Sarah (13): ‘Soms krijg ik een boterham van een vriendin.’ Wat zit er in de brooddozen van de Gentse scholieren?

Artikel 25 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens belooft het ons plechtig: ieder mens heeft recht op een woning en gezond voedsel. Maar als je vandaag de brooddozen van de kinderen in onze scholen opent, dan sla je meteen even zo veel bewijsmappen open dat het met dat recht vaak grondig fout loopt.

Een grootschalig universitair onderzoek is niet eens nodig. Samen met Katrien Verbeke, een van de initiatiefnemers van de actie ‘Brood(doos)nodig’ bezoek ik in Gent drie scholen om daar samen met de kinderen hun brooddoos of lunchpakket te fotograferen en naar hun verhalen te luisteren. Zowel de inhoud van hun verhalen als van hun schamele brooddozen zijn vaak schrijnend.

“Een land als België kan het perfect aan om elk kind een gezonde maaltijd aan te bieden. Dat betaalt zich driedubbel terug”, zegt Verbeke. “Als je weet dat een op de vier kinderen in België te weinig eten heeft, besef je pas hoe groot de gevolgen voor de komende generaties zijn. Denk maar aan de gezondheidsproblemen die je creëert. Want hoe willen we de obesitasepidemie tegengaan als we toelaten dat kinderen met chips en energiedranken opgroeien? En met een leerachterstand, want probeer in de klas met een lege maag maar eens geconcentreerd te blijven.

“De school is eigenlijk een perfecte plek om iets aan het probleem te doen. Hier kunnen we iedereen bereiken en voorzien van al minstens één gezonde maaltijd per dag op een manier die niemand hoeft te stigmatiseren. Een initiatief als Brood(doos)nodig wil daar vol op inzetten. We rekenen op solidariteit van de mensen die rond de school wonen. Concreet: het initiatief roept mensen op om kinderen op een gezond middagmaal te trakteren. Wie dezer dagen in bepaalde Gentse horecazaken gaat eten, kan via een QR-code op het kassaticket leerlingen een gevulde brooddoos cadeau doen. Online kun je ook een bedrag doneren.

“Die voeding moet dan tegelijk gezónde voeding zijn. Want ook daar zien we een choquerende realiteit. Als je een jongere enkele euro’s geeft om eten te kopen, kiezen ze vaak voor fastfood. Een dagje doordoen op wat cola en chips. Het is even goedkoop als ongezond. Want gezond voedsel is vandaag duurder dan ongezonde voeding. Ook daar is onze overheid eigenlijk aan zet.

“In Londen hebben ze begrepen dat het nuttig is om de kinderen ’s middags op school te houden en niet de straat op te sturen. Op die manier krijgen ze vat op wat hun leerlingen eten.

“Het onderwijs heeft er bovendien alle belang bij om op eten in te zetten. Als het onderwijs onze jongeren een stevige dosis kennis wil aanleveren, kunnen ze niet om voeding heen.”

Alle kinderen die in dit artikel aan bod komen, kozen een andere naam om hun anonimiteit en die van hun familie te garanderen. Hun echte namen zijn bij de redactie bekend. 

Wilt u trakteren? brood(doos)nodig.be

Steve , 16 jaar

“Ik koop bijna elke dag koeken. Vandaag heb ik een ronde suisse en twee chocoladekoeken mee. Dat is zeker genoeg voor mij. Ik eet dat graag. Ergens weet ik wel dat dit niet het gezondste is om te eten maar fruit en groenten lust ik echt niet. Mijn ouders hebben genoeg geld voor eten maar eigenlijk eten zij ook niet echt heel gezond.”

Symon, 7 jaar

“Ik heb een restje mee van gisteren met brood. Thuis eet ik salami en chocolade. Het beste van de hele wereld is een hamburger. Dat eet ik heel veel. Lekker!”

Luna, 14 jaar

“Wij zijn drie vriendinnen en vorig jaar had een van ons problemen thuis. Zo zijn we begonnen met voedsel delen. Elke dag leggen wij samen. Er zijn dagen dat de ijskast leeg is en dan moeten we ons behelpen met restjes. Mijn ouders waren allebei ziek en dan hadden we maar 10 euro in de Aldi voor negen mensen. Nu werken mijn ouders en kopen we in het begin van de maand eten voor een hele maand. Dat is ongeveer 250 euro. Voor de rest gaat alles goed bij ons thuis.”

Mustapha, 15 jaar

“De appel is mijn vijand. (lacht) Ik eet het liefst zoute dingen. Zoals deze TUC-koekjes, die zijn lekker. Deze middag eet ik een broodje kaas.”

Erkan, 6 jaar

“Meestal eet ik ontbijtgranen en op de middag een pizza of zo iets. Soms is er een beetje ruzie over eten maar eigenlijk is er altijd wel genoeg.”

Brahim, 14 jaar

“Ik eet alleen maar soep. Brood is niet gezond en ik wil vermageren. Als ik niet op dieet ben eet ik hamburgers, durums, chips en chocolade. Als ik voor de spiegel sta vind ik mezelf lelijk, ik zie strepen op mijn buik. Mijn lichaam is niet mooi. Ik woog 90 kilo deze zomer. Ik probeer nu ook elke dag 10.000 stappen te doen. Ik heb wel veel honger. ’s Morgens eet ik een boterham met salami, ’s middags soep en ’s avonds thuis een warme maaltijd.”

Sami, 9 jaar

“Ik drink water en eet een koekje voor ik naar school vertrek. Mijn zus maakt mijn boterhammendoos. Mijn papa en mama zijn gescheiden. Ik woon met mijn zus bij mijn papa. Wij hebben nooit honger. Mijn zus kookt voor mij voor ik naar bed ga. Ze zorgt goed voor mij. Ik eet spaghetti met Chinese stokjes, ik kan dat heel goed.”

Yvona, 9 jaar

“Ik heb nu spaghetti mee van gisteren, daar zitten ook groentjes in. Ik drink elke ochtend chocomelk en soms eet ik daar een boterham bij. Mijn mama kan heel goed koken en dat is leuk. Ik moet ook altijd wat fruit en water meenemen. Ik heb altijd genoeg eten.”

Abdul, 6 jaar

“Bij het opstaan eten we vlees. Geen boterhammen met vlees, alleen vlees. Ook soms eens vis maar liever vlees. De koe is het lekkerste om op te eten. Mijn mama maakt mijn brooddoos.”

Chantal, 18 jaar

“Een vriendin heeft me deze sandwiches en hesp gegeven omdat ik vergeten was dat ik ’s middags een taak op school moest maken. Wij zijn thuis soms met zes maar meestal met zeven. Er is eten genoeg. Ik eet zo gezond mogelijk en spendeer meestal 2 tot 3 euro per dag aan eten. Ik zie hier veel kinderen chips eten en Red Bull drinken. Dat zou ik echt niet kunnen.”

Lamya, 17 jaar

“Soms bestel ik een broodje maar dikwijls haal ik een pita of een durum. Dat vind ik megalekker. Gezond eten vind ik heel lastig. Thuis kookt mama elke dag vers en gezond eten maar wij willen dat niet eten dus zij kookt iets anders voor ons. Iets dat wij wel lusten. Ik word vrolijk van eten. Deze morgen heb ik een zak chips gegeten en een flesje fruitsap gedronken.”

Bas, 18 jaar

“Het is mijn gewoonte om niets te eten gedurende de dag. Ik heb nooit honger. ’s Avonds eet ik dan een warme maaltijd op het internaat. Ik kan wel makkelijk 2 liter cola drinken. Zo’n droge boterham vind ik echt niet lekker. Mocht er warm eten zijn op school, zou ik daar wel heel blij mee zijn.”

Adinda , 12 jaar

“Wanneer ik opsta eet ik meestal twee koeken en voor de middag heb ik vier boterhammen bij met kaas. Deze avond eten we rode kool met patatjes en boomstammekes. Soms is onze ijskast wel een beetje leeg. Dan vragen we aan de buren of zij nog soep over hebben. We zijn wel met acht thuis.”

Nona, 11 jaar

“Nu heb ik worstenbrood tussen mijn boterhammen en ook komkommertjes. Mijn mama kan heel lekker koken. Mijn papa en mama zijn niet meer samen en soms stort hij het geld niet maar dan komt de rechter en moet mijn papa het toch nog geven. Anders hebben we tekort.”

Laura, 15 jaar

“Deze morgen ben ik veel te laat opgestaan en heb ik nog niets gegeten. Nu eet ik enkel deze wafel en straks nog een mandarijntje. Ik heb niet veel honger en wil graag slank blijven. Oké, een wafel is dan niet het beste maar ik heb nu niets anders. Deze avond eet ik thuis wel warm. Met groenten en zo.”

Aslan, 8 jaar

“Ik ben een Turkse jongen en wij eten ook Turks. Mijn mama wil dat ik gezond eet omdat ze mij graag ziet. Ze maakt ook soms cake met chocolade en ik help haar ook. Dat is heel tof. Soms is het wel zo dat onze centjes bijna op zijn en dan moeten we alle restjes eten en een beetje delen.”

Basiel, 16 jaar

“Mijn stiefvader werkt op maandag en dinsdag. Mijn moeder werkt niet omdat mijn stiefvader dat niet wil. Mijn vader is pas gestorven, hij was 37, hij heeft een overdosis genomen. Ik woonde vroeger altijd bij mijn vader. Wij hebben per maand 250 euro voor eten. Ik heb nooit honger.”

Anne, 14 jaar

“Meestal neem ik vier boterhammen met choco of salami mee en dan geef ik er eentje aan Sarah. Ik zie veel leerlingen die te weinig eten mee hebben. Mijn mama heeft vandaag maar 5 euro op haar bankrekening en we leven daar met vijf van. Als ik veel geld had, zou ik aardbeien kopen.”

Cindy, 17 jaar

“’s Morgens eet ik niets en nu een Kinderbueno op de middag. ’s Avonds eet ik thuis. Ik eet niet omdat ik geen honger heb. Ik weet dat het niet slim is maar toch doe ik het zo. Mijn moeder zaagt daar altijd over. Ik heb een goede moeder.”

Hartje, 7 jaar

“Ik heb meestal kleine boterhammen mee maar nu toevallig een broodje. We eten ook veel spaghetti. Bij ons is er altijd eten omdat ik thuis een winkel heb. Er zijn heel veel groenten en fruit. Toen ik nog een baby was, gaf mijn mama mij altijd chocomelk en toen zijn al mijn tandjes kapotgegaan. Nu doe ik dat niet meer en ik ga naar de tandarts en poets mijn tanden voor ik ga slapen. Later wil ik ook een winkel, dan heb ik altijd eten. Aardbeien en kaas is het lekkerste van de wereld.”

Maria, 16 jaar

“Ik woon in Wetteren en neem elke dag de bus naar Gent. Het OCMW zorgt voor een broodje voor mij. Wij zijn met vijf thuis. Ik ben de oudste en ik moet altijd wachten tot de laatste. De kleintjes krijgen eerst eten. Mijn moeder heeft maar een heel klein inkomen. Alle extra’s zijn moeilijk thuis. Mijn mama doet haar best maar het is echt hard. Ik neem het haar niet kwalijk. Ze is heel triestig dat er te weinig is. Dat kan ik zien. Ik wil nu zo snel mogelijk een job vinden.”