Hoe kan je als omstander helpen als je getuige bent van grensoverschrijdend gedrag? Sensoa geeft tips met de 5A's

“Als je ooit seksueel lastiggevallen of mishandeld bent geweest, reageer dan met “Me Too” op deze Tweet.” Vier jaar geleden gaf de Amerikaanse actrice Alyssa Milano met een eenvoudige Twitteroproep mee een stem aan een echte beweging, waardoor steeds meer mensen hun ervaringen met grensoverschrijdend gedrag en misbruik deelden.

Sindsdien krijgt het onderwerp meer aandacht en worden steeds meer mensen zich bewust van het probleem. Heel wat mensen blijven het echter moeilijk vinden om in te grijpen wanneer ze getuige zijn van seksueel overschrijdend gedrag. Om die problematiek van de baan te helpen, lanceert Sensoa nu haar nieuwe campagne #WijGrijpenIn. 

Het gebeurt wel eens: je zit op café, je wandelt op straat, je neemt de bus en je merkt dat iemand lastiggevallen wordt, dat grenzen overschreden worden. Je wil wel iets doen, maar weet niet goed wat en hoe. Met #WijGrijpenIn wil Sensoa omstanders helpen. Zij spelen een belangrijke rol in dergelijke situaties.

Omstanders kunnen het gedrag stoppen, de escalatie vermijden en het slachtoffer ondersteuning bieden. Hoe vaker omstanders ingrijpen en anderen erop wijzen dat het gedrag ongewenst is, hoe sneller de maatschappij dat gedrag collectief en voorgoed zal afkeuren.

Bij #WijGrijpenIn horen filmpjes waarin onbekende en bekende Vlamingen vertellen over hun eigen ervaringen. Een van hen is Ketnet--wrapster Gloria Monserez (20).

"Veel meer mensen herkennen nu situaties waarin er sprake is van grensoverschrijdend gedrag, maar reageren is voor heel wat mensen nog steeds niet evident", zegt Julia Day, beleidsmedewerker van Sensoa. "Uit ons onderzoek blijkt dat 90 procent van de 16- tot 26-jarigen wel iets wil doen, maar 40 procent weet niet goed hoe." Mogelijke oorzaken zijn sociale druk en het onveilige gevoel dat zo’n situatie met zich meebrengt.

• Anderen betrekken: "Spreek een andere omstander aan die het ook ziet gebeuren: een verantwoordelijke, je vrienden of iemand anders"
• Afleiding creëren: "Haal de aandacht weg van wat aan het gebeuren is door bijvoorbeeld tussen de mensen te gaan dansen of iets te laten vallen"
• Afzonderen: "Haal het slachtoffer fysiek weg. Vraag bijvoorbeeld: Hey, ik vind de toiletten niet, kan je mij de weg wijzen"
  
• Aanspreken: "Spreek het slachtoffer aan, doe alsof je hem/haar kent en zeg dat het al lang geleden is dat je hem/haar gezien hebt. Je kan de persoon ook aanspreken, maar dat is misschien makkelijker als het iemand is die je zelf kent. Als het iemand is die je niet kent, kan je iemand anders aanspreken"
• Aanwezig blijven: "Blijf de situatie in het oog houden en bied achteraf hulp"
  

Jongeren en jongvolwassenen die hier graag over willen bijleren, kunnen daarvoor niet direct bij Sensoa terecht. De organisatie geeft wel trainingen aan professionals die hun kennis op hun beurt doorspelen aan geïnteresseerden. Wie nog voor het jaareinde een training bestelt, krijgt daar korting op. Organisaties kunnen nog één van de overblijvende trainingen gratis aanvragen bij Sensoa. 

Er is geen onderscheid tussen potentiële daders of slachtoffers van overschrijdend gedrag, zegt Sensoa. De boodschap geldt dus voor iedereen. Volgens Sensoa moet iedereen mee instaan voor een veilige omgeving. “Niet reageren, is (ongewild) kiezen voor de kant van de dader”, zo klinkt het in een persbericht.

Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) is zich bewust van het belang van de campagne: “Wanneer je getuige bent van seksueel overschrijdend gedrag, is het belangrijk dat je weet op welke manier je het best kan ingrijpen. Niet evident, maar wel noodzakelijk.” 

In een campagnefilmpje vertelt Rianne (24) hoe ze een onbekende vrouw aan het station hielp.