Energieprijzen in federaal begrotingsakkoord: wat ga je merken op je factuur?

Sinds februari is de doelgroep voor een sociaal energietarief sterk uitgebreid tot zo’n twee miljoen Belgen. Met zo’n sociaal tarief betaal je steeds de laagste commerciële prijs op de markt, ongeacht bij welke leverancier je zit. 

Het sociaal tarief was oorspronkelijk enkel mogelijk voor mensen die bepaalde tegemoetkomingen of uitkeringen ontvangen. Door de uitbreiding geldt het sociaal tarief ook voor mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming. Daaronder vallen bijvoorbeeld gepensioneerden, alleenstaanden en eenoudergezinnen die het moeilijk hebben om rond te komen. De maatregel was voorzien tot eind december, maar wordt nu met drie maanden verlengd tot de lente.

Daarnaast maakt de regering voor iedereen met een sociaal tarief ook geld vrij voor een winterkorting. Het gaat om een eenmalige korting op de energiefactuur van 80 euro.

Het Netwerk tegen Armoede, de koepel van armoedeverenigingen, was vragende partij voor die verlenging van het sociaal tarief. Maar het netwerk betreurt dat er geen structurele oplossing komt, zegt coördinator Heidi Dégerickx: “Het gaat om een korting van ongeveer 30% op de gemiddelde energieprijs. Mensen met een laag inkomen hebben zo’n sociaal tarief altijd nodig, niet enkel de komende maanden.”

Volgens federaal minister van Financiën Vincent Van Peteghem is er na de verlenging tot eind maart wel nog budget vrijgemaakt om de prijsschok voor huishoudens te kunnen opvangen wanneer ze niet langer op het sociaal tarief kunnen rekenen.

Wie niet in aanmerking komt voor zo’n sociaal tarief kan terecht bij het OCMW als hij of zij moeite heeft om de energiefactuur te betalen. De OCMW's beheren een fonds voor gas en elektriciteit waar dit jaar al zo’n 58 miljoen euro in zit.

Daar komt nu nog 16 miljoen euro voor energieprojecten bij. Volgens federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten kunnen met dat geld meer dan 100.000 gezinnen energiezuinige toestellen leasen. Daarnaast zouden ook 15.000 gezinnen met een risico op energiearmoede hun verbruik kunnen laten monitoren en kan er extra begeleiding komen bij renovatieprojecten om het verbruik te laten dalen.

De elektriciteitsfactuur bestaat – afhankelijk van het gewest – voor 22 tot 28% uit heffingen. Zo is er voor het federale niveau bijvoorbeeld een toeslag voor groenestroomcertificaten en is er ook de federale bijdrage voor elektriciteit. Om die heffingen niet verder te laten stijgen, gaat de regering ze in de loop van volgend jaar omvormen.  De bedoeling is om het systeem met een bijzonder accijns flexibeler te maken.

Bij een sterke prijsstijging kunnen de accijnzen dan dalen, bij een sterke prijsdaling kunnen ze weer stijgen. Zo willen de ministers grote prijsschommelingen voorkomen. Door het nieuwe systeem zouden alle huishoudens volgend jaar ongeveer €30 minder moeten betalen.

Een jaar geleden was de federale regering het al eens over het principe van een energienorm voor gezinnen en bedrijven. Het doel van zo'n norm is om de energieprijzen met de buurlanden te vergelijken. We kennen in ons land al een loonnorm die moet vermijden dat onze lonen sneller stijgen dan die van de buurlanden. Een energienorm zou op een vergelijkbare manier de energiekost binnen de perken moeten houden. Die energienorm komt er vanaf januari volgend jaar.

Volgens premier Alexander De Croo gaat het om de belangrijkste hervorming van de energiefactuur in de afgelopen tien jaar. De tijdelijke en structurele energiemaatregelen kosten in totaal zo’n 760 miljoen euro.