Vanaf 1 oktober wordt de mondmaskerplicht drastisch beperkt. In winkels, de horeca en op het werk zijn mondmaskers niet langer verplicht. En nachtclubs en discotheken mogen die dag weer de deuren openen, voor het eerst in anderhalf jaar. Mogelijkerwijs zullen de versoepelingen inzake mondmaskers alleen in Vlaanderen te merken zijn.
Het Overlegcomité kwam vrijdagmiddag samen met één groot agendapunt: de mondmaskerverplichting. De voorbije week pleitte de ene na de andere voor het einde van het verplichte mondmasker, nadat premier Alexander De Croo de deur tijdens het weekend op een kier had gezet. Tegelijkertijd predikte expertengroep Gems de voorzichtigheid: in binnenruimtes waar gevaccineerde en niet-gevaccineerde mensen elkaar kunnen ontmoeten blijft het mondmasker ‘cruciaal’, net als in openlucht wanneer veel mensen dicht bij elkaar staan, klonk het in een rapport dat infectiologe Erika Vlieghe en co. naar aanleiding van het Overlegcomité opstelden.
‘Etappe richting vrijheid’
Er werd een stevige discussie verwacht, maar uiteindelijk kwamen de verschillende regeringen er vrij snel uit. Zowat twee uur na de start van het Overlegcomité lekte al uit dat de algemene mondmaskerplicht in winkels en horecazaken vanaf 1 oktober op de schop gaat. Premier Alexander De Croo bevestigde dat rond 18 uur op de klassieke persconferentie na het Overlegcomité. De vaccinatiegraad in België is hoog genoeg om een nieuwe ‘etappe richting de vrijheid’ in te zetten.
Concreet betekent dat dat het mondmasker vanaf volgende maand afgezet mag worden in winkels (klanten én personeel), horecazaken of op het werk. Enkel in de binnenruimtes van het openbaar vervoer, de treinstations en de luchthavens blijft de mondmaskerplicht bestaan, net als in zorginstellingen, voor personeelsleden en klanten van medische en niet-medische contactberoepen en bij allerhande evenementen met meer dan 500 mensen binnen, als die tenminste geen gebruik maken van de coronapas.
Die regels gelden voor het volledige land, maar de deelstaten mogen daar zelf wel strenger in zijn.
Daar wordt volgende week binnen de verschillende regionale regeringen over beslist, maar in Vlaanderen blijft het allicht bij de minimale ‘federale sokkel’, gaf Vlaams-minister president Jan Jambon vrijdagavond al aan. ‘Ik ben zeer blij dat we op 1 oktober weer een hele grote stap kunnen zetten naar het rijk van de vrijheid’, klonk het tevreden.
Herbekijk de persconferentie na het Overlegcomité:
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In Wallonië en vooral in Brussel ligt de vaccinatiegraad echter een pak minder hoog. Brussels minister-president Rudi Vervoort wond er geen doekjes om: ‘De gezondheidssituatie in Brussel is een beetje verbeterd, maar laat ons absoluut niet toe om verder te versoepelen’. In de hoofdstad zullen mondmaskers dus vooralsnog verplicht blijven in bijvoorbeeld de horeca en handelszaken. Ook onder meer de strenge aanbeveling om te telewerken, de beperkingen op privébijeenkomsten en het verplichte sluitingsuur van de horeca blijven in Brussel gehandhaafd. De andere regio’s hebben daar op het vorige Overlegcomité eind augustus al komaf mee gemaakt. De Waalse regering is er naar verluidt nog niet helemaal uit, al pleitte minister-president Elio Di Rupo vrijdag al wel voor voorzichtigheid. ‘Waar gevaccineerden en niet-gevaccineerden elkaar binnen ontmoeten is een mondmasker aangewezen, net als in openlucht als er veel mensen dicht opeen komen’, zei hij.
‘We beginnen dezelfde taal te spreken, elkaar te begrijpen en goeie evenwichten te vinden’
De deelstaten krijgen niet alleen de teugels van het mondmaskerbeleid voor een groot deel in handen. Dat geldt ook voor het Covid Safe Ticket, of de coronapas in de volksmond. De federale overheid legt het gebruik van het Covid Safe Ticket op voor de nachtclubs, die overal in het land vanaf 1 oktober kunnen heropenen, maar laat het verder over aan de gewesten. Jambon gaf aan dat de Vlaamse regering daar begin volgende week over beslist, Brussel gaf eerder al aan de coronapas te willen invoeren in de horeca.
‘Onaanvaardbaar en onhoudbaar’
Premier Alexander De Croo zei tijdens de persconferentie dat er goed nieuws was, namelijk de versoepeling, maar dat het goede nieuws overschaduwd wordt door het feit dat te veel mensen vandaag nog niet gevaccineerd zijn. In Brussel geldt dat voor de helft van de bevolking. In sommige gemeenten ligt de vaccinatiegraad onder de 50 procent. Die situatie ‘is onaanvaardbaar en onhoudbaar’, benadrukte De Croo, die daarmee geen steen wilde werpen naar de diensten in Brussel. Hij richtte zijn pijlen op mensen die zich bewust nog niet hebben laten vaccineren. ‘De epidemie is een epidemie aan het worden van de niet-gevaccineerden. De intensieve zorg is eigenlijk een verzamelplaats aan het worden van mensen die niet gevaccineerd zijn.’ Die situatie ‘kunnen we als samenleving niet aanvaarden’, ging hij voort. ‘Niemand heeft het recht anderen in gevaar te brengen. Niemand zou zoiets aan anderen mogen aandoen’, en dat terwijl de vaccins tegen het coronavirus ‘veilig, gratis en overal beschikbaar zijn’.
Ook vicepremier en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) stelde dat er in Brussel nog een hele weg te gaan is. Ook hij benadrukte de enorme inspanningen van de autoriteiten en de moeilijke context in Brussel. Maar het is niet alleen in Brussel dat de laatste loodjes het zwaarst wegen, aldus Vandenbroucke, die er meteen aan toevoegde dat het niet om een vingerwijzing ging. Zo is een vaccinatiegraad van 59 procent van de volledige bevolking in Luik te weinig. De 65 procent in Antwerpen noemde hij op zich een mooi resultaat, ook gezien de relatief jonge bevolking, maar ook dat cijfer is te laag. Voorts citeerde de minister Machelen, Zaventem, Vilvoorde en Sint-Pieters-Leeuw.
De heropening van de nachtclubs gaat ook gepaard met strengere protocollen rond ventilatie en luchtkwaliteit, maar die moeten nog worden uitgewerkt. Minister Frank Vandenbroucke benadrukte in elk geval dat er een overgangsperiode komt, zodat uitbaters de tijd hebben om alles op orde te krijgen. Maar hardleerse discotheek-eigenaars riskeren na verloop van tijd wel verplichte sluiting. Het regelgevend kader rond ventilatie en luchtkwaliteit zal bovendien niet alleen gelden voor het nachtleven, maar ook voor de horeca en voor fitnesscentra en andere indoor sportinfrastructuur, gaf de minister aan.
Vandenbroucke, die op voorhand vasthield aan een voorzichtige aanpak, was verder opvallend in zijn nopjes over de beslissingen van het Overlegcomité. ‘Ik ben bijzonder tevreden met het resultaat van het debat over het mondmasker. We beginnen dezelfde taal te spreken, elkaar te begrijpen en goeie evenwichten te vinden’.
In Vlaanderen was de tijd rijp om te versoepelen, de andere regio’s is het volgens de Vooruit-vicepremier ‘logisch’ dat de maatregelen verschillen. ‘We leggen de verantwoordelijkheid meer en meer bij de gewestregeringen, dat zal de komende maanden zo verder gaan.’
Het einde van de federale fase, die al sinds maart vorig jaar van kracht is, zit er echter nog niet meteen aan te komen. Het coronacommissariaat is volop bezig met de voorbereiding ervan, maar gezien de complexiteit van de oefening is dat ‘zeker niet voor eind oktober’, zei De Croo.
Het Overlegcomité komt midden volgende maand opnieuw samen.