Europese Rekenkamer kritisch over aanpak migratie: ‘80 procent van wie moet vertrekken, blijft toch’

De Europese Unie probeert al langer om mensen die zonder geldige papieren de Europese Unie zijn binnengekomen terug te sturen naar de landen waar ze vandaan komen, maar dat blijkt makkelijker gezegd dan gedaan. Eerder liep het al spaak en ook de afgelopen vijf jaar is het een rommel geworden, zegt de Europese Rekenkamer.

De Rekenkamer heeft de effectiviteit onderzocht van de akkoorden die de EU in de afgelopen vijf jaar sloot met landen buiten Europa. Er waren tal van afspraken, regelingen, overeenkomsten en bevelen, maar de praktijk is weerbarstig. Ondanks alle woorden blijven de meeste migranten, als ze eenmaal binnen zijn, in Europa.

De Europese Unie heeft “niet doelmatig” met landen buiten Europa gewerkt om ervoor te zorgen dat migranten die illegaal in Europa zijn terugkeren, zegt de Rekenkamer. Daar maakt Rekenkamer-voorzitter Leo Brincat zich zorgen over, want er zijn alweer nieuwe vluchtelingen onderweg. “Ook zij weten dat maar weinigen echt worden teruggestuurd”, zegt hij. Uit zijn onderzoek blijkt dat minder dan een op de vijf mensen die zonder de juiste papieren de EU is binnengekomen, weer wordt teruggestuurd.

Willekeurig

De Europese Unie ondernam wel actie, maar deed dat nogal willekeurig. “Niet voldoende gestroomlijnd”, in de woorden van de Rekenkamer. Daardoor konden ook niet-EU-landen waarmee afspraken waren gemaakt daar onderuit komen.

Sinds 2008 krijgen elk jaar ongeveer een half miljoen niet-EU-burgers te horen dat ze geen recht hebben om in de EU te blijven. Zeker 80 procent blijft daarna toch, ook al stelde de Europese Unie achttien lijvige documenten op waarin plechtige beloftes van de herkomstlanden stonden. Die contracten hadden vaak allerlei bepalingen waar de herkomstlanden helemaal geen zin in hadden, zoals de verplichting om ook burgers op te nemen die uit andere landen afkomstig zijn.

‘Moet beter’

Ook staken Europese lidstaten vaak zelf spaken in de wielen van het gezamenlijke systeem, omdat ze buiten de EU om zelf afspraken maakten met herkomstlanden. De Rekenkamer constateerde bovendien dat het vaak beter ging als de regelingen voor terugkeer juist niet waren vastgelegd in contracten. Dan zijn afspraken flexibeler en kunnen ze aangepast worden.

Het moet snel allemaal beter, zegt de Rekenkamer, want de Europese Unie zal met migratie te maken blijven hebben. Als het bruikbaarste middel in onderhandelingen met landen buiten de Unie ziet de Rekenkamer het beperken van visumvoorwaarden voor inwoners van dat niet-EU-land naar Europa. Andere middelen hadden vaak minder effect.