Slachtoffers aanslagen Parijs getuigen op assisenproces: "Ik verloor die avond negen mensen, ik heb niks meer"
Op het assisenproces over de terreuraanslagen in de Franse hoofdstad Parijs, van november 2015, zijn nu de slachtoffers aan het woord. Vandaag getuigden slachtoffers die op de terrasjes zaten waar de terroristen in het rond schoten.
Vijf weken heeft het assisenhof uitgetrokken om zowat 350 slachtoffers te laten getuigen. Eerst mensen die bij het voetbalstadion Stade de France waren, vervolgens de slachtoffers van de cafés en terrassen en vanaf morgen de mensen die getroffen werden door de aanslag in concertzaal Bataclan. Maar vandaag gaat het dus nog over de terrassen in het 10e en 11e arrondissement van Parijs, waar 39 doden vielen toen terroristen het vuur openden.
De eerste getuigen voor het assisenhof vandaag zijn vooral jonge dertigers. Vijf jaar geleden, op 13 november 2015, zaten ze met hun vrienden op een van de Parijse terrasjes te drinken, te lachen, te praten. Allemaal vertellen ze hoe mooi die avond wel leek. Het was zacht voor de tijd van het jaar, de sfeer was vrolijk. Tot de terroristen daar toesloegen. Vandaag staan ze bevend van de zenuwen en met de tranen in de ogen te vertellen over die avond. Ook verschillende ouders van doodgeschoten slachtoffers passeren vandaag voor het assisenhof.
"Er zijn veel slachtoffers die zich na hun getuigenis bevrijd voelen", zegt Marie-Claude Desjeux, medewerker van een slachtoffervereniging:
Verschillende slachtoffers hebben een tekst voorbereid, om de zenuwen de baas te kunnen. Zoals Alix. Ze zat samen met een vriendin in de auto, onderweg naar een vriend. Plots hoorden ze knallen. "Wie speelt er nu met voetzoekers?", vroeg Alix nog. Tot ze een gewapende man zag staan. De vriendinnen doken weg in hun auto. "Er volgde een ijzingwekkende stilte, en daarna ging het schieten door. Ik denk dat hij zijn geweer moest herladen. En toen zag ik dat hij naar onze auto mikte. Ik riep dat we moesten uitstappen, maar er vloog een kogel door de deur. Gelukkig reed mijn vriendin toen snel achteruit in de smalle straat. Zij heeft ons leven gered. Achteraf zag ik dat er een kogel door mijn jas en bloes was gegaan."
Ik zag het lichaam van een meisje van mijn leeftijd, en dacht aan haar ouders en geliefden
Sarah zat met vrienden op het terras van "La Belle Equipe". Ook zij dacht eerst dat ze voetzoekers hoorde, tot ze glasscherven in het rond zag vliegen. De jonge vrouw beeft hevig terwijl ze vertelt over de stilte die daarna volgde. "De stilte van de dood was het, waar ook andere mensen hier al over verteld hebben. Op het ogenblik zelf wist ik niet wat er gebeurde, ik dacht dat het mischien een afrekening was. Toen het gedaan was, zag ik overal lichamen. Ik zag een meisje van mijn leeftijd liggen, en dacht aan haar ouders en geliefden. Ik kon mijn ogen niet van haar afwenden. Daarna riep ik om mijn vriendin, die ik nergens zag. Gelukkig bleek achteraf dat ze alleen gewond was."
In "La Belle Equipe" werkte Khaled. "Vrienden vierden een verjaardag op het terras, het was feest, er werd gelachen. En toen begon het schieten, schieten, schieten. Ik was net buiten gegaan om iemand drank te bezorgen. Ik bleef me de hele tijd wegstoppen. Achteraf zag ik dat mijn zus, die het café uitbaatte, dodelijk getroffen was. Ik ben bij haar lichaam gebleven. De brandweermensen en dokters hebben gedaan wat ze konden, maar ze konden haar niet redden. Maar ik kon haar niet achterlaten."
Ik was er niet om mijn vrouw te redden, ik was er niet toen ze haar laatste adem uitblies
Grégory was er die avond zelf niet bij, maar zijn vrouw wel. Zij overleefde het niet. "Ik heb niks meer nu. Mijn jarenlange partner ben ik kwijt. Ze zeggen mij dat ze niet geleden heeft, maar ik weet het niet zeker, want ik was er niet. Ik was er niet om haar te redden, ik was er niet toen ze haar laatste adem uitblies. Ik verloor die avond negen mensen: drie die ik vaag kende, en zes goede vrienden."
Allemaal hebben ze het nog erg moeilijk om hun leven voort te zetten. "Ik ben bij mijn vrouw en kinderen weggegaan, want ik had geen liefde meer om hen te geven. Mijn ouders kon ik niet meer in de ogen kijken. Gelukkig gaat het intussen stapje voor stapje beter met mij", vertelt Khaled.
Sarah vertelt hoe ze een jaar lang niet meer uit bed kon komen, zich niet meer douchte of verzorgde. "Ik heb ook mijn werk volledig moeten opgeven. Gelukkig heb ik nu ander, rustiger werk gevonden. Ik heb ook een kindje, maar ben voortdurend bang dat het ergste gaat gebeuren." Allemaal hebben ze nachtmerries of voelen ze zich schuldig dat zij het wel overleefd hebben. "Dat is niet nodig", verzekert Bernard, die zijn dochter verloor. "De slachtoffers moeten zich niet schuldig voelen omdat ze er nog zijn. De echte schuldigen zitten daar (op de banken van de beschuldigden)".
Ik heb medelijden met de daders. Ze hebben geen hart en geen verstand
Bernard zei dat hij lang getwijfeld had om te getuigen over zijn vermoorde dochter Anne-Laure. "Maar uiteindelijk doe ik het toch, omdat er hier al te veel is gepraat over de beschuldigden. Er moet ook over de slachtoffers worden gepraat. Ik zal de namen van de beschuldigden nooit meer uitspreken. Voor mij zijn ze mensen zonder naam. Ik heb medelijden met hen, omdat ze geen hart en geen verstand hebben."
Verschillende slachtoffers zijn moslim. "Ik ben opgegroeid in een islam van liefde, tolerantie en openheid", vertelt Sarah. "Ik voel geen haat voor de daders, ik voel alleen een immens verdriet. Ik verwacht ook geen mirakels van dit proces, zoals spijt van de daders. Ik hoop alleen dat het proces me zal helpen om verder te gaan met mijn leven. Salah Abdeslam zei dat de aanslagen een vergelding waren voor de Franse aanvallen op Syrië. Ik zeg hem met de woorden van Gandhi dat 'oog om oog, tand om tand' de hele wereld blind maakt." "Ik ben moslim, maar niet praktiserend", zegt Khaled. "Maar het eerste wat ik deed na de schietpartij, was God aanroepen. Dezelfde God die jullie... (hij kijkt naar de verdachten)." Eerder deze week zei Salah Abdeslam tegen een moslima die haar zus verloor, dat dat "een ongeluk" was. "Het was niet de bedoeling om moslims te treffen, alleen ongelovigen." Zijn uitspraak werd op geroep uit de zaal onthaald.