Oost-Europa betaalt tol voor slabakkende vaccinatiecampagne: in deze landen gaat het weer de verkeerde kant op

De coronabesmettingen in ons land tonen sinds vorige week een nieuwe knik naar boven, zoals enkele dagen eerder ook al in Nederland te zien was. Met elke dag ongeveer 230 besmettingen per miljoen inwoners zit België op dit moment in de Europese middenmoot, in het gezelschap van landen als Oostenrijk, Nederland, Griekenland en Slovakije. 

In zowat alle landen is de trend van dalende of stabiele besmettingscijfers van afgelopen zomer stilaan aan het keren naar een stijging, opgestuwd door de besmettelijkere deltavariant in combinatie met versoepelingen en kouder weer, waardoor meer mensen binnen gaan zitten. Maar in vergelijking met de najaarsgolf van vorig jaar, die in een aantal landen de cijfers door het dak liet gaan, vallen de stijgingen op dit moment nog mee, vooral met dank aan de vaccinaties. 

Binnen West-Europa lijken enkel het Verenigd Koninkrijk en in mindere mate Ierland een uitschieter. Met elke dag meer dan 40.000 besmettingen of 600 per miljoen inwoners naderen de Britten stilaan weer de piek die ze eind juli al eens bereikten na een reeks versoepelingen. De besmettingen piekten op 21 juli op bijna 48.000 per dag. De grootste piek noteerde het Verenigd Koninkrijk in januari aan het prille begin van de vaccinatiecampagne met 60.000 besmettingen per dag.

Opvallend is dat een aantal Zuid-Europese landen die vorig jaar het zwaarst getroffen zijn door het coronavirus, vandaag de minste aantallen nieuwe gevallen kennen. Spanje telt met elke dag gemiddeld 33 besmettingen per miljoen inwoners slechts een zevende van de Belgische cijfers, Italië (41) en Portugal (64) doen het eveneens nog steeds behoorlijk. Ook Frankrijk houdt de epidemie voorlopig onder controle met dagelijks slechts 71 besmettingen per miljoen inwoners. 

Heel wat minder goed gaat het in Oost-Europa, met de drie Baltische staten Estland, Letland en Litouwen als opvallende uitschieters. Letland is het enige land in Europa met per miljoen inwoners elke dag meer dan 1.000 besmettingen, maar ook Litouwen (874) en Estland (818) doen het niet goed. De drie worden bovenaan de Europese lijst vergezeld door Servië (900), Roemenië (742) en in mindere mate Bulgarije (401).

Vaccinaties

De vraag is al een hele tijd hoe belangrijk de besmettingscijfers nog zijn, gezien de vaccins vooral ernstige ziekenhuisopnames en overlijdens beperken. De statistieken lijken dat laatste te bevestigen: terwijl in Portugal liefst 86 procent van de bevolking volledig gevaccineerd is, en in Spanje 79 procent, is dat in Roemenië bijvoorbeeld nog altijd maar 29 procent.

Ook in landen als Bulgarije (20 procent) en Oekraïne (15 procent) is de overgrote meerderheid van de bevolking door een immens scepticisme nog steeds niet gevaccineerd. Estland, Letland en Litouwen doen met het 50 tot 60 procent wel beter, maar zitten daarmee nog steeds ver van het West-Europese gemiddelde af.

En terwijl de meeste West-Europese landen hun ziekenhuiscijfers door de vaccins onder controle kunnen houden, is het omgekeerde waar in Oost-Europa. In Roemenië kraakt het gezondheidssysteem al weken in zijn voegen, met nu liefst 1.600 patiënten op de afdelingen intensieve zorg. Per miljoen inwoners zijn dat er 84, bijna vijf keer zoveel als in België. Vrijdag stuurde de Europese Unie nog noodvoorraden zuurstof, medische ventilatoren en medicijnen met antilichamen naar Roemenië om de ziekenhuizen te ondersteunen. Hongarije wil 50 patiënten uit het land overnemen om te behandelen.

Ook buurland Bulgarije kreunt onder de ziekenhuislast met bijna 500 IC-patiënten, of 68 per miljoen inwoners. 

Omgekeerde spiegel

De gevolgen van de oplopende epidemie in Oost-Europa zijn duidelijk zichtbaar op de kaart met overlijdens, die een omgekeerde spiegel lijkt van de vaccinatiekaart. Helemaal bovenaan staat Roemenië, waar elke dag 325 mensen met Covid-19 sterven, meer dan ooit in het voorbije anderhalf jaar. Per miljoen inwoners zijn dat er 17. Ter vergelijking: in ons land sterven er elke dag nog slechts 0,88 mensen per miljoen inwoners met Covid-19. Bulgarije kent elke dag bijna 90 overlijdens of 13 per miljoen inwoners, Bosnië en Herzegovina 35 of bijna 11 per miljoen inwoners. 

Ook Litouwen kent een bijzonder hoog sterftecijfer, met elke dag bijna 30 doden of eveneens 11 per miljoen inwoners. Twee van de drie grootste ziekenhuizen in hoofdstad Vilnius zetten afgelopen vrijdag hun reguliere niet-Covid-zorg stop door de grote toevloed aan coronapatiënten. Volgens de ziekenhuisdirectie is de overgrote meerderheid van de patiënten niet gevaccineerd en ouder dan 30 jaar. Ook in buurland Letland zijn vanaf vandaag de meeste reguliere operaties opgeschort om voldoende zorg te kunnen bieden aan coronazieken.