Mysterieus ‘Havana-syndroom’ blijft Amerikaanse spionnen en diplomaten treffen

In 2016 werden medewerkers van de Amerikaanse ambassade in Havana getroffen door een mysterieuze aandoening © Getty
Arthur Debruyne
Arthur Debruyne Medewerker Knack.be

Ook in Duitsland werd mogelijk Amerikaans overheidspersoneel getroffen door een mysterieus fenomeen. Inlichtingendienst CIA gooit naar eigen zeggen zijn beste mensen tegen het probleem aan.

Het wordt het Havana-syndroom genoemd. Tot dusver zijn ongeveer tweehonderd Amerikaanse diplomaten, spionnen en andere overheidsbeambten, voornamelijk gestationeerd in het buitenland, ziek geworden door mysterieuze radiogolven, van Colombia tot Vietnam, van Polen tot Taiwan.

De aandoening is zo genoemd omdat ze voor het eerst de kop opstak onder ambassadepersoneel in de Cubaanse hoofdstad Havana. In december 2016 werden daar de eerste Amerikanen ziek door een onverklaarbaar fenomeen.

De meeste slachtoffers worden eerst overdonderd door een abnormaal geluid, als ze naar buiten stappen of zich verplaatsen verdwijnt het opeens. Achteraf krijgt men last van zware hoofdpijn, oorsuizen, duizeligheid, gehoor- en gezichtsverlies, en soms gedeeltelijke verlamming en verwarring. Een aantal slachtoffers blijft met aanhoudende klachten kampen.

Energie-aanval

Nadat een hooggeplaatste medewerker van de inlichtingendienst CIA ziek werd tijdens een geheim bezoek aan Havana in 2017, haalde de regering van ex-president Donald Trump diplomaten weg uit Cuba en eiste een verklaring die er nooit kwam.

In 2018 werd ook Amerikaans personeel van het consulaat in de Chinese stad Guangzhou getroffen door wat inmiddels een patroon aan het worden was. Diplomaten en hun gezinnen werden toen meteen geëvacueerd. Sindsdien heeft hetzelfde scenario zich onder meer in Rusland, Polen, Georgië, Oezbekistan, Kirgizië, Taiwan, India en Vietnam afgespeeld.

In juli meldden de Oostenrijke autoriteiten dat ze een onderzoek zijn gestart nadat Amerikaanse functionarissen ziek werden in Wenen. Ook in Colombia zou het Havana-syndroom recentelijk zijn opgedoken. In juli werd een bezoek aan Vietnam door vicepresident Kamala Harris uitgesteld nadat in Hanoi een geval werd gemeld.

De Duitse politie bevestigde afgelopen vrijdag dat ze een ‘vermoedelijke sonische aanval’ onderzoekt tegen personeel van de Amerikaanse ambassade in Berlijn. En eerder dit jaar maakte de Amerikaanse regering bekend dat zelfs medewerkers van het Witte Huis in Washington getroffen zouden zijn door een ‘gerichte energie-aanval.’

De Duitse politie onderzoekt een 'vermoedelijke sonische aanval' tegen personeel van de Amerikaanse ambassade in Berlijn.
De Duitse politie onderzoekt een ‘vermoedelijke sonische aanval’ tegen personeel van de Amerikaanse ambassade in Berlijn. © Reuters

Massahysterie

Profilers van de federale opsporingsdienst FBI die de eerste meldingen in Havana onderzochten kwamen tot de slotsom dat het om massahysterie ging. Maar volgens het blad The New Yorker, dat het eerste grote journalistieke onderzoek over het onderwerp publiceerde, spraken ze niet met de slachtoffers.

Specialisten van het Centrum voor Hersenschade en Herstel van de Universiteit van Pennsylvania konden volgens The New Yorker bij de getroffen diplomaten geen externe schade aan de schedel vaststellen, maar wel hersenbeschadiging – alsof ze een ‘hersenschudding zonder hersenschudding’ hadden opgelopen.

Aanvankelijk werd aan een of ander akoestisch wapen gedacht. Maar medische onderzoekers hebben de oorzaak voor de hersenschade min of meer sluitend bij microgolven gelegd. En precies omdat Rusland een lange geschiedenis zou hebben op het vlak van experimenten rond microgolftechnologie, wordt nu naar Moskou gekeken.

Microgolven

Volgens The New Yorker vermoedt de regering van president Joe Biden, in navolging van de regering-Trump, dat Rusland achter de aanvallen zit. Volgens de gangbare hypothese zouden Russische spionnen microgolfapparaten richten op Amerikaanse functionarissen om inlichtingen van hun laptops en telefoons te halen, en zodoende gezondheidsschade berokkenen. De voorbije vier jaar is er echter nog geen enkel bewijs gevonden om die theorie hard te maken.

De CIA heeft dokters aangetrokken om mogelijke slachtoffers te behandelen. William Burns, de directeur van de inlichtingendienst, heeft het Congres beloofd dat hij de beste analisten en spionnen tegen het probleem aangooit. Zo is een officier die meehielp in de zoektocht naar terrorist Osama bin Laden aan het hoofd gezet van een taskforce die de ware toedracht moet achterhalen. Begin oktober tekende Biden ook een wet die extra middelen moet vrijmaken om slachtoffers te helpen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content