Handelaars die rosse munten weigeren: in strijd met de wet of niet?

Gebruik jij ze nog, de rosse muntjes van 1 en 2 eurocent? Of gooi je ze thuis in een spaarpot omdat geen enkele handelaar ze nog wil? Waarschijnlijk is het dat laatste. “Nochtans zijn de muntjes nog altijd een wettig betaalmiddel en moeten handelaars ze aanvaarden”, zegt de FOD Economie bij De Inspecteur op Radio 2. “Maar kom nu ook weer niet aanzetten met een hele zak rosse muntjes, want dan mogen ze wel weigeren.”

"Vergif"

Bijna 2 jaar geleden kwam de doodsteek voor de kleine centjes. Sinds eind 2019 mogen winkeliers het eindbedrag afronden tot op 5 cent. Daardoor verloren de muntjes van 1 en 2 cent in de praktijk hun nut.

Ze zijn echter nog altijd een wettig betaalmiddel en worden ook effectief nog altijd gebruikt. De man van Marilou Van Mol uit Merksem bijvoorbeeld ontvangt elke maand zijn pensioen in cash van de postbode. “Daar zijn steevast ook enkele muntjes van 1 en 2 cent bij”, zegt ze. “Intussen hebben we er hier al een kleine verzameling van liggen, maar we kunnen er nergens meer mee terecht.”

In de supermarkt van Marilou hangt bijvoorbeeld een briefje op waarop staat "geen muntjes van 1 of 2 cent". Ook marktkramers willen ze niet meer aanvaarden.

De bank heeft Marilou nog niet geprobeerd. “Ik moet daar eerst een afspraak maken, en dan is de kans groot dat ze zullen zeggen dat ze ze toch niet aanvaarden. Of dat ik moet betalen om ze in te wisselen.”

Overtreding

Lien Meurisse van de FOD Economie is stellig: “De muntjes van 1 en 2 cent zijn nog altijd een wettig betaalmiddel. Handelaars mogen ze niet weigeren. Als ze dat wel doen, zijn ze in overtreding.”

Zelfs wanneer een handelaar een briefje ophangt waarop hij aangeeft dat hij de muntjes niet meer aanvaardt, komt hij daar niet mee weg. “Hij mag het kassaticket afronden tot op 5 cent, dat wel. Maar niets belet de klant om het bedrag voor een deel te betalen met kleine eurocentmuntjes”, zegt Meurisse.

Het gebruik van de kleine centjes moet wel in verhouding zijn. “Je mag er een "redelijk aantal" van gebruiken. Concreet mag de klant maximaal 50 muntstukken gebruiken per betaalbeurt. Met een hele zak kleingeld een duur kasticket betalen kan dus niet. Dat geldt trouwens niet alleen voor de rosse centjes, maar ook voor munten van 1 of 2 euro.”

Ook wanneer je betaalt met bankbiljetten, speelt de proportie een rol. “Handelaars mogen ook grote bankbiljetten weigeren, om fraude tegen te gaan”, weet Meurisse. “Een rekening van 480 euro betalen met een briefje van 500 kan, een kasticket van 20 euro met hetzelfde grote biljet betalen, is niet in verhouding.”

Waar zijn ze?

Uit cijfers van de FOD Financiën blijkt dat er op 5 september 2021 nog altijd 683 miljoen muntjes van 2 cent en 716 miljoen muntjes van 1 cent in omloop waren.

“Sinds de afrondingsregel werd ingevoerd in 2019, zijn er al 132 miljoen stuks van 2 cent en 125 miljoen van 1 cent terug binnengebracht bij de Nationale Bank van België”, zegt woordvoerder Francis Adyns.

Op dit moment loopt er een onderzoek van de Europese Unie om na te gaan of de muntjes nog veel gebruikt worden. “Men vermoedt dat er vooral veel in spaarpotten zitten en dus niet meer in roulatie zijn”, besluit Adyns.

Dit kun je doen

Wil jij van je rosse centjes af, maar weigert een handelaar ze aan te nemen? Dan kun je hem daar volgens de FOD Economie het best over aanspreken. “Zeg de handelaar dat hij verplicht is om ze te aanvaarden”, zegt Lien Meurisse. “Wil hij dat niet, dan kun je ergens anders gaan winkelen. Of je dient een klacht in via het meldpunt van de FOD Economie.”

Heel wat banken rekenen kosten aan wanneer je de centjes binnenbrengt. “Je kunt ze wel altijd omwisselen bij de Nationale Bank van België, maar dat kan niet onbeperkt en er zijn ook enkele voorwaarden aan verbonden”, zegt Meurisse.

Tips van luisteraars

Wie een beetje zoekt, vindt nog altijd wel een manier om van zijn voorraad rosse centjes af te geraken. Deze luisteraars van De Inspecteur weten er alvast weg mee:

  • Fien Deryck betaalt ermee bij de bakker, of gooit ze in de kerk in het mandje.
  • Marie-Josée van Vaerenbergh stopt ze bij de apotheker in een pot voor het goede doel.
  • Alex Bundervoet geeft ze aan zijn kleinkinderen om winkeltje te spelen. “Zo leren ze sneller de waarde van het geld kennen.” 
  • Christine Coppens neemt ze mee op vakantie. “In Tenerife wordt nog niet afgerond naar 0 of 5 cent.”
  • Lieve Vander Heyden geeft ze bij vertrek al uit op de luchthaven: “Daar staat er een automaat waar je ze in kunt droppen. Je krijgt dan een aankoopticket plus 10% voor in de taxfreeshop.”

De meest bruikbare tip komt van Koen Lintermans: “Bij de hypermarkten van Carrefour staan machines waar je je eurocenten in kan droppen. In ruil krijg je een aankoopbon voor hetzelfde bedrag, die je dan meteen kunt gebruiken aan de kassa.”

Die automaten blijken er al enkele maanden te staan, weet De Inspecteur na een telefoontje met Carrefour-woordvoerder Aurélie Gerth. ”Het is een dienst die we graag willen voorzien voor de klanten, omdat het niet altijd handig is om die kleine muntjes in de portefeuille te hebben.”

Meest gelezen