BEKIJK - Rampjaar voor Franse wijnbouw: "Er mogen nog trossen aanhangen, het heeft geen zin om ze te oogsten"
In Frankrijk is de "vendange", de druivenpluk, volop aan de gang. Maar de pluk verloopt in mineur, want de oogst zal dit jaar historisch laag uitvallen. VRT NWS ging de schade opmeten in twee bekende Franse wijngebieden.
Een uitzonderlijk somber wijnjaar, zo blijkt in de koudegevoelige Champagne, waar de druivenoogst net achter de rug is. Wijnboer Aurélien Lemaire, die zweert bij biologische teelt, heeft dit jaar zeker 60 procent minder druiven geoogst dan anders.
Op zijn domein werden volledige hectaren zelfs niét geoogst, omdat er te weinig druiven aan de ranken hingen, de trossen te klein waren, of de druiven beschimmeld. "Mildiou" of meeldauw was dit jaar een grote boosdoener. Het is een soort schimmel die ontstaat door te vochtige wijnranken, dit jaar een gevolg van nachtvorst tot ver in de lente, gevolgd door een natte zomer.
De champagneboeren kunnen de mindere oogst deels opvangen door "assemblage": ze zullen de druiven mengen met oogsten van vorig jaar om zo toch de begeerde parelende wijn te maken. Maar dat betekent natuurlijk wel dat er dit jaar minder flessen zullen zijn dan andere jaren.
BEKIJK: VRTNWS ging spreken met getroffen wijnbouwers in de Champagne en Bourgogne. Lees verder onder de video.
Nieuw historisch rampjaar
In heel Frankrijk wordt de wijnopbrengst geschat op iets meer dan 33 miljoen hectoliter. Dat is bijna 30 procent minder dan vorig jaar, en 25 procent minder dan het gemiddelde van de voorbije vijf jaar. Eén hectoliter vertegenwoordigt 133 flessen wijn van standaardformaat.
Dit jaar is zelfs slechter dan andere rampjaren, met name 1991 en 2017. Meer nog: de wijnoogst van 2021 zal wellicht even mager uitvallen als in 1977, een historisch rampjaar voor de Franse wijnbouw. Toen werd de wijnbouw getroffen door uitzonderlijke voorjaarsvorst en door zware regenval in de zomer. Het ministerie van Landbouw heeft al 1 miljard euro aan steunmaatregelen toegezegd.
Minstens 70 procent minder in wijngaarden Bourgogne
Ook in de Bourgogne, waar de druivenpluk nu net van start is gegaan, vallen de eerste resultaten zwaar tegen. In sommige wijngaarden is zelfs tot 90 procent minder geoogst dan in een normaal jaar, zegt Jean-Luc Vitoux, directeur van Domaine Belleville in de buurt van Beaune, waar vooral de druivensoorten pinot noir en chardonnay groeien.
Tijdens de "vendange" schakelt Jean-Luc elk jaar 55 seizoensarbeiders in, meestal buitenlanders. Normaal gesproken plukken zij zo'n 1,2 hectare wijnranken per dag. Tijdens de eerste dag van dit oogstseizoen hebben ze 3,6 hectare afgewerkt -een drie keer zo grote oppervlakte dus. En dat is géén goed teken: het wil zeggen dat er zó weinig trossen waren dat ze veel sneller rond waren.
Jean-Luc zal blij zijn als hij uiteindelijk een derde van een normale oogst kan recupereren. En dat terwijl de vraag naar wijn juist spectaculair toeneemt. Was er tijdens de coronacrisis sprake van een dip, te wijten aan het wegvallen van feesten en evenementen, dan snakt de consument nu des te meer naar vertier, en naar de drankjes die daar traditioneel bij horen.
Maar ook de berichten over de magere wijnoogst dit jaar doet de vraag toenemen. Uit vrees dat de schaarste de prijzen de hoogte zal injagen, proberen inkopers nu massaal wijn in te slaan.
Klimaatverandering
De wijnboeren die VRT NWS sprak zien de klimaatverandering als de oorzaak van de wisselende weerfenomenen die de wijnbouw parten spelen. Dit jaar een natte zomer, vorig jaar dan weer een extreem droge.
"We zijn van het ene uiterste in het andere gevallen", zegt biologische wijnboer Aurélien Lemaire in de Champagne. "2020 was een jaar met een nooit geziene droogte, 2021 was dan weer ongelooflijk nat. De luchtvochtigheid was eindeloos. We stonden letterlijk onder water."
De extreme weerfenomen stellen de wijnboeren voor nieuwe uitdagingen. Inzetten op een andere, meer ecologische wijnbouw om de gevolgen van de klimaatveranderingen tegen te gaan, lijkt de boodschap.
De wetenschap helpt hen hierbij. Aan de Universiteit van Bourgogne experimenteert professor Benjamin Bois met klimatologische omstandigheden om te zien hoe de druiven in deze wijnstreek resistenter kunnen worden gemaakt tegen de wisselende weerfenomenen. Ook wordt onderzocht of er nog andere druivensoorten kunnen worden geïntroduceerd.
"Biodiversiteit zal een belangrijke rol zal spelen", meent professor Bois. "We denken eraan om misschien bomen tussen onze wijnranken te planten, zodat zowel de bomen als de ranken zich kunnen beschermen tegen ziektes. We zullen nog veel technieken uitproberen om uit te vissen hoe we het best kunnen strijden tegen al die extreme weerfenomenen."