“Hij was zich heel bewust van zijn gedrag en dat hij daarmee de rust van zijn slachtoffers verstoorde en grenzen overschreed”, aldus meester Christine Mussche. “Zelfs nadat de dames een bericht stuurden dat het moest stoppen, duurde de fade-out nog heel lang en volgden nog heel veel berichten voor het écht helemaal stopte.”

“Hun idool”

De burgerlijke partijen zijn vier actrices, twee kleedsters en drie stagiaires die (bijna) allemaal op professionele wijze met De Pauw in contact kwamen. “Bijna allemaal jonge vrouwen die aan het begin van hun carrière stonden”, aldus Mussche. “Ze waren begin de twintig, hebben bewust gekozen voor een baan in de mediawereld en werden dan op een ongepaste, en voor hen ongezonde, wijze aangesproken door hun baas, die eveneens hun idool was.”

LEES OOK. LIVE. Advocaat Maaike Cafmeyer: “De Pauw vroeg toestemming om verliefd te mogen worden”

Ook de vier andere dames die in het dossier genoemd worden, maar die geen burgerlijke partij zijn, zijn jonge twintigers. “Hij was de baas, ze waren allen zeer blij en tevreden om te kunnen werken voor het productiehuis van De Pauw, hét icoon bij uitstek. Ze vonden dat hij zo veel genie had, zo veel talent, het was een grote droom die voor hen uitkwam. Maar dan werden ze op een ongepaste, voor hen ongezonde, wijze aangesproken door hun baas. Ze kregen een gevoel van uniciteit, van uitverkorenheid. Ze dachten dat zij dé uitverkorene waren, maar uit het dossier blijkt dat er simultaan soortgelijke berichten naar meerdere vrouwen werden gestuurd. De dames waren afhankelijk en kwetsbaar en konden hier niet op reageren.”

Quote van Tom Lenaerts

Mussche citeerde in de rechtszaal ook een quote van Tom Lenaerts, die jarenlang met Bart De Pauw heeft samengewerkt. “Elke weldenkende mens weet waar de grens ligt, het is niet zo moeilijk. De machtsverhouding maakt het moeilijk. Als ik als vijftiger een jonge stagiaire zo aanspreek, moet ze mij een pets in mijn gezicht geven. Maar dat durft ze niet.”

LEES OOK. Productiehuis Bart De Pauw zwaar in het rood

“Dit bewijst de kwetsbaarheid en afhankelijkheid van de slachtoffers”, zegt Mussche. “De Pauw wist dat deze manier van omgaan met deze zeer jonge mensen niet correct was, niet door de beugel kon en zelfs een misdrijf was. Maar het hield hem niet tegen.”

“Ze zouden dit nooit begrijpen”

De Pauw stuurde naar meerdere vrouwen “ik sleur je mee in mijn miserie, ik heb geen empathie”, zo bleek woensdag tijdens de zitting. Ook tijdens het onderzoek werd hij door de onderzoeksrechter gewezen op het feit dat de vrouwen geen weerwerk konden bieden. Mussche quote die in haar pleidooi. “De dames waren een verwisselbaar element in hetzelfde scenario”, zegt ze. “Hij noemde hen allen muis, gebruikte steeds dezelfde bewoordingen in zijn berichten zoals ik heb je herkend, dit overkwam me eerder nooit, je bent mij overkomen, de wanhoop is te dragen, de hoop niet. Daarnaast stuurde hij hen cd’s, gedichten, liedjes. Hij verzocht hen ook te zwijgen, ook al zei hij dat ze niets verkeerd deden, maar ze zouden dit nooit begrijpen. Tot slot speelde hij in op hun verantwoordelijkheidsgevoel en gaf meermaals aan te overwegen zijn gezin te willen verlaten voor de dames in kwestie.”

LEES OOK. Van het eerste bommetje tot zijn “maatje” dat aangifte deed: zo begon de zaak-De Pauw

De vrouwen werden volgens Mussche allemaal belaagd door een bombardement aan berichten, vaak ’s nachts en gestuurd in een dronken bui. Het begon zeer snel na de start van de samenwerking, kwam voor de vrouwen onverwacht en startte vleiend en met de boodschap dat hij smoorverliefd was. Gauw ging het over in seksueel getinte berichten. Hij verontschuldigde zich dan wel, maar gaf al meteen een aanzet voor nieuwe vleierij of flirterige berichten. “De onderzoeksrechter sprak zelf voor het eerst over een patroon en vroeg De Pauw tijdens een verhoor hoe hij dacht dat de vrouwen hadden kunnen reageren. Hij vroeg hem: u was werkgever, producent, regisseur of tegenspeler van de vrouwen, wat hadden zij kunnen doen?”

“Niet voor de centen”

Volgens Mussche is er sprake van een duidelijke vorm van belaging en stelde De Pauw de daden wetens en willens. “De extreme stroom van berichten, de inhoud van de berichten, de avondlijke en nachtelijke tijdstippen van het verzenden van de berichten, de onrechtstreekse signalen van de vrouwen - die vaak niet reageerden, verwezen naar hun partner en gezin en duidelijk maakten een grens te willen trekken tussen werk en privé - maar ook de rechtstreekse signalen waarbij ze nadrukkelijk vroegen te stoppen, geven duidelijk aan dat hij wist waar hij mee bezig was.”

De vrouwen die zich burgerlijke partij hebben gesteld, doen “dat niet voor de centen”, vervolgde Mussche nog. “Ze eisen 1 euro symbolische schadevergoeding. Ze wensen erkenning, dat is de enige reden waarom ze hier staan. Ze willen erkenning dat er grensoverschrijdend, strafbaar gedrag is geweest.”

“Bart heeft hulp nodig”

Mussche verwees naar een verklaring van actrice Ella-June Henrard. In 2017 zou zij al verklaard hebben dat ze hoopte dat de zaak in alle discretie zou worden opgelost. “Bart heeft hulp nodig”, citeerde Mussche haar. “Voor alle dames is de wens van discretie uitgesproken”, aldus de advocate. Zij erkennen ook veel goede kanten van De Pauw, klonk het.

De advocate trachtte ook duidelijk te maken dat De Pauw wel degelijk een machtspositie innam tegenover de vrouwen. Voor Mussche staat vast dat “stop” zeggen tegen iemand “met de carrure van meneer De Pauw” repercussies kan hebben. Hij had een duidelijke stem in aanwervingen en betalingen, zei ze. “Ze waren hiërarchisch ondergeschikten.”

Daarnaast benadrukte Mussche ook dat de burgerlijke partijen niet aan de basis liggen van het proces. “Een eenvoudige erkenning van foutief gedrag dat mogelijk strafbaar is, had dit proces kunnen vermijden”, zei ze. “Dit proces kwam er niet door onze zijde en had vermeden kunnen worden. Een eenvoudige erkenning van foutief gedrag dat mogelijk strafbaar is, de bevestiging dat het niet had mogen gebeuren en de garantie dat het niet meer zal gebeuren had dit kunnen vermijden.”

De reden dat De Pauw geen schuld erkend, is volgens Mussche omdat hij “zijn rechtszaak tegen de VRT niet wil hypothekeren”. De tv-maker startte eerder al een burgerlijke procedure voor de Brusselse rechtbank tegen de openbare omroep. De Pauw meent dat de VRT de samenwerking met hem ten onrechte stopzette en eist een schadevergoeding van 12 miljoen euro voor zichzelf, zijn gezin en zijn bedrijf. “Het is de enige reden waarom men zijn verdediging zo opbouwt. Het zou de zaak tegen de VRT hypothekeren. Dat is zonneklaar”, aldus Mussche.

Complottheorie

Mussche nam van bij de aanvang van het proces ook meteen de complottheorie van de verdediging onder vuur. “Zijn verdediging zet de vrouwen weg als onbetrouwbaar en leugenachtig”, luidde het. “Dat idee van een complot is merkwaardig, maar ik begrijp dat men die verdediging hanteert. Men moest een uitleg bedenken waarom zo veel mensen zich aandienden wegens belaging.”

Maar, zo pleitte de advocate, “de talloze berichtjes, sms’jes en WhatsApp-berichtjes staan vast. Ze spreken boekdelen en zijn talrijk”. Bovendien heeft de onderzoeksrechter na een telefoontap zelf met meer getuigen contact opgenomen. De slachtoffers kenden elkaar niet allemaal, luidde het.