10e symfonie van Beethoven afgewerkt: hoe artificiële intelligentie muziekwereld op zijn kop zet
Beethoven doet nog straffer dan ABBA: na een pauze van om en bij de 200 jaar maakt hij vanavond zijn comeback. Met de hulp van artificiële intelligentie (AI) werd zijn 10e symfonie afgewerkt zoals de componist het eeuwen geleden bedoeld zou (kunnen) hebben. Of het nu een geslaagd experiment is of niet, feit is dat AI steeds belangrijker wordt in de (pop)muziek.
Hoe AI Beethoven's 10e symfonie kon afwerken
Of Beethoven na het succes van zijn 9e, met onder andere het beroemde "Ode an die freude", al dan niet nog een 10e symfonie wilde maken, is voorwerp van discussie. Maar er bestaan wel degelijk originele schetsen met een aanzet van de Duitse componist. De schetsen en het hele Beethoven-oeuvre werden door vooraanstaande muziek- en AI-experten ingevoerd in een computer waarop ‘machine learning’-software alles grondig kon analyseren. Op deze basis werden door het programma nieuwe melodieën gemaakt. Het resultaat wordt vanavond gebracht door een echt symfonisch orkest en live gestreamd over de hele wereld.
"Er zijn momenten dat je de geest van Beethoven echt voelt, maar als iemand me vraagt of dit Beethoven is, dan is het antwoord neen", zegt dirigent Dirk Kaftan in "Het journaal":
Het is niet de eerste keer dat Artificial Intelligence (AI) de geest van klassieke componisten weer tot leven wekt. Onafgewerkte stukken van Bach, Mahler en Schubert gingen al voor maar niet meteen met overtuigend resultaat. Ook nu zijn kenners eerder sceptisch. Musicoloog Jan Caeyers maakte donderdag in "De afspraak" al kritische kanttekeningen.
"De genialiteit van Beethoven is onvoorspelbaar": musicoloog Jan Caeyers is geen fan van het experiment.
Houdt AI ook van popmuziek en omgekeerd?
Maar het AI-fenomeen beperkt zich niet alleen tot klassieke muziek. Ook overleden popmuzikanten als Jimi Hendrix, Amy Winehouse en gestopte bands als Nirvana en The Beatles breidden, in meer serieuze(!) pogingen, hun repertoire al uit met door AI-geschreven songs.
Nirvana bracht dankzij AI afgelopen jaar nog "Drowned in the sun" uit. Er kwam enkel een menselijke stem aan te pas...
Om tot een goed resultaat te komen, worden telkens zo veel mogelijk songs (van een bepaalde artiest) door AI-software bestudeerd. Het computerprogramma "leert" op die manier typische patronen herkennen in onder andere toonhoogte, riffs, melodieën, akkoorden en drumwerk. Op basis daarvan maakt het dan "originele muziek". Ook nieuwe geloofwaardige teksten kunnen op die manier worden gegenereerd.
Een experiment waarbij AI een nieuw liedje voor het Eurovisiesongfestival maakte door te "leren" van de vroegere Eurovisiesongfestival-hits:
Het beste nieuws is dat die AI-software gewoon gratis ter beschikking staat op het internet. Uiteraard verzinnen creatievelingen de gekste dingen met de technologie. YouTube staat bijvoorbeeld vol pophits die verder worden uitgewerkt of verlengd door AI-technologie.
Rick Astley's 80's hit "Never gonna give you up" "aangevuld" door AI:
Je kan je hierover natuurlijk ethische vragen beginnen te stellen. De wereldberoemde rapper Jay-Z spande alvast een rechtszaak aan tegen het YouTube-kanaal Vocal Synthesis. Die lieten hem bijv. Billy Joel's "We didn't start the fire" rappen met AI. De rechter gaf hem ongelijk en dus kunnen zogenoemde "audio deepfakes" van Jay-Z die Shakespeare rapt of van ex-president van de VS George W. Bush die de tekst van 50 Cents "In da club" declameert, gewoon blijven bestaan.
Audio deepfake: George W. Bush "rapt" 50 Cent's grootste hit "In da club" dankzij AI.
Muziek en technologie zijn altijd al hand in hand gegaan. Op AI gebaseerde muziek is zelfs al een goeie halve eeuw oud. Er zijn ook nu al vele Spotify-playlisten vol met zuiver AI-gegenereerde muziek. Toch hebben artiesten en songschrijvers voorlopig nog niet echt te vrezen. Maar naarmate de software alsmaar "bijleert", wordt de grens tussen echt en fake, tussen plagiaat en nieuw, tussen menselijk en computergegenereerd wel steeds moeilijker te onderscheiden.
Nieuwsgierig hoe de 10e symfonie van Beethoven nu daadwerkelijk klinkt? Ontdek het als eerste vanavond, 9 oktober om stipt 19 uur, op de gratis livestream Beethoven X – The AI Project | MagentaMusik 360 (magenta-musik-360.de).