Oppositie maakt brandhout van Vivaldi-begroting: ‘Middenklasse betaalt de rekening’

N-VA: ‘Middenklasse betaalt de rekening’

“Er is twintig miljard euro te weinig en men levert amper een inspanning”, reageert grootste oppositiepartij N-VA, die uit protest tegen het feit dat de regering eerst een persconferentie gaf vooraleer De Croo zijn regeringsverklaring gaf (wat in de vorige regering met N-VA ook gebeurde). “De 2,4 miljard waarvan men spreekt dient om nieuw beleid te financieren en bevat vooral oude maatregelen. De opgebouwde schulden worden afgewenteld op de volgende generaties.” Ook zegt N-VA dat het vooral “de middenklasse is die betaalt”. “De laagste inkomens krijgen lagere lasten en een korting op de energiefactuur. De werkende middenklasse betaalt de rekening.”

“Er komen nieuwe taksen ter waarde van waarschijnlijk meer dan 1 miljard euro. En dat voor een van de top vijf landen met de hoogste belastingdruk ter wereld. Wie gaat dat betalen?”, zo luidt de volgende bedenking bij N-VA.

“Arbeidsmarktgewijs is hier sprake van een reeks losse maatregelen. De meest significante is dat langdurig zieken de volle 2,5 procent van hun uitkering verliezen als ze weigeren een vragenlijst in te vullen. En dat nadat de uitkeringen al verhoogd waren. Dat is dus een nuloperatie. Als het klopt dat andere eventuele maatregelen nog grotendeels langs sociale partners moeten, dan vragen we ons af wat daar nog allemaal bijkomt? Dit gebrek aan ambitie zal ons niet naar die tewerkstellingsgraad van 80 procent brengen. Werken wordt op geen enkele manier interessanter en langdurige inactiviteit wordt niet kwalitatief aangepakt.”

Tot slot reageert de partij teleurgesteld over de beslissing rond de energiefactuur. “Het gaat om een tijdelijke en dure steun voor de energiefactuur. Terwijl dezelfde regering eerder de federale heffingen heeft verhoogd en de komende jaren nog honderden miljoenen euro’s aan subsidies voor vervuilende gascentrales erin wil verwerken.”

Ook Kamerlid Theo Francken is scherp: “Geen woord over veiligheid, geen woord over defensie, geen woord over asiel en migratie. Enkel wat halfslachtige socio-economische maatregelen. Waarom gaan de Vlamingen nog stemmen?”

Vlaams Belang: ‘Extra taksen, belastingen en heffingen’

“Het enige dat de Vivaldi-partijen nog aan elkaar bindt, naast angst voor de verkiezingen, zijn extra taksen, belastingen en heffingen”, zegt fractieleider Barbara Pas (Vlaams Belang). Nochtans had de regering de lat al zeer laag gelegd, zegt de partij, “namelijk een budgettaire inspanning van maximaal 2,5 miljard op een totaal tekort over 2022 van zo’n 20 miljard euro”.

Volgens Vlaams Belang voert de regering met haar begrotingsakkoord “veel geniepige taksen op de kap van de reeds uitgeperste gewone Vlamingen in” en “wordt aan de heilige linkse huisjes niet geraakt: de miljardenfactuur van de migratie, de transfers, de Europese Unie en de vele miljoenen die verloren gaan aan een veel te vet Belgisch politiek systeem”. De bijsturingen van het fiscaal gunstregime voor topsporters zijn voor de partij slechts marginaal.

PVDA ziet koude winter met Vivaldi

“De grote verliezers van dit begrotingsakkoord van Vivaldi, dat zijn de overgrote meerderheid van de werkende mensen die hun facturen door het dak zien gaan, en de langdurig zieken die voor de eerste keer sancties riskeren”, reageert PVDA-voorzitter Peter Mertens. Mertens hekelt dat de grote fortuinen, ondanks de Pandora Papers, op beide oren kunnen slapen.

Voor PVDA volstaat de verlenging van het sociaal tarief niet. “Op welke planeet leven ministers die denken dat prijsstijgingen van meer dan 700 euro enkel voor de laagste inkomens een probleem zijn?”, vraagt Peter Mertens zich af. Hij wijst op het pleidooi van zijn partij voor een btw-verlaging van 21 naar 6 procent, die de factuur onmiddellijk met gemiddeld 347 euro zou doen dalen. 

De PVDA wil ook niet weten van de aangekondigde sancties voor langdurig zieken. Volgens de partij zijn de re-integratietrajecten waar langdurig zieken nu ingeduwd worden, in feite een ontslagmachine die voor zeven op de tien uitdraait op een ontslag wegens medische overmacht.

“Voor fiscale fraudeurs daarentegen, toont de regering zich een heel stuk milder”, stelt Peter Mertens de twee maten twee gewichten van het begrotingsakkoord aan de kaak. “De Pandora Papers onthullen dat de wereldwijde belastingontduiking van grote fortuinen en multinationals op 11,3 biljoen dollar kan worden geschat. Dan is het toch hemeltergend om amper een week later een begrotingsakkoord af te sluiten waarin geen enkele nieuwe maatregel aangekondigd wordt om fiscale fraude aan te pakken?”

Werkgevers en andere sociaaleconomische organisaties reageren gematigder.

Unizo: ‘Akkoord krijgt voordeel van de twijfel’

Het begrotingsakkoord krijgt van werkgeversorganisatie Unizo ‘het voordeel van de twijfel’. Dat zei topman Danny Van Assche in een eerste reactie, nog voor de regering de maatregelen had toegelicht op een persconferentie. “Er zijn toch een aantal antwoorden op belangrijke punten en we zijn opgelucht dat men toch naar ons geluisterd heeft.”

Unizo was met name ‘bijzonder boos’ wat de afschaffing van het ziektebriefje voor één dag afwezigheid betreft, een maatregel die werknemers tot drie keer per jaar zouden kunnen inroepen. Uiteindelijk liet vicepremier Petra De Sutter (Groen) dinsdagochtend weten dat er voor kleine en middelgrote ondernemingen een uitzondering zou komen.

“We horen nu toch dat er naar ons geluisterd is en dat er een afwijkende regeling komt voor kmo’s. Dat zorgt wel voor opluchting”, zegt Van Assche. Unizo vreesde vooral zogenaamde ‘maandagziekte’. “Je kan dat niet vanuit Brussel voor iedereen beslissen. Je hebt er altijd die er de kantjes van aflopen”, benadrukt hij. “Wij vinden dat het aan het bedrijf zelf is om daarmee om te gaan. Een bedrijf met een goede sfeer en waar iedereen elkaar vertrouwt kan dan zelf beslissen wat het doet.”

Voorts is Unizo ook tevreden dat de regering een reeks maatregelen neemt tegen de krapte op de arbeidsmarkt, volgens Van Assche ‘het grootste probleem’ waarmee de bedrijven momenteel te kampen hebben. Het gaat onder meer om een plan tegen arbeidsongeschiktheid en een reeks arbeidsmarkthervormingen.

VBO: ‘Onbegrijpelijke beslissing’

Het begrotingsakkoord leidt tot “gemengde gevoelens” bij het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO). De werkgeversorganisatie blijft “op haar honger zitten” wat de hervormingen van de arbeidsmarkt betreft, maar is bijvoorbeeld wel tevreden over de invoering van een energienorm.

Wat de arbeidsmarkthervormingen betreft ziet het VBO onder meer goede maatregelen “in de activering van het ontslagrecht en de grotere mobiliteit van werkzoekenden tussen de regio’s”. Ook een eerste stap naar soepelere regels voor de e-commerce is positief, al is het “jammer” dat daarvoor wordt doorverwezen naar “het zoveelste onderzoek of rondetafelgesprek”.

Het recht van werknemers op vijf individuele opleidingsdagen stemt het VBO dan weer ontevreden. “Het maakt van vorming een pure mathematische oefening en druist in tegen de sectorale autonomie”, luidt het. Ook “de eenheidsworstregeling in verband met telewerk en het opheffen van de vrijwilligheid ten nadele van de werkgever gaat voorbij aan de realiteit op het terrein”, net als de afschaffing van het ziektebriefje voor één dag afwezigheid in grote bedrijven (tot drie keer per jaar). Eerder vanmorgen noemde het VBO dat nog een “onbegrijpelijke beslissing”.

De invoering van een energienorm, waarbij de energieprijzen niet meer kunnen stijgen dan in de buurlanden, krijgt wel de goedkeuring. “De huidige en toekomstige bijdragen en toeslagen worden omgezet in accijnzen zonder te raken aan de bestaande heffingen voor alle actoren. Dat is voor het VBO een essentieel punt”, benadrukt de organisatie.

Wat de opmaak van de begroting zelf betreft, is het VBO tevreden dat er “blijvende aandacht is voor de budgettaire orthodoxie”. Enkele ingrepen “stellen problemen of vereisen meer uitleg”, luidt het wel.

“De Vivaldi-regering heeft de coronacrisis bijzonder efficiënt aangepakt. Het herstel van onze economie is volop aan de gang zonder een lawine aan faillissementen. Dit helpt het herstel van de begroting. Extra productieve investeringen waarbij ook een samenwerking met de private sector mogelijk wordt, en een energienorm die een uit de pan swingende energiefactuur moeten tegengaan, zijn muzieknoten die ondernemers graag horen”, concludeert VBO-CEO Pieter Timmermans.

“Maar de symfonie op het vlak van de arbeidsmarkt is, op enkele noten na, onvoltooid”, zegt hij voorts. “De minimumpensioenen optrekken naar 1.500 euro per maand was eenvoudig. De financiering ervan via een werkzaamheidsgraad van 80 procent is onzeker. Enkel de maatregelen inzake e-commerce en avond- en nachtwerk zullen immers effectief vruchten afwerpen en die zijn doorgeschoven naar een rondetafel met een onzekere afloop.”

Professor arbeidseconomie Stijn Baert tevreden met afschaffing bijzondere bijdrage

Stijn Baert (UGent) ziet veel potentieel in de afschaffing van de Bijzondere Bijdrage Sociale Zekerheid. “Wie werkt, zal écht meer overhouden”, zegt de arbeidseconoom, die vooral van deze begrotingsmaatregel een activerend effect verwacht. Werkende gezinnen zouden op termijn 700 euro minder belastingen betalen.

De arbeidseconoom spreekt van “een belasting op arbeid die men over de tijd wil uitdoven.” Dat is vooral een goede zaak omdat zo de financiële kloof tussen werkenden en niet-werkenden groter wordt.

“Politici rollen al jaren over elkaar om dat te bepleiten”, zegt Baert na de begrotingsgesprekken. “Dit is een zichtbare manier om dat te doen. Werkenden zullen meer centen overhouden als ze aan het werk gaan of promotie krijgen”.

De BBSZ zal in vier fases uitdoven: 2022, 2024, 2026 en 2028. De oefening kan vooral een gunstig effect hebben op de werkzaamheidsgraad, gelooft Baert. Die moet in 2030 federaal op 80 procent liggen. “Hiermee doet men wat men al lange tijd zegt”, vindt Baert, “namelijk werken meer doen lonen en zorgen dat het verschil met niet-werken vergroot.”

 Agoria ziet ‘goede intenties, maar mindere uitwerking’

 In haar begrotingsakkoord pakt de federale regering “de juiste thema’s aan”, maar werkte ze de maatregelen soms onvoldoende uit. Dat vindt Agoria, de sectorfederatie van de technologiebedrijven. “De ambitie en het vertrekpunt van de begroting en de beleidsverklaring, namelijk dat tegen 2030 minstens acht op de tien personen van 20 tot en met 64 jaar een job hebben, zitten goed en delen we. De technologiesector wordt zelf sterk geconfronteerd met de krapte op de arbeidsmarkt. Vandaag tellen we 15.860 openstaande jobs, en we krijgen ze maar niet ingevuld”, zegt Agoria-CEO Bart Steukers.

Met een aantal maatregelen uit het begrotingsakkoord worden volgens de technologiefederatie “de eerste stappen” naar de activering van onder meer langdurig zieken gezet. “In tijden van oplopende openbare schuld is er immers een ‘derde weg’ naast de vermindering van de overheidsuitgaven en eventuele verhogingen van belastingen, namelijk: elke procent verbetering van de inactiviteitsgraad levert 2 miljard euro op volgens rekenwerk van het studiecentrum van Agoria”, aldus Steukers. Onder meer het inzetten op knelpuntberoepen en de maatregelen rond “interregionale mobiliteit van werklozen” kunnen rekenen op bijval.

De vijf individuele opleidingsdagen per jaar voor werknemers ziet Agoria dan weer niet zitten. “Dit is een maatregel die ik niet goed begrijp. Het is heel goed dat er meer aandacht gaat naar permanente vorming, maar het is een verkeerd antwoord op een juiste vraag. De vraag is hoe we meer mensen kunnen helpen bijscholen. Het antwoord is niet dit via de traditionele weg te gieten in meer vaste dagen per jaar”, vindt Steukers. “Opleiding kan en moet vandaag gepersonaliseerd verlopen, voor de ene met de voeten in het werkveld, voor de andere via nieuwe en interactieve technologieën en op maat gemaakte video’s.”

Dat er werk wordt gemaakt van flexibelere regels rond e-commerce, voor onder meer nacht- en avondwerk, vindt Agoria dan weer goed. Het is wel “jammer dat ze worden overgeheveld naar sociaal overleg”, luidt het.

Tot slot plaats de technologiefederatie onder meer nog vraagtekens bij de uitzondering voor kmo’s wat de afschaffing van het ziektebriefje voor één dag afwezigheid betreft. “Dit lijkt discriminatie tussen groottes van bedrijven”, aldus Steukers.

BBL: ‘Klimaatstappen vooruit, maar regering laat kansen liggen’

Hoewel de federale overheid met het nieuwe begrotingsakkoord stappen zet, blijft de grote omwenteling uit. Dat zegt Bond Beter Leefmilieu dinsdag in een reactie. “De regering laat met dit akkoord kansen liggen om de economie sneller te vergroenen.”

Bond Beter Leefmilieu (BBL) ziet in het akkoord enkele positieve klimaatmaatregelen: een vliegtaks voor korteafstandsvluchten, een inperking van de subsidies voor professionele diesel en een hervorming van de federale heffingen op de elektriciteitsfactuur naar accijnzen. Toch is de kloof tussen het potentieel en de effectieve maatregelen nog erg groot, zegt BBL. Die wijst onder meer naar de afstandslimiet tot 500 kilometer voor vluchten en dringt aan om snel werk te maken van een plan om fossiele subsidies in alle sectoren uit te faseren de komende jaren. 

BBL benadrukt dinsdag ook dat de bijkomende klimaatinvesteringen, niet zullen volstaan om de klimaatdoelstellingen te halen. “Met deze begrotingsoefening is de kous dus niet af. België moet tegen 2023 haar energie- en klimaatplan in lijn brengen met de Europese doelstelling om tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 55% te reduceren. België zal nog een stevige tand moeten bijsteken om die doelstelling te halen”, aldus nog Bond Beter Leedfmilieu.