Coronamaatregelen in onderwijs versoepeld: ‘Maar de angst blijft. Hopelijk kunnen kinderen snel vaccin krijgen’

Ali (9) glundert als hij na het luiden van de bel zijn vader Abdal (48) terugvindt aan de schoolpoort van basisschool Optimist in Luchtbal, een wijk in het noorden van Antwerpen. “Hij is echt blij om terug te keren”, zegt Abdal. “Het gaat er heel anders aan toe op school. Alles kan weer, en dat doet hem goed.”

De basisschool heeft een voortvarend begin van het nieuwe schooljaar gekend. “We hebben enkele besmettingen en individuele quarantaines gehad”, zegt directeur Els Jacobs (41). “Vervelend is dat een aantal kinderen lessen hebben gemist omdat ze laat terugkeerden van een reis en in quarantaine moesten. Maar we hebben veel ingezet op ventilatie en mengen klassen nog steeds niet. Gelukkig moesten we nog geen volledige klas in quarantaine zetten.” 

Dat kan niet elke school zeggen. Halverwege september zaten er volgens schattingen van het CLB al meer dan duizend Vlaamse schoolkinderen in quarantaine. Zodra er in een klas binnen de twee weken twee kinderen besmet raken en er een link wordt vermoed, moest de hele klas in quarantaine. Dit leidde tot felle kritiek van ouders en schooldirecteurs, die de quarantaineregels buiten proportie noemden. Hun klachten kregen gehoor bij minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). 

Op de interministeriële conferentie werd woensdagochtend beslist dat een klas pas in quarantaine moet wanneer er verschillende besmettingen binnen een week worden vastgesteld. Tot dusver bedroeg die periode twee weken. Ook zal een leerling die in quarantaine zit en op de eerste dag negatief test, deze quarantaine meteen mogen verlaten. “Eigenlijk gaan we min-12-jarigen dus als gevaccineerden beschouwen”, zegt Ben Weyts.

Later die dag werd Weyts het eens met de onderwijskoepels over nog een versoepeling, deze keer voor het secundair onderwijs. Daar worden vanaf 1 oktober de mondmaskers afgeschaft, net zoals in de horeca en de winkels. “We zijn blij dat de regels binnen onderwijs niet langer strenger zijn dan in de rest van de samenleving", zegt Lieven Boeve, directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. “De goede opvolging van de coronamaatregelen en de hoge vaccinatiegraad bij leraren en jongeren staan toe dat we gepast versoepelen.”

Ook Stefan Grielens, directeur van het Vrij CLB Netwerk, is tevreden dat het onderwijs weer een hele stap dichter naar het ‘oude normaal’ gaat. Al mocht het voor hem nog verder gaan. “We moeten ons toch afvragen wat we willen bereiken met het voortdurend testen van kinderen zonder symptomen. Zijn we dan nog bezig met het zorgsysteem te ontlasten of willen we helemaal verhinderen dat er nog kinderen besmet worden?”

Broeihaarden

De experts die voor het onderwijsoverleg mee aan tafel schoven, vinden de versoepelingen dan weer erg ver gaan. “Het is onverstandig ineens alle resterende maatregelen af te schaffen”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs. (KU Leuven/UHasselt). “Het effect van de heropening van het hoger onderwijs kennen we nog niet. En nu al was het aantal besmettingen in zowel basisscholen als middelbaar met de week aan het stijgen. Het lijkt me verstandiger af te wachten tot de cijfers opnieuw dalen, vooraleer je nieuwe versoepelingen aankondigt.”

Vooral lagere scholen, waar leerlingen nog niet de kans kregen zich te vaccineren, zouden volgens de virologen broeihaarden kunnen worden bij een najaarsgolf. Dat zien we nu al, zegt Molenberghs. “In het middelbaar zagen we de incidentie tussen week één en week twee stijgen van 400 tot 600. Deze trend kan binnenkort omkeren, als we ook bij middelbare scholieren mogelijk een vaccinatiegraad van 85 procent bereiken. Maar in het basisonderwijs steeg de incidentie van de eerste tot de tweede week 500 naar 1.000. Daar zal het virus blijven circuleren.”

Nerveus

Dat maakt de leerkrachten nerveus, ook op basisschool Optimist. In Luchtbal heeft het virus nog veel ruimte om te circuleren, want met een vaccinatiegraad van 60,5 procent bengelt de wijk onderaan de rij in Antwerpen. Aangezien meer dan een kwart van de bevolking er jonger is dan twaalf, zal de vaccinatiegraad vermoedelijk ook niet meteen boven de 70 procent stijgen. “En we hebben zelfs nog steeds leerlingen die van reis terugkeren”, zeggen leerkrachten Nadine en Linda. “Omdat kinderen ook niet snel ziek worden, laten ze zich vaak ook niet testen. Maar wij kunnen – zelfs na vaccinatie – natuurlijk wel nog ziek worden. De angst blijft dus. Ik hoop dat ze snel werk maken van vaccinaties voor kinderen.”

Net om die reden komen de versoepelingen volgens de vakbonden als een klap in het gezicht voor leerkrachten. “We vrezen dat we voor deze versoepelingen een prijs mogen betalen in het najaar”, zegt Nancy Libert van ACOD Onderwijs. “Het zou jammer zijn als hierdoor leerkrachten uitvallen, of dat we weer moeten overstappen op basisonderwijs.”

Het argument dat de versoepelingen gewoon die van de horeca en de winkels volgen, gaat volgens Libert niet op. “Daar ga je vrijwillig naartoe. Bovendien weet je dat je in de horeca op goede ventilatie of een Covid Safe Ticket kunt rekenen, in het onderwijs niet.” Minister Weyts kondigde wel aan dat er gewerkt wordt aan een versterkt ventilatiekader, inclusief CO₂-meting in de scholen.