Verdachte van pijl-en-boogaanval in Noorwegen was bekeerd tot islam, politie vermoedt terroristisch motief

Wat is er gebeurd?

De aanval met pijl en boog startte iets voor 18.15 uur in supermarkt Coop. Daarna zou de dader onder meer ook in een winkelcentrum toegeslagen hebben.

De verdachte dader, die de Deense nationaliteit heeft, maar woonachtig is in Kongsberg, werd ruim een half uur na de start van de moordende raid ingerekend. “Het duurde enige tijd voordat de eerste politieagent ter plaatse was”, schrijft de politie in een verklaring.

Verschillende getuigen beschrijven in Noorse media hoe ze de politie achter de verdachte aan zagen lopen. In eerste instantie kon hij zelfs nog ontsnappen. Bij de klopjacht werden helikopters ingezet en er zouden ook schoten gelost zijn. 

Hoeveel slachtoffers zijn er gevallen?

Er zijn 5 doden gevallen en 2 gewonden. Vier doden zijn een vrouw, het vijfde slachtoffer is een man. De slachtoffers zijn tussen 50 en 70 jaar oud. Een van die gewonden is een politieagent, zo bevestigt de politie. Noorse media meldden eerder al dat een agent in zijn rug was geschoten. In de Noorse krant VG zijn foto’s te zien van een pijl die in een houten muur in de stad is blijven steken.

Wat is het motief?

De 37-jarige Deen was eerder al in beeld bij de veiligheidsdiensten, omdat hij mogelijk zou zijn geradicaliseerd na zijn bekering tot de islam. De politie heeft eerder contact met hem daarover gehad, maar niet dit jaar.

Volgens zijn advocaat Fredrik Neumann legde hij gedetailleerde verklaringen af. Aan het Noorse persbureau NTB heeft de politie bevestigd dat de dader meer wapens gebruikte dan alleen een pijl en boog. Om welke wapens het gaat, is niet duidelijk. Er zijn geen aanwijzingen dat daders en slachtoffers elkaar kenden. Een aantal slachtoffers zou van buitenlandse afkomst zijn. 

Volgens de politie wordt er niet naar meer daders gezocht. Het motief van de verdachte blijft voorlopig onduidelijk, en de politie zal onderzoeken of er sprake is van terrorisme.

De verdachte komt morgen voor het eerst voor de rechter, die oordeelt over het verlengen van het voorarrest. Forensische psychiaters gaan de man onderzoeken om te kijken of hij toerekeningsvatbaar is.

Wat zijn de reacties?

“Dit is ronduit wreed”, reageert burgemeester Kari Anne Sand. “We moeten erop vertrouwen dat we dit te boven komen, maar het is nog niet helemaal doorgedrongen. Gewoon onvoorstelbaar.” Ze stelde alvast een crisisteam aan het werk om de getroffen bewoners op te vangen.

“Het nieuws uit Kongsberg is afschuwelijk”, vulde premier Erna Solberg aan. “Ik begrijp dat mensen angstig zijn, maar ik wil benadrukken dat de politie de situatie onder controle heeft.”

Na het tragische incident kregen agenten over het hele land de opdracht om hun wapen op zak te houden. De Noorse politie loopt normaal gezien ongewapend rond, maar heeft wel te allen tijde toegang tot een pistool. “Een pure voorzorgsmaatregel”, klinkt het. 

Het terreuralarm in Noorwegen wordt voorlopig dan ook niet opgetrokken. “Volgens onze analyse verandert wat woensdag in Kongsberg is gebeurd niets aan het nationaal dreigingsniveau”, aldus de autoriteiten. Er wordt wel onderzocht of de gebeurtenissen anderen kunnen inspireren tot ernstige gewelddaden, al zijn daar momenteel geen concrete aanwijzingen voor.

Is er een gelijkenis met Anders Breivik?

Kongsberg telt zowat 28.000 inwoners en ligt 80 kilometer ten westen van de hoofdstad Oslo. Ongeveer 70 kilometer ten noordoosten van de getroffen stad ligt het eiland Utoya. Daar schoot de rechtse terrorist Anders Behring Breivik tien jaar geleden 69 mensen dood.

Kort daarvoor had hij in Oslo ook al een bom laten ontploffen, acht slachtoffers lieten daarbij het leven. Het geldt als de tot nu toe zwaarste terroristische aanslag in het land. Breivik werd in 2012 veroordeeld tot de maximumstraf van 21 jaar. Die kan wel nog verlengd worden.