‘Je zet zo’n stap niet zomaar’: de nieuwe getuigenissen tegen Bart De Pauw komen niet uit de lucht gevallen
De ‘processie naar Mariakerke’. Zo noemde de advocaat van uroloog Bo Coolsaet destijds het groeiend aantal bijkomende klachten, eens het proces begon. Met de zaak-De Pauw lijkt hetzelfde te gebeuren. En toch. ‘Je zet zo’n stap niet zomaar.’
Op sociale media regende het vanaf woensdagavond begriploze tot verontwaardigde reacties op het nieuws dat drie vrouwen zich nu pas, heel kort voor de start van het proces, bij de Gentse advocate Christine Mussche hebben gemeld. Met alweer getuigenissen over seksueel getinte sms’jes die ze jaren geleden ontvingen van Bart De Pauw toen die zich in een hiërarchisch hogere positie bevond.
Om zich nog burgerlijke partij te stellen is het te laat. Om De Pauw en zijn advocaten of het parket de gelegenheid te geven om te beoordelen of ook deze berichtjes kunnen worden beschouwd als belaging - stalking - is het ook te laat. Zo lijkt het wel of er “per opbod” wordt geklaagd.
‘Eén persoon’
Volgens strafpleiter Tom Bauwens, die in de zaak-De Pauw eerder optrad voor de VRT, kunnen de drie vrouwen met nieuwe meldingen zich wel degelijk burgerlijke partij stellen tegen de tv-maker. “Alleen kunnen ze dat niet meer doen in het kader van deze procedure”, legt hij uit. “De dagvaardingstermijn is negen dagen en daarvoor is het dus te kort dag. De rechtbank is gevat voor een aantal feiten die zich hebben afgespeeld in een bepaalde periode, en eens het strafonderzoek is afgerond, kunnen deze zaken niet meer samen behandeld worden.
“Bij belaging is de situatie anders dan bij bijvoorbeeld een moord, waar altijd talloze mensen getroffen zijn en mensen zich zelfs tijdens het proces nog als benadeelde partij kunnen komen melden. Bij belaging is er maar één persoon die dat de andere kan aandoen. Wat de drie vrouwen wel kunnen doen, is Bart De Pauw dagvaarden in een nieuwe procedure of gewoon getuigen om de anderen te ondersteunen. Dat laatste lijkt hiervan de bedoeling te zijn.”
Negen dames, onder wie actrices Maaike Cafmeyer, Ella-June Henrard, Lize Feryn en Liesa Naert stelden zich burgerlijke partij tegen de tv-maker. Vier anderen verkozen dat niet te doen. Ook zij voelden zich belaagd met massa’s seksueel getinte en/of opdringerige berichtjes, maar wensten zich liever niet te manifesteren in een openbare rechtszaak. Er komen nu dus nog eens drie vrouwen bij.
Zaak-Coolsaet
Het gebeurt in zaken rond belaging en seksueel misbruik vaker dat slachtoffers zich pas heel laattijdig melden. Uroloog Bo Coolsaet stond in 2019 terecht voor een aanklacht van verkrachting door een destijds 16-jarige patiënte. J., ook vertegenwoordigd door Christine Mussche, leek met haar aanklacht aan een onmogelijke strijd te zijn begonnen, want het Antwerpse parket vorderde de buitenvervolgingstelling. Toen ook andere ex-patiëntes klacht indienden, seponeerde het parket die bijna onmiddellijk.
Kort voor en kort na de start van het proces meldden zich in eerste instantie veertien andere ex-patiëntes met soortgelijke getuigenissen bij de advocate. Op het proces in eerste aanleg deed Kris Luyckx als advocaat van Bo Coolsaet het oplopend aantal meldingen af als een “processie naar Mariakerke”, verwijzend naar waar het kantoor van Mussche gevestigd is.
De verwachting bij veel waarnemers was dat de bijkomende meldingen en klachten in de rechtszaal weleens een averechts effect zou kunnen hebben voor J. Uiteindelijk zag Bo Coolsaet zijn straf in december 2020 door het Antwerpse hof van beroep bevestigd: 4 jaar gevangenisstraf, waarvan de helft effectief. Toen de zaak in beroep werd behandeld, was het totale aantal extra meldingen opgelopen tot 25.
“Je zet zo’n stap heus niet zomaar”, zegt een van de 25 melders in de zaak-Coolsaet. “Je gaat als jong meisje eerst jarenlang door een fase van: heb ik zelf door mijn gedrag geen aanleiding gegeven? Wil ik deze gebeurtenis het verdere verloop van mijn leven laten bepalen? Misschien wil ik het gewoon vergeten? Maar dan nadert het proces, wordt daar in de media over bericht, en komt alles terug.
“Ik heb destijds dagen en weken geaarzeld voor ik die mail naar het kantoor van Christine Mussche eindelijk verzonden kreeg. Zij heeft die mail later op het proces geciteerd omdat ze de moraliteit van Bo Coolsaet ter sprake wou brengen. Nee, ik heb geen klacht ingediend, ik wou niet in een situatie worden gebracht waarin mijn naam dreigde te worden geopenbaard. Wat ook speelde: bij mij waren de feiten allang verjaard. Er kon geen sprake meer zijn van een rechtszaak. Toch voelde ik mij enorm betrokken toen ik las over dat meisje.”
Bewondering
“Ik had een enorme bewondering voor haar en haar familie en kreeg het gevoel dat zij de strijd leverde die ik zelf nooit van mijn leven zou hebben aangedurfd. Ik wou dat de magistraten kon worden duidelijk gemaakt hoe ver in het verleden dit terugging, en met welke vanzelfsprekendheid die man zich zijn hele loopbaan lang volkomen respectloos heeft gedragen tegenover kwetsbare jonge vrouwen.”
Op het proces, dat woensdag begint voor de correctionele rechtbank in Mechelen, zal ook het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen worden vertegenwoordigd. Het stelde zich wel burgerlijke partij. Adjunct-directeur Liesbet Stevens zal de debatten bijwonen. Het instituut laat zich net als de 9 andere burgerlijke partijen vertegenwoordigen door Christine Mussche en An-Sofie Raes.