinatiegraad, want de mensen die zich niet laten vaccineren zijn niet dezelfden als diegenen die buitenkomen en aan cultuur doen of naar evenementen gaan.’

‘Ik hoor verschillende doelstellingen rond het covid safe ticket’, zei ze vanmorgen nog op C’est pas tous les jours dimanche, het zondagse debatprogramma van de Franstalige zender RTL-TVI. ‘Als het een verdoken vaccinatieplicht is, dan verbreken we het vertrouwen van de burger. Als het iets is dat doelgericht en beperkt in de tijd is, is het denkbaar. Het doel moet duidelijk zijn, en de noodzaak moet worden aangetoond.’

Een paar dagen geleden zei haar partijvoorzitter Georges-Louis Bouchez in Terzake dat een coronapas een ‘vals gevoel van vrijheid’ geeft, al beseffen de liberalen ook wel dat er – zeker in Brussel – iets moet gebeuren om de situatie niet opnieuw te laten ontsporen. Het vooruitzicht op een mogelijke nieuwe lockdown is een nachtmerriescenario, en dus zou een coronapaspoort voor hen eventueel kunnen, als het echt moet, onder strikte voorwaarden: hij moet dan goed afgelijnd en zeker tijdelijk zijn. Binnen de Vivaldi-regering zitten de partijen dus nog niet helemaal op één lijn.

Vrijheid vs. vrijheid

Medisch filosoof Ignaas Devisch (UGent) en lid van het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-ethiek noemde zich altijd al een ‘koele minnaar’ van de coronapas, maar denkt wel dat ons land intussen in een ‘andere fase’ is beland. De invoering ervan is verantwoord omdat het gezondheidspaspoort weliswaar een inperking op de privacy is, maar aan de andere kant ook een stuk vrijheid teruggeeft en mogelijkheden creëert, niet alleen voor de betrokkene maar voor de hele samenleving. Net daarom mag de druk op niet-gevaccineerden opgevoerd worden. Wel waarschuwt hij voor de ‘morele schuldvraag’.

Op het VTM Nieuws sprak ook premier Alexander De Croo zich uit over een uitrol in Vlaanderen. Voor Brussel is het niet meer dan logisch, vindt hij, maar een uitbreiding naar Vlaanderen is ‘niet nodig’.