Het loopt alweer uit de hand in de Gentse Overpoort: waarom is het daar zo explosief?

De heropening van het academiejaar voor hogeschoolstudenten doet ook de Gentse Overpoort heropleven. Maandagavond heerste er een gemoedelijke sfeer. Groepjes studenten kletsten buiten bij of dansten binnen op een van de talrijke evenementen. De aanwezige politie moest amper ingrijpen, al was er één opmerkelijk incident. Toen de politie tussenkwam bij twee ruziënde jongeren, werd een van hen agressief. Hij trakteerde een van de politieagenten op een kopstoot, iets later trapte hij een andere agent in het gezicht.

Dat incident verbleekt echter bij wat zich afgelopen vrijdag afspeelde. Toen werd de Gentse feeststraat het decor voor een langgerekte vechtpartij tussen relschoppers en politie-eenheden. Het begon met een rapconcert in de Lime, waar de Nederlandse rapper Ashafar mocht optreden. 199 gelukkigen hadden daarvoor een uitnodiging kunnen bemachtigen, al bleek snel dat er veel meer volk was opgedaagd. Rond 3 uur ’s nachts leidde dat tot een vechtpartij, die de politie echter snel in de kiem kon smoren. 

Grote bende

Het grote geweld moest dan nog komen. Rond vijf uur keerde een grote bende – vooral Franstaligen en Nederlanders – zich tegen een aantal politiemensen. Het geweld escaleerde snel, waarop de politie versterking vroeg. “Het was een vreemd schouwspel”, zegt Maarten Boucquez, uitbater van ’t Kofschip en Elixir. “Ze gooiden met flessen en glazen naar de politie. Het leek wel een oorlogszone.” 

Dat de relschoppers van ver buiten Gent kwamen, hoeft op zich weinig te verbazen. In Nederland moet de horeca nog de deuren sluiten om middernacht, in Frankrijk wordt overal een coronapas gevraagd en ook in Brussel gelden strengere regels. Maar dat wil nog niet zeggen dat alle aanwezigen vrijdag naar Gent afgezakt waren om een feestje te bouwen. “Geen enkele van hen heeft zelfs aanstalten gemaakt om binnen te komen”, zegt Boucquez. “Ze hadden allemaal eigen drank mee. Nee, die waren hier met één doel: vechten.” 

Rond halfzes keerde de rust terug in de Overpoort. Maar zaterdag volgde droevig nieuws. Om halfzes ’s avonds werd de twintigjarige student Dali van Buynder zwaargewond teruggevonden aan de studentencampus Plateau. In kritieke toestand werd hij naar het ziekenhuis gebracht. Daar stelden ze vast dat hij een hersenschudding, grote hoofdwonde, gebroken oogkas en inwendige bloedingen had. Dinsdag liet het parket weten dat hij buiten levensgevaar is. Zodra het medisch verantwoord is, wordt hij verhoord. Volgens mensen uit zijn omgeving zou hij zaterdagochtend om halfvijf naar huis vertrokken zijn uit de Overpoort. Wat in de dertien uur daarna gebeurd is en in welke mate zijn verwondingen te maken hebben met de rellen, is nog onduidelijk. 

De vraag rijst of de politie en stadsbestuur zich niet meer hadden moeten voorbereiden op tumult aan het begin van het nieuwe schooljaar. De politie was op tijd op de hoogte van het rapconcert. “We waren aanwezig en hebben de eerste vechtpartij meteen in de kiem gesmoord”, reageert Matto Langeraert, woordvoerder van de Gentse politie. Wel is het zo dat er doorgaans op vrijdag minder politie is in de Overpoort, aangezien de meeste studenten dan naar huis zijn en er dus minder feestvierders  zijn. “Dat er vrijdag plots een nieuw publiek opduikt om geweld te plegen, is nieuw.” 

Nieuwe rellen

Het stadsbestuur wil nieuwe rellen vermijden met meer blauw op straat, zeker op vrijdagavond, en overweegt plaatsverboden voor relschoppers die bij de politie bekendstaan. De café-uitbaters hebben besloten een ‘afkoeluur' in te voeren: twee weken lang sturen ze om 5 uur mensen naar huis om ten laatste om 6 uur de deuren te sluiten. “Maar identiteitscontroles aan de ingang komen er niet. De Overpoort moet een ongedwongen plek blijven waar studenten kunnen feesten”, zegt burgemeester Mathias De Clercq (Open Vld).

Het nachtleven mag officieel dan pas op 1 oktober opengaan, in de Gentse Overpoort kan al een aantal weken volop gedanst en gedronken worden. Volgens het ministeriële besluit kunnen sinds september ‘privéaangelegenheden’, waar minder dan 200 personen aanwezig zijn en die op basis van uitnodiging werken, zonder mondmasker of coronapas plaatsvinden. Gevolg: veel Overpoort-cafés geven sinds september feestjes, waarvoor een uitnodiging voor het Facebook-evenement volstaat. 

Gevaccineerd

“We konden niet anders”, zegt Tim Joiris, uitbater van enkele Overpoort-cafés en voorzitter van de horecacel UNIZO Oost-Vlaanderen. “Als studenten naar allerlei festivals en privéfeestjes gaan, kun je moeilijk de Overpoort dichthouden.” Toch geeft hij toe dat de situatie niet ideaal is. “Nu hebben we geen idee of feestvierders getest of gevaccineerd zijn. Dat geeft een ongemakkelijk gevoel.”

Het stadsbestuur kan er weinig tegen inbrengen. “We kunnen de horeca-eigenaars niet kwalijk nemen dat ze wetgeving gebruiken zoals ze is”, zegt De Clercq. Uitbaters zijn benieuwd naar oktober. Als beslist wordt dat de Gentse Overpoort-cafés als discotheken gezien worden, moeten uitbaters een Covid Safe Ticket vragen. “En dat terwijl mensen de hele maand september zonder coronapas konden binnenlopen”, zegt Joiris. “Wie gaat zich daaraan houden?”