Kan de regering iets doen om de hoge energieprijzen aan te pakken? Deze ideeën liggen op de begrotingstafel
Wat kan en wil de federale regering doen om de fors stijgende energieprijzen aan te pakken? Dat thema ligt ook op tafel van de federale begrotingsbesprekingen. En er zijn wel wat ideeën, gaande van een tijdelijke verlenging van de uitgebreide sociale tarieven tot een cliquetsysteem voor accijnzen. Maar een verlaging van de btw op de energiefactuur? Daarvoor is duidelijk minder animo.
Morgen om 12.00 uur nodigen we Luc Pauwels, onze expert energie, uit in onze webstudio tijdens #steljevraag. Heb jij vragen over de stijgende energieprijzen? Stuur ze ons dan door via vragen@vrtnws.be!
Pieken in de benzine- en dieselprijzen, recordtarieven op de Europese gasmarkt: dat er momenteel wat kopzorgen zijn op de energiemarkt had u intussen ook al gemerkt. Zoals bekend heeft dat voor een groot deel te maken met het feit dat het aanbod de vraag niet kan volgen bij de heropleving van de economie na de coronacrisis. Dat dat gebeurt net nu de herfst en winter, de periode met de grootste vraag naar gas en olie in onze contreien, eigenlijk nog moeten beginnen, doet heel wat experten in de haren krabben.
Moet en kan de politiek iets doen? CD&V-voorzitter Joachim Coens stelde gisteren in "De afspraak" onomwonden dat er wel iets mogelijk is. "We moeten niet beloven dat we internationaal die gasprijzen naar beneden krijgen. We moeten niet de hemel beloven als dat niet kan. Maar op de gasprijzen zit een stuk taxatie. Dat is zowel Vlaams als federaal en daarmee kunnen we iets doen."
Met een cliquetsysteem voor accijnzen op de energiefactuur worden te forse stijgingen of dalingen wat afgetopt
Om maar te zeggen: betaalbare energie is ook een thema aan de begrotingstafel. En er zijn intussen al wel wat ideeën bekend. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) had eerder al voorgesteld om een soort cliquetsysteem te creëren voor de accijnzen op energie. Dat is een mechanisme waarbij de accijnzen stijgen als de energieprijzen dalen en vice versa. "Daardoor worden te forse stijgingen of dalingen wat afgetopt. Zo blijven die stijgingen wat onder controle", aldus Coens.
Herbekijk hier wat Coens daarover zei in "De afspraak" van gisteravond:
"Ook kan je elementen die je nu moet betalen en die niks te maken hebben met de energieprijs, uit die energiefactuur halen", vertelde Coens nog. Federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) beaamt dat ook in "Villa Politica": "De federale regering wil ingrijpen op het federale aandeel van de factuur, dat deel waarvoor we bevoegd zijn. Dat willen we omvormen tot een accijns, waardoor dat voor een gemiddeld gezin een verschil zal maken van 50 euro per jaar."
Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert zit op dezelfde golflengte. "De energiefactuur bestaat uit drie kwart van heffingen en accijnzen. Wat we kunnen doen als politiek is te kijken hoe we op die heffingen een limiet kunnen zetten", zegt Lachaert in "Terzake". "En we moeten daarvoor samenwerken tussen de federale en de regionale overheid."
Voor kwetsbare gezinnen wil Van der Straeten samen met minister van Economie Dermagne (PS) het uitgebreide sociale tarief voor energie tijdelijk verlengen tot volgend jaar. "Dat is een doelgerichte maatregel die ervoor zorgt dat energie betaalbaarder wordt voor ongeveer 20 procent van de gezinnen. Een alleenstaande mama die werkt en die ongeveer 1.800 euro betaalt voor gas en elektriciteit samen zou door deze maatregel maar 1.000 euro moeten betalen."
Voor Van der Straeten lijkt het niet meer dan logisch dat dat plan erdoor geraakt bij de begrotingsgesprekken, "anders organiseren we de armoede".
Btw verlagen?
De regeringspartijen zijn overigens niet zo'n grote fan van de suggestie van Vlaams minister van Energie Demir (N-VA) om de btw op de energieprijzen te verlagen van 21 naar 6 procent. "De btw op de energieprijzen heeft ook impact op de loonindexatie. Als je die btw verlaagt, stijgen de lonen minder snel", argumenteert Coens.
Het kan niet de bedoeling zijn dat mensen die hun buitenzwembad verwarmen ook een korting krijgen op hun factuur
Van der Straeten wijst erop dat die "algemene" maatregel ongeveer 1 miljard euro zou kosten, zonder dat je daarmee gericht de groepen bereikt die de hulp het hardste nodig hebben. "Het kan niet de bedoeling zijn dat mensen die hun buitenzwembad verwarmen ook een korting krijgen op hun factuur."
Bekijk hier het interview met minister Van der Straeten in "Villa Politica":
Ook premier Alexander De Croo (Open VLD) reageert vandaag koeltjes op die suggestie van Demir. "We zijn in volle begrotingsbesprekingen en er liggen veel thema's op tafel. Alle suggesties zijn welkom, maar regeringen kunnen ook binnen hun eigen bevoegdheden werken", speelt hij de bal terug.
En Europa?
Wel wil hij samen met enkele andere landen de energieproblematiek op de informele Europese Raad van volgende week in Slovenië aankaarten, zegt hij. "Ik heb daarnet nog een gesprek gehad met een aantal andere Europese regeringsleiders. Men wil die discussie op Europees niveau brengen, omdat alle Europese landen daarmee geconfronteerd zijn."
Over welke specifieke maatregelen daar dan besproken zouden worden, wil De Croo nog geen details geven.