Wat gaat er in die ‘digitale portefeuille’ zitten?

Al je officiële documenten, zoals identiteitskaart en rijbewijs, kunnen in je digitale portefeuille zitten. Alsook je trouwboekje of reisvisum. Daarnaast zal er een soort van digitaal loket in zitten waar je allerlei officiële documenten of vergunningen kan aanvragen, zoals nu al het geval is op websites van de overheid.

Hoe zal dat precies in zijn werk gaan?

Administratie zo makkelijk mogelijk maken voor de burger, dat is de bedoeling van Smart Nation. ‘Het administratieve landschap in België is erg complex’, zegt Koen Peumans, woordvoerder van staatssecretaris voor Digitalisering Mathieu Michel. ‘We willen de toegang daartoe vereenvoudigen. Maar hoe dat precies zal zijn, ligt nog niet vast. Het lijkt vandaag wel logisch dat dit via een website en ook een app zal verlopen.’

Vandaag bestaan er 1.200 ­federale websites, klinkt het. Peumans haalt de bouwvergunning aan als voorbeeld. ‘Wie vandaag een bouwvergunning wil aanvragen, weet niet waar naartoe. Moet dat op federaal, provinciaal of gemeentelijk niveau gebeuren? Het is niet duidelijk. In Smart Nation gaat de burger meteen naar de juiste instantie gestuurd worden, in plaats van het zelf te moeten uitzoeken bij verschillende instanties.’

Wanneer komt het project Smart Nation er?

De uitrol is vandaag al bezig, maar tegen 2023 zou iedere Belg Smart Nation moeten kunnen gebruiken en over een digitale portefeuille kunnen beschikken.

Is het verplicht om zo’n digitale portefeuille aan te maken?

Neen. ‘We krijgen al veel vragen van burgers die ongerust zijn’, aldus Peumans. ‘Het is daarom belangrijk om te weten dat de identiteitskaart zoals we ze vandaag kennen niet zal verdwijnen. Het is niet verplicht om Smart Nation te gebruiken, het is eerder een bijkomende optie voor de mensen die dat willen. We zijn er ons van bewust dat veel mensen geen smartphone hebben of die daarvoor willen gebruiken, maar de twee kunnen dus perfect naast elkaar bestaan.’

Geldt die digitale portefeuille dan ook voor de politie en op luchthavens?

Het wetgevingsinitiatief moet nog genomen worden, klinkt het. Al zou het in theorie wel mogelijk moeten zijn om fysieke papieren thuis te laten wanneer alle informatie verzameld zit in je digitale portefeuille op de smartphone. ‘Althans dat is de ambitie. Daar komt erg veel bij kijken en zo ver zijn we zeker nog niet.’

Wat als je je smartphone verliest of de batterij je in de steek laat? ‘Als je wordt tegengehouden door de politie en je bent je tas of je portefeuille thuis vergeten, komt dat op hetzelfde neer. Het is de bedoeling dat je je altijd kunt legitimeren.’

Is het gebruik van Smart Nation wel veilig?

De veiligheid van de gegevens van de burgers is naar eigen zeggen een stokpaardje van de staatssecretaris voor Digitalisering. ‘Mathieu Michel werkt daarvoor samen met academici en experten op het terrein. We zorgen voor de grootste veiligheidsstandaarden die we kunnen realiseren.’

Maar al je officiële documenten bewaren op je smartphone, is dat geen cadeautje voor de gewiekste gsmdief? ‘Je wordt natuurlijk geacht je smartphone te locken, zodat iemand anders er niet in kan’, zegt internetbeveiligingsexpert en cryptograaf Bart Preneel (KU Leuven). ‘Wel zit er een risico in malware (software die gebruikt wordt om computersystemen te verstoren en gevoelige informatie te verzamelen, nvdr). Zodra op je smartphone is beland, kunnen hackers makkelijk aan je gegevens. Pas op, zo vaak gebeurt dat niet, telefoons zijn vandaag beter beveiligd dan de gemiddelde pc.’

Volgens Preneel hoeft het bewaren van je documenten bij de overheid niet gevaarlijk te zijn. ‘Stel dat je je gsm of papieren verliest, dan vormt een website van de overheid een betrouwbare back-up voor al die informatie.’ Ook de intussen veelgebruikte Its me-app van de overheid ‘zit technisch goed in elkaar’. ‘Alleen is het jammer dat er weinig transparantie over is. Ik weet zelf niet wat er allemaal achter zit, en dat is toch vreemd voor een app die door miljoenen mensen wordt gebruikt.’

‘Zoals met alles in digitale technologie, is het maar zo veilig als de zwakste schakel in het beveiligingssysteem’, zegt docent inlichtingen en veiligheid Kenneth Lasoen (UAntwerpen). ‘Denk maar aan de reservelijst die destijds werd opgericht voor de vaccinatie. Daar was er ook een zwakte in de beveiliging waardoor het makkelijk werd het hele systeem te omzeilen.’ Daarnaast hangt veel ook af van de individuele smartphonegebruiker. ‘Ook bij individuen kunnen er kwetsbaarheden zitten. Als je smartphone gehackt wordt, kunnen hackers toegang krijgen tot je volledige identiteit en dat is toch problematisch. Gebruikers van bijvoorbeeld Huawei-toestellen zijn bijvoorbeeld nooit zeker of hun gegevens niet doorgesluisd worden naar Peking. Afwachten dus of er voldoende waarborgen zijn op het vlak van bescherming van persoonsgegevens.’

Is het gratis?

Burgers zullen niet moeten betalen om gebruik te maken van Smart Nation. Voor het project zelf trekt de overheid 50 miljoen euro uit. Zeventig medewerkers moeten zorgen voor een brug tussen alle overheden en administraties. ‘Er bestaan vandaag alleen al 1.200 ­federale websites, en de federale overheid spendeert jaarlijks één miljard euro aan haar digitale ­politiek’, aldus Michel. ‘Door meer eenvormigheid in te bouwen en overlappingen weg te werken moeten we die kostprijs aanzienlijk kunnen drukken.’