Vlaamse regering krijgt stroom aan kritiek op haar energiebeleid tijdens debat Septemberverklaring

"In deze legislatuur is de eerste helft voorbij en u zat de hele tijd onzichtbaar op de bank", bijt Vlaams fractieleider Chris Janssens (Vlaams Belang) minister-president Jan Jambon (N-VA) toe, verwijzend naar het weinig opvallende Vlaamse parcours tijdens de coronacrisis. De voluntaristische Septemberverklaring van eergisteren heeft op Janssens weinig indruk gemaakt. "U lijdt aan het optimisme van de gokverslaafde die alleen maar verloren heeft en tegen beter weten in hoopt op beterschap."

De Vlaamse regering gaat 900 miljoen besparen om de begroting onder controle te houden na de coronacrisis. Jambon voorspelt dat de begroting tegen 2027 weer in evenwicht zal zijn. Janssens vindt dat de regering niet denkt aan de minder begoede Vlamingen: "Een plan "Vlaamse veerkracht" moet prioritair aandacht besteden aan deze mensen die het sociaal moeilijk hebben en zorg nodig hebben." 

Een van de dingen waarover Jan Jambon eergisteren weinig of niets heeft gezegd, zijn de energieprijzen die de pan uit swingen. "Maak eindelijk eens werk van een daling van de energiefactuur", vraagt Chris Janssens. Hij vindt dat de Vlaamse regering zich verschuilt achter "het energie-wanbeleid op federaal niveau".

Dezelfde ergernis horen we bij Vooruit na een tussenkomst van N-VA-fractieleider Wilfried Vandaele (N-VA). "Noch u noch de minister-president hebben de voorbije dagen ook maar één woord gerept over de realiteit van duizenden en duizenden Vlaamse gezinnen die hun voorschotten voor elektriciteit en gas letterlijk  hebben zien verdubbelen", aldus Bruno Tobback (Vooruit). "Het choqueert mij om daar helemaal niks over te horen."

"Weet u wat de beste remedie is tegen armoede? Een job hebben", komt viceminister-president Hilde Crevits (CD&V) tussen. Zij verdedigt de Vlaamse steun aan staalbedrijf Arcelor Mittal om CO2-vrij te kunnen produceren. "Als we die investering van ArcelorMittal niet zouden ondersteunen, zijn er duizenden jobs weg in Vlaanderen. Wie kan tegen een investering zijn die én jobs garandeert én klimaatvriendelijkheid garandeert." Crevits vindt de stelling van Vlaams Belang dat je dat geld beter gebruikt om de energiefactuur van de gezinnen te laten dalen "een afschuwelijke vergelijking".

Het ergert Vlaams fractieleider Jos D'Haese (PVDA) dat de Vlaamse regering haar aandeel in de hoge energiefactuur minimaliseert en wijst naar het federale niveau. "Wat een vechtfederalisme. Ondertussen gebeurt er niets en blijven de mensen zitten met hun hoge energiefactuur." Hij blijft erbij dat de Vlaamse regering wel degelijk meer heffingen uit de energiefactuur kan halen en de middelen te halen bij zij die verdienen aan de stijgende energieprijzen.

"In het regeerakkoord staat heel duidelijk dat wij die elektriciteitsfactuur niet zullen laten toenemen voor wat die Vlaamse componenten betreft, want dat is inderdaad onze verantwoordelijkheid", probeert Vlaams minister voor Energie Zuhal Demir (N-VA) te sussen. "De Vlaamse component is de afgelopen twee jaar gedaald." Al geeft ze toe dat "we er nog niet zijn".

Opvallend: als Vlaams minister voor Energie suggereert Demir dat de federale regering suggereert dat het misschien een goed idee zou zijn om de btw van 21 naar 6 procent te laten zakken. Zoals bekend hebben de socialisten van Vooruit - in de Vlaamse oppositie - die eis moeten laten vallen om tot een federale meerderheid te kunnen toetreden.

Ook de aangekondigde besparingen in het onderwijs leiden tot ongerustheid. "Waar gaat u besparen, want daar is absoluut geen ruimte voor", vraagt Elisabeth Meuleman (Groen). 

De oppositie vindt het niet kunnen dat daar nog geen details over bekend zijn. "Ik vind het net iets te gemakkelijk om te zeggen dat jullie dat nog met het onderwijsveld moeten bekijken", vindt Vlaams fractieleider Hannelore Goeman (Vooruit). "Dat betekent zeggen dat het onderwijsveld het zelf moet uitzoeken. Dat is het secundair opzetten tegen het basisonderwijs, leerkrachten tegen hun directie, scholen tegen ouders." Voor haar is het duidelijk: "Als je wil besparen, heb dan ten minste de moed om te zeggen waar je dat gaat doen."

Minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) ziet dat anders. "Anderhalf jaar gelden zijn wij gestart met de goede traditie om een zo maximaal mogelijk draagvlak in het onderwijsveld te vinden als het gaat over goed of slecht nieuws, moeilijke beslissingen. Ook in deze zal ik ruggespraak houden met het onderwijsveld, als u mij toestaat."

"We gaan die moeilijke oefening van 100 miljoen doen", zegt Gwendolyn Rutten (Open VLD). "Maar we gaan die doen door op geen enkele manier aan de kwaliteit te raken."