Pfizergevaccineerde na halfjaar toch weer bevattelijk voor lichte corona

Dat blijkt uit nieuwe cijfers over drieënhalf miljoen burgers, die Amerikaanse academici in samenwerking met fabrikant Pfizer analyseerden. Volgens de onderzoekers geven de resultaten aan dat “boostervaccins uiteindelijk nodig zijn om de hoge niveaus van bescherming te herstellen”. Maar volgens anderen geven de cijfers vooral aan dat corona op weg is een gewone seizoensziekte te worden, die slechts lichte klachten geeft.

“Je kunt hier twee kanten mee op”, zegt hoogleraar immunologie Marjolein van Egmond (Amsterdam UMC). “Of je zegt: neem een extra prik als oppepper, dan ben je voorlopig weer even immuun. Of je kunt zeggen: laat het even over aan het immuunsysteem van de mensen zelf, zo lang de bescherming tegen ziekenhuisopname niet minder wordt.”

Voorhoede van antistoffen

Kort na vaccinatie is de kans om besmet te raken met het virus zo’n 90 procent kleiner dan bij ongevaccineerden, blijkt uit de nieuwe Amerikaanse cijfers. Maar na een halfjaar is die bescherming nog maar zo’n 50 procent. Gevaccineerden kunnen dan alsnog besmet raken en mogelijk het virus doorgeven, als de voorhoede van antistoffen tegen het virus geleidelijk wegtrekt uit het bloed.

Dat is “volstrekt in lijn met wat je mag verwachten”, benadrukt Van Egmond. “Je raakt je eerstelijnsbescherming kwijt, zodat het virus weer naar binnen kan dringen. Je wordt een beetje ziek. Maar daarna komt de geheugenrespons in actie, en voorkomt je immuunsysteem ernstige ziekte.”

Het neemt niet weg dat de nieuwe cijfers ook Van Egmond een beetje tegenvallen. “Je had gewild dat die antistoffen wat langer aanwezig blijven.” In onder meer Israël werd ook al een snelle afname van de bescherming tegen besmetting gesignaleerd.

Long-covid

De nieuwe resultaten onderstrepen dat het coronavirus hard op weg is een van de vele luchtwegvirussen te worden die nu eenmaal rondgaan en die net als de griep en sommige verkoudheidsvirussen alleen gevaarlijk zijn voor kwetsbaren en heel oude mensen. Om die reden ging België er al toe over om de meest kwetsbare mensen en de 65-plussers uit te nodigen voor een derde prik. Andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, kiezen ervoor alle 50-plussers en zorgmedewerkers in te enten, om de rondgang van het virus meer te dempen.

Een ‘ingewikkelde discussie’, vindt Van Egmond. Bij mensen die eenmaal door vaccinatie zijn beschermd tegen ziekenhuisopname, kan natuurlijke infectie met het virus juist dienen als extra oppepper van het immuunsysteem tegen corona. “Misschien is dat zelfs gunstiger, omdat je dan een wat bredere bescherming krijgt.”

Aan de andere kant: ook milde infectie kan langdurige klachten geven, zoals reuk- en smaakverlies en slepende vermoeidheid. “Long-covid is hierin de lastige factor”, duidt Van Egmond. “Je hebt geen long-verkoudheid. Als dit een heel groot probleem blijkt, is er meer voor boosterprikken te zeggen.”

Scholieren

“We moeten duidelijk zijn wat we eigenlijk precies willen”, vindt ook de Britse vaccinoloog Peter English, in een reactie op de nieuwe resultaten. “We weten nu in elk geval dat de vaccins op hun effectiefst zijn bij het voorkomen van ernstige ziekte, en het minst effectief in het voorkomen van milde ziekte. Bij covid-19 wil je eigenlijk ook de effectiviteit tegen het voorkomen van long-covid weten.”

Opvallend is dat het Pfizervaccin scholieren wél langdurig lijkt te beschermen tegen herinfectie. Na vier maanden zijn kinderen tussen de 12 en de 16 jaar nog steeds voor 90 procent beschermd tegen het virus, blijkt uit de nieuwe cijfers. Dat kan komen doordat kinderen meer antistoffen aanmaken, oppert de Britse hoogleraar farmacologie Penny Ward in een reactie. “Het wordt interessant om te zien of die hogere bescherming aanhoudt als we ze langer volgen.”