Worden singles benadeeld in het nieuwe begrotingsakkoord van Vivaldi?

Een van de opvallendste maatregels in het begrotingsakkoord van Vivaldi is een lastenverlaging van 300 miljoen euro voor de werkende middenklasse. Het gaat om de uitdoving van de bijzondere bijdrage sociale zekerheid, kortweg de BBSZ. Dat zal 50 tot 150 euro extra nettoloon per jaar opleveren. Het precieze bedrag is afhankelijk van het gezinsinkomen.

Volgens politicoloog Dave Sinardet (VUB) pakt de maatregel nadelig uit voor de alleenwoners in ons land: singles en alleenstaande ouders. Op Twitter schrijft hij dat het einde van de BBSZ “op zich een logische manier is om de belasting op arbeid te verlagen”. Werken moet lonen, is al langer een politiek uitgangspunt. Sinardet benadrukt echter dat de ingreep wel “minder voordeel oplevert voor alleenwoners met een laag inkomen” en dat Vivaldi op die manier – misschien ongewild – de al grote fiscale benadeling van alleenwoners versterkt. Ook elders op sociale media krijgt de uitdoving van de BBSZ kritiek van singles en alleenstaande ouders.

Het klopt dat het Belgische belastingsysteem het gezin blijft aanzien als de hoeksteen van de samenleving. Wie gehuwd is of wettelijk samenwoont heeft een fiscaal streepje voor op wie single is. In ons land is overigens 45 procent van alle huishoudens single of alleenstaande ouder. 

Meer zelfs: onderzoek van de OESO leert dat niemand in de hele wereld zwaarder belast wordt op arbeid dan een Belgische single: van een gemiddeld brutoloon vloeit 51 procent terug naar de schatkist. Voor wie gehuwd is of samenwoont is dat ‘maar’ 42 procent.

Wat dan met de uitdoving van de BBSZ? Volgens professor fiscaal recht Michel Maus gaat het om een genuanceerd verhaal. Het is niet zo simpel om over winnaars en verliezers te spreken.

Maus verduidelijkt: “Op het eerste gezicht lijkt het erop dat alleenwoners, zeker de singles met een laag inkomen, hier inderdaad nadeel van ondervinden. Maar dat klopt niet helemaal. Het gaat hier namelijk om de uitdoving van een crisisbijdrage uit 1994, ingevoerd door premier Jean-Luc Dehaene om België de euro in te loodsen. Een bijdrage op gezinsinkomen waar gezinnen dus al 27 jaar meer toe bijdragen dan alleenwoners. Dat wordt nu een beetje vergeten.”

Premier Alexander De Croo (Open Vld) gaf een gelijkaardige uitleg. “Die belasting raakte een koppel ook veel meer dan een alleenstaande. Een koppel verloor er meer aan, maar krijgt nu dus ook meer terug”, aldus De Croo. Voor hem is de voornaamste vaststelling dat mensen straks aangezet worden om zich op te werken. “Want vandaag werd bijvoorbeeld een werknemer die promotie maakte meteen ook bestraft via een hogere belasting.”

Wereldwijde paria’s

Ook minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V), de man het voorstel op tafel heeft gelegd, vindt de uitdoving van de BBSZ eerlijk. Voor gezinnen en voor alleenwoners. “In deze zijn we de onrechtvaardigheden, ook voor alleenstaanden, aan het afschaffen”, klinkt het.

Dat alles wil volgens professor Maus niet zeggen dat alleenwoners onterecht boos zijn over de zware fiscale last op hun schouders. “De belastingen op arbeid zijn hoog in België. Zowel gezinnen en alleenwoners betalen veel, maar die laatste groep, dat zijn wel de wereldwijde paria’s. Het verschil is vooral afkomstig van de kinderlast. Wie kinderen heeft, ziet zijn belastingvrije som stijgen. Zeker na een tweede, derde of vierde kind wordt het verschil met een alleenstaande erg groot. We zouden eens moeten nadenken of dat nog wel binnen proportie is.”

Nog dit: de verhoogde belastingvermindering voor kinderopvang, een andere begrotingsmaatregel van Vivaldi, zal volgens Maus wel vooral naar gezinnen (met jonge kinderen) vloeien. Die belastingvermindering verhoogt straks van 13 naar 14 euro. “Al hebben ook alleenstaande ouders hier uiteraard recht op.”