"Aan haren uit bed gesleurd, van de trap gegooid": het verhaal van drie vrouwen na extreem partnergeweld

Kristina en Marieke kunnen hun ervaringen met partnergeweld nog navertellen. Zij getuigen hier zelf. Sonja Mertens kan dat niet meer. Zij overleed na mishandeling door haar partner. Sonja's familie en vrienden doen hier voor het eerst uitgebreid hun verhaal. 

Bekijk hier de volledige reportage van Pano of lees daaronder het verhaal van Kristina, Marieke en Sonja:

4 augustus 2020. De voormalige burgemeester van Aalst,  Ilse Uyttersprot, wordt gewelddadig om het leven gebracht door haar partner, Jurgen D. Hij geeft zichzelf meteen aan op het politiebureau. In politieke kringen wordt verslagen gereageerd, en geweld tegen vrouwen staat een tijdlang opnieuw op de agenda. 

Maar Uyttersprot bleek al snel niet het eerste slachtoffer van Jurgen D. Kranten brachten naar buiten dat D. eerder werd veroordeeld voor partnergeweld, in 2014. Nu blijkt dat verschíllende ex-partners van Jurgen D. naar de politie zijn gestapt voor partnergeweld. Eén van hen is Kristina. Zij had twintig jaar geleden een relatie met D., en doet voor het eerst voor de camera haar verhaal. 

Kristina vertelt hoe ze kennismaakte met Jurgen D., de man die terechtstaat voor de moord op Ilse Uyttersprot: 

Na de geboorte van hun zoon werd Jurgen D. "jaloers en bezitterig", zegt Kristina. Het komt tot bedreigingen tegen haar en haar ouders. En tot fysiek geweld. “Hij wist heel goed wat hij deed”, zegt ze. “Meestal sloeg hij me met mijn achterhoofd tegen de grond, zodat er niets in mijn gezicht te zien was. Uiterlijk was er niets te zien, maar innerlijk was ik een wrak.”

Tot drie keer toe probeert Kristina weg te vluchten van D. Maar door de dreigende relatiebreuk werd hij net agressiever. Bij haar laatste vluchtpoging weet Jurgen D. Kristina op de oprit klem te rijden.

"Hij pakte me vast en smeet mij op de grond. Ik kon naar binnen vluchten, maar hij kwam achter mij aan." Kristina vertelt over haar vluchtpoging weg van Jurgen D., de moordverdachte van Ilse Uyttersprot:

Net als verschillende andere partners van Jurgen D., stapte Kristina naar de politie. Nog lang na hun relatie werd ze door hem gestalkt en bedreigd. Nu de jaren verstreken zijn, blijft Kristina verbaasd dat de politie daar niet mee aan de slag is gegaan. “Hoe is dit in godsnaam kunnen gebeuren? Zo veel geweld, zo veel processen verbaal, en toch is dit 22 jaar kunnen blijven doorgaan, en is er iemand moeten sterven. Daar kan ik niet tegen”, zegt ze.

Volgend jaar moet Jurgen D. zich verantwoorden in het assisenproces over de moord op Ilse Uyttersprot. In afwachting wilde hij, noch zijn advocaat bij ons reageren. 

Ook bij Marieke*, die om veiligheidsredenen enkel met een schuilnaam kan getuigen, was haar beslissing om de relatie te beëindigen aanleiding tot geweld. “Door zijn drugsgebruik maakte ik een einde aan de relatie”, vertelt ze. Toen heeft hij haar vastgegrepen. Na dat incident, beloofde hij zich te herpakken. "Maar toen begon hij terug drugs te gebruiken, en daarmee werd ook het geweld systematisch", zegt ze. 

“‘s Nachts werd ik aan mijn haren uit bed gesleurd en van de trap gegooid”, zegt Marieke. Jarenlang sleept de mishandeling aan, maar al die tijd "was niemand echt op de hoogte". "Ook niet mijn vrienden, ouders en andere familie", zegt ze.  Dat komt omdat Marieke de fout bij zichzelf legt. "Ik minimaliseerde alles heel sterk. Dikwijls draaide het er zelfs op uit dat ik mijn excuses ging aanbieden, omdat ik hem weer boos had gemaakt." Deze vorm van psychisch geweld zorgt er uiteindelijk voor dat Marieke pas na tien jaar naar de politie stapt, mét bewijzen van haar verwondingen.

Maar de politie neemt haar verhaal niet echt serieus. Meer nog, ze adviseren Marieke om een gewone melding te maken en vooral géén proces-verbaal te laten opstellen. Anders zou haar man nog kwader kunnen worden. "Als ik klacht indiende, zou ik het alleen maar erger maken", klonk het. Daardoor blijft Mariekes situatie jarenlang onder de radar. Haar kinderen zorgen ervoor dat ze aan haar gewelddadige partner gebonden blijft. 

Marieke probeert weg te raken samen met haar kinderen, maar dat zorgt voor een traumatische ervaring. Wanneer ze met haar kinderen vlucht, komt het tot een confrontatie, en de politie wordt erbij geroepen. "Plots besliste de politie dat de kinderen bij hem moesten blijven. Anders zou hij tilt slaan", zegt Marieke. "En ik moest dus vertrekken zonder de kinderen."

“Ik heb het letterlijk tegen de politie gezegd: wij wachten op de dag dat we op de voorpagina van de krant staan”, zegt Marieke, die na het einde van de relatie gestalkt werd door haar ex-partner. 

Mariekes ex-partner wordt na tientallen klachten veroordeeld tot een voorwaardelijke straf van een paar maanden. Hij moet dus niet naar de cel. Maar zelfs na die veroordeling stoppen de dreigementen niet, tot op de dag van vandaag. Marieke dient nog een klacht in, maar die werd geklasseerd. 

5 september 2018 staat met een groot kruis in het geheugen gegrift van de kinderen van Sonja Mertens. Die dag takelt Danny S., haar partner, Sonja hevig toe. Zo hevig dat Sonja overlijdt. Aan haar dood gaat een lang proces van mishandeling vooraf. “Sonja Mertens was gedurende minstens één jaar en meer dan acht maanden verstrikt in een uiterst gewelddadige relatie”, spreekt de rechter in Turnhout afgelopen juni uit. “Ze werd systematisch en met toenemende intensiteit mishandeld. Tot deze gewelddaden de dood tot gevolg hadden.” 

“Het laatste dat ik van mama kan herinneren is hoe gelukkig zij was als we samen aan de zee waren. Gewoon met ons gezinnetje, toen we niet wisten wat er zo veel jaren later zou gebeuren”, vertelt Kirsten, de dochter van Sonja. De kinderen herinneren zich goed hoe Danny S. steeds meer controle over hun moeder kreeg. 

“Ik had zelfs geen nummer meer van mijn mama, enkel het nummer van Danny”, zegt zoon Gunther. Samen met Sonja's andere zoon, Tom, vertelt hij hoe ze geïsoleerd raakten van hun moeder:

Zo raakt Sonja geïsoleerd van haar kinderen. Haar vriendin Monique is een van de enigen tegen wie ze nog durft te spreken. "Ze vertelde me rechtuit hoe alles gebeurde", zegt Monique. "Haar buik zag blauw, haar borst, haar armen stonden vol blauwe plekken. Zelfs in haar gezicht, maar ze schminkte dat weg. Waarschijnlijk heeft ze niet eens alles verteld, uit schaamte."

Op aansturen van Monique stapt Sonja na anderhalf jaar naar de politie, maar ze is te bang om een klacht in te dienen. Na een week keert ze terug naar Danny.  “Ik heb toen gezegd: Sonja, dit wordt uw dood”, zegt Monique.

Danny zorgt op dat moment dat de vriendschap met Monique abrupt stopt, en Sonja komt vanaf dan hun huis amper uit. Twee maanden voor haar dood slaakt Sonja nog een laatste noodkreet. 

Sonja verstuurt een voicemail naar haar zoon Gunther. “Help, nee dat doet pijn, hoorde ik, en Danny was aan het brullen”, vertelt hij. De politie stuurt een ploeg ter plaatse, maar Sonja zegt dat ze van de trap gevallen is, ook wanneer ze apart genomen wordt door de politie. Zoon Gunther vertelt hoe dat moment verliep: 

Er werd uiteindelijk geen proces-verbaal opgesteld op dat moment. Volgens het parket van Antwerpen kwam dat door een misverstand tussen twee politiezones. De kinderen zijn teleurgesteld in de aanpak van de politie.

Sonja zal uiteindelijk sterven aan de gevolgen van de slagen die ze maandenlang moet incasseren. Danny wordt opgepakt, maar na 20 maanden in de gevangenis wordt zijn voorhechtenis beëindigd. Hij loopt dan opnieuw vrij rond, en trouwt zelfs opnieuw. Ook deze vrouw zal mishandeld worden door Danny S. Daardoor belandt hij opnieuw in de gevangenis. 

Afgelopen juni werd Danny S. veroordeeld tot vijftien jaar cel voor onmenselijke behandeling met de dood tot gevolg. De rechter plaatst hem na die straf ook voor vijftien jaar onder het toezicht van de strafuitvoeringsrechtbank. Danny tekende beroep aan. Zijn advocaat wilde geen commentaar geven aan onze redactie.