Expert na verrassende uitspraak Bart De Pauw: ‘Soms hebben mensen zelf niet door dat ze autisme hebben’

“Als Lize Feryn me berichten stuurt en ik zever en zij zevert terug, dan heb ik niet door dat ze dat niet leuk vindt.” Donderdagavond vertelde Bart De Pauw in de rechtbank dat hij na de beschuldigingen wegens grensoverschrijdend gedrag in therapie ging en dat vervolgens mogelijk een autismespectrumstoornis (ASS) bij hem vastgesteld werd. Het gaat daarbij om een ontwikkelingsstoornis waarbij mensen prikkels uit hun omgeving anders verwerken dan de meeste anderen. 

Bernice De Vos, die met Autinoom een organisatie coördineert die mensen met autisme begeleidt, vertelt dat er bij de stoornis sprake is van problemen op twee domeinen. Enerzijds hebben mensen met ASS moeite met sociale communicatie, daarnaast hebben ze moeite met verandering. De Vos kan natuurlijk geen uitspraken doen over de medische gegevens van De Pauw en wil voorzichtig blijven in haar oordeel, maar vertelt dat mensen met autisme vaak moeilijk een beeld kunnen vormen van wat er in andere mensen omgaat en hoe hun acties geïnterpreteerd worden. Ze stelt wel dat er geen één-op-één-relatie is tussen het gebrek aan schuldinzicht dat De Pauw verweten wordt en zijn autismespectrumstoornis.

Stoornis camoufleren of compenseren

De Pauw was jarenlang een van de populairste mediafiguren in ons land en had een druk sociaal leven. Daarmee strookt zijn publieke imago misschien niet met het clichébeeld dat heel wat mensen hebben van personen die met ASS leven. “Het gebeurt wel vaker dat mensen hun stoornis jarenlang zo sterk kunnen camoufleren of compenseren dat ze zelf ook niet merken dat ze bestaat.” 

Bij een grote levensgebeurtenis die met verandering gepaard gaan zoals de geboorte van een kind, een nieuwe job of een scheiding kunnen zij dan plots opmerken dat ze al langer moeite hebben met bepaalde aspecten van het leven. In het geval van Bart De Pauw is het dus best mogelijk dat hij pas na de beschuldigingen van de vrouwen inzag wat zijn reacties teweegbrachten. “Ik heb jullie niet goed gelezen, ik heb het niet goed aangevoeld”, vertelde hij daarover in de rechtszaal.

De Pauws onthulling staat hoe dan ook ver af van de verdediging die zijn advocaten tijdens het proces voerden. Zij deden namelijk hun best om de verklaringen van de burgerlijke partijen af te doen als onbetrouwbaar. Zo haalde advocaat John Maes een expert aan die op het bestaan van ‘collaborative storytelling’ wees. Daarbij gaan verklaringen meer op elkaar lijken omdat getuigen met elkaar spreken en wordt het moeilijk om feit van fictie te onderscheiden. 

Daarnaast vond hij dat ‘bepaalde berichten niet meer mochten worden dan wat ze zijn’. Zo zou de uitspraak ‘Gaan we poepen’, die De Pauw naar actrice Lize Feryn stuurde, een knipoog naar de televisiereeks Buiten De Zone zijn. Met dergelijke uitspraken wordt de verhouding tussen daders en slachtoffers volgens de advocaten van de vrouwen omgedraaid. Niet De Pauw kon wegens zijn autismepsectrumstoornis onvoldoende aanvoelen wat zijn berichten en gedrag veroorzaakten, de vrouwen begrepen de acties zelf niet goed of reageerden er verkeerd op.

De verklaring over de autismespectrumstoornis komt laat in het proces en vormt misschien enigszins een breuk met wat de advocaten van De Pauw vertelden, maar De Vos hoopt wel dat de onthulling over zijn diagnose klopt. “Anders zou dat erg jammer zijn voor de beeldvorming van onze clIënten.”