“Als je een probleem hebt met Israël, dan heeft de staat Florida een probleem met jou.”

Steeds meer Amerikaanse staatspensioenfondsen gaan hun aandelen Unilever verkopen. Dat doen ze omdat Unilever-dochter Ben & Jerry’s geen ijs meer wil verkopen in door Israël bezette Palestijnse gebieden. Het wordt bijvoorbeeld voor het pensioenfonds van Florida verboden om in Unilever te investeren. Dat bericht RTLZ.

“Als je een probleem hebt met Israël, dan heeft de staat Florida een probleem met jou.” Op de website van gouverneur Ron DeSantis wordt er niet omheen gedraaid. Als je op de een of andere manier Israël dwars zit, dan moet Florida je niet meer.

Net als New Jersey, Texas en Arizona is Florida dan ook van plan om alle aandelen Unilever, af te stoten.

Tegen de Israël-boycot

En dat aantal staten lijkt te groeien. Meer dan de helft van de Amerikaanse staten heeft wetgeving tegen het boycotten van Israël. En daarmee een verplichting om bijvoorbeeld investeringen in bedrijven die Israël boycotten, af te stoten. De druk daarop vanuit de Joodse gemeenschap in de VS en daarbuiten neemt toe.

Unilever zou daarmee voor ongeveer een half miljard euro aan aandeelhouders kwijtraken. Op de totale beurswaarde niet veel maar dan moet het wel daarbij blijven.

Ongewoon ijs en veel gedoe

Unilever heeft het – ondanks de sterk gegroeide verkopen van de ijsjes – zwaar met de eigenzinnige dochter Ben & Jerry’s. Het bedrijf van oprichters Ben Cohen and Jerry Greenfield (beiden ‘trots Joods‘) werd in 2000 gekocht.

Maar de activistische ijsmakers van onder meer Chocolate Fudge Browie en Rain-dough Cookie Dough Twist hadden daarbij zo hun eisen.

Bij die verkoop werd bedongen dat Ben & Jerry’s een grote mate van zelfstandigheid kon gehouden. Goed voor de creativiteit. Maar ook goed om met de manier van werken anderen te inspireren.

Stem voor sociale verandering

Cohen en Greenfield zijn inmiddels uit het bedrijf maar de huidige top ziet het nog steeds zo. Volgens de voorzitter van het bestuur Anuradha Mittal is de autonomie onder meer “een kans om een stem te geven aan wat ideologische fantasieën worden genoemd, en om een visie voor sociale verandering tot wasdom te zien komen.”

En dus ook om de door vrijwel de gehele wereld fel bekritiseerde bezetting door Israël van Palestijnse gebieden weer aan de kaak te stellen.

Wie denkt nu aan gedoe met Israël?

Bij Unilever wilden ze met de autonomie het bestuur vrijheid geven om lekkere en leukere ijsjes te maken. Maar Ben & Jerry’s zet zich openlijk ook graag in voor onder meer homorechten, vrede, vluchtelingen en tegen racisme.

Toen Unilever Ben & Jerry’s kocht was het bedrijf anders georganiseerd, zegt professor Corporate Governance Hans van Oosterhout van de Rotterdam School of Management.

“Het was meer een conglomeraat van merken. Nu is Unilever zelf als merk veel meer aanwezig. Ik denk ook niet dat men bij de overname van Ben & Jerry’s bij Unilever ooit heeft gedacht dat de bezetting van Palestijnse gebieden voor hen ooit een probleem zou worden.”

Anti-Trump ijs

Ben & Jerry’s kiest overigens wel vaker in de politiek een kant. De ijsmakers zetten zich in 2018 openlijk af tegen de Amerikaanse president Donald Trump. Ze introduceerden anti-Trump ijs. Omdat ze “niet langer kunnen zwijgen over het beleid van President Trump in de Verenigde Staten.”

Vorig jaar kwam het bedrijf ook met een stop op adverteren op Facebook en Instagram. En eist dat de sociale media harder optraden tegen racisme en haatdragende berichten.

Rock-‘n-roll-imago

Volgen Peter-Jan Engelen, hoofddocent corporate governance op Universiteit Utrecht, heeft Unilever de vingers verbrand aan het hippe ijs. “Ze profiteerden mee van het rock-‘n-roll-imago van Ben & Jerry’s. Maar nu heeft het de hand daarmee overspeeld. Nu doen ze alsof ze geen invloed hebben op de dochter.”

Hij denkt dat Unilever aanvankelijk helemaal niet zo’n moeite had met de positie van Ben & Jerry’s over de boycot van Palestijnse gebieden. “Het zou goed uit kunnen pakken bij hun publiek in met name Europa. Als de reactie van de Amerikaanse staten er niet was geweest hadden ze het prima gevonden.”

De laatste keer

Unilever heeft de staat New Jersey inmiddels een brief geschreven waarin het afstand neemt van de positie van Ben & Jerry’s. Het bedrijf zegt tegen een boycot te zijn, dat voor antisemitisme geen plaats is in de maatschappij en wijst er nog eens op dat Ben & Jerry’s wel in Israël te koop blijft.

In het FD liet een bestuurder van Unilever weten dat bij toekomstige overnames dochterbedrijven niet meer zoveel autonomie krijgen.

Board zit er niet voor Unilever

Volgens Van Oosterhout is het bijzonder dat de Unileverdochter na ruim twintig jaar nog steeds zo autonoom kan opereren op het gebied van de maatschappelijke missie van Ben & Jerry’s.

“Bij de overname is bedongen dat board van Ben & Jerry’s zelf de meerderheid van nieuwe leden benoemt, waardoor deze ook vandaag nog een meerderheid telt van bestuurders uit de maatschappelijke hoek. Unilever heeft het kennelijk niet geprobeerd of is niet in staat gebleken om de board volledig dienstbaar te maken aan het belang van Unilever.”

En nu?

Hoe dat nu verder moet is volgens hem lastig. “De eigenaar kan altijd de statuten proberen te wijzigen. Maar de board van Ben & Jerry’s, die nog alleen als waakhond van de maatschappelijke missie functioneert, werkt daar vast niet aan mee. Het is ook zeker geen oplossing voor de korte termijn.”

Lees ook: Hoe Israël een Iraanse kernwetenschapper uitschakelde met behulp van… kunstmatige intelligentie (AI)

Meer