Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal

Brecht Castel

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Niet minder dan 1,5 miljoen mensen zagen op Facebook een foto van een ‘6000-jarige baobab in Senegal’ passeren. Maar die 6000 jaar is volgens specialisten een forse overschatting. De boom staat bovendien niet in Senegal maar in Namibië.

Op 14 oktober plaatst een Duitse vrouw een foto van een boom op Facebook. Bij die foto schrijft ze: ‘De leeftijd van deze baobab in Senegal is wetenschappelijk geschat op 6000 jaar!’ De foto wordt 7800 keer gedeeld en bereikt zo meer dan 1,5 miljoen mensen. Ook in Vlaanderen circuleert de foto op sociale media. Iemand schrijft als reactie: ‘Dat is nog eens een boom!’

Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal
© Facebook

Via omgekeerde zoekacties ontdekken we dat de foto eerder al circuleerde op andere socialemediaplatformen als Reddit en Pinterest. Het bericht op Pinterest situeert de boom echter in Zuid-Afrika en stelt dat hij 2000 jaar oud zou zijn.

Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal
© Pinterest

De boom kan niet zowel in Zuid-Afrika als in Senegal staan en de schattingen van de ouderdom liggen ver uiteen. De foto lijkt daarom een voorbeeld van hoe sommige informatie op sociale media razendsnel en kritiekloos de wereld kan rondgaan, ook al gaat het in dit geval om relatief onschadelijke informatie.

Waar staat deze boom en hoe oud kan hij zijn?

Via een omgekeerde zoekactie via de beeldzoekmachine TinEye vinden we dat dezelfde foto in 2012 al op de site van de fotograaf Michael Fairchild is verschenen (rood kader).

Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal
© TinEye

In zijn album met ‘gezichten van de wereld‘ vinden we dezelfde foto terug met het summiere bijschrift ‘baobab en kinderen, Afrika’. De fotograaf maakt dus niet duidelijk in welk land de foto is genomen.

Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal
© Michael Fairchild

Fairchild blijkt ook een profiel op de fotosite Flickr te hebben. In zijn album ‘kinderen van de wereld‘ vinden we dezelfde foto terug, opgeladen op 30 augustus 2003. Dit is de oudste versie die we vinden van de foto, dus we kunnen aannemen dat Michael Fairchild de fotograaf is en de foto als eerste online plaatste, waarna die een eigen leven ging leiden.

De versie op Flickr heeft een iets uitgebreider bijschrift: de foto van ‘een 2000 jaar oude boom’ zou genomen zijn ‘in een klein dorpje in Namibië’.

Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal
© Michael Fairchild

De foto op Flickr wordt ook gedeeld in het album ‘Namibische baobab‘. Onder een foto van een andere fotograaf lezen we dat zijn foto genomen is ‘in een dorp op het eiland Impalila’. We vergelijken de onderzochte foto (links) met de foto op Flickr (rechts). Aan details in de schors (gekleurde kaders) zien we dat het over dezelfde boom gaat.

Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal
© Facebook/Flickr

Impalila is een eiland bij de samenvloeiing van de Chobe en de Zambezi in het uiterste noordoosten van Namibië. Wanneer we op Instagram naar foto’s uit die regio zoeken, vinden we nog foto’s terug van dezelfde boom, die een toeristische trekpleister blijkt te zijn. Volgens de ene is de boom 3000 jaar oud, volgens de andere 2000. Maar in welk dorp de boom juist gesitueerd is, lezen we nergens. Op Impalila zouden zich 25 dorpen bevinden.

Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal
© Instagram

Op YouTube vinden we ook onderstaande video waarin een vlogger in juli 2019 de boom bezoekt na een boottrip vanuit Botswana (aan de overkant van de Chobe). Hij zegt aan te komen aan de grenscontrole tussen Botswana en Namibië en van daar zou het – zo horen we hem in de video vertellen – ’tien minuten wandelen zijn tot Kafubu’.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Via Google vinden we een kaart van het natuurreservaat Impalila. Zo kunnen we achterhalen welke wandeling de man wellicht ongeveer aflegde (rode lijn): van de grenscontrole naar het dorp Kafubu.

Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal
© NACSO

Als hij daar aankomt filmt hij de oude boom in de verte (3:25). We vergelijken dat screenshot (links) met satellietbeelden van Google Earth van die regio uit 2017 (rechts). Het afgezoomde pad (gele kaders), enkele bomen met bladeren (groene kaders) en de oude baobab centraal in het dorp (rode kaders) komen overeen. We weten nu met zekerheid dat de boom in het dorp Kafubu ligt.

Factcheck: nee, dit is geen 6000-jarige boom in Senegal
© YouTube/Google Earth

Rest de vraag hoe oud deze boom kan zijn. Op Facebook wordt gesteld dat de boom 6000 jaar is. We vonden ook terug dat de boom 2000 of 3000 jaar zou zijn en de vloggende toerist stelt dat de boom 100 jaar zou zijn.

Een wetenschappelijk gefundeerde inschatting van de ouderdom van de boom vinden we nergens. De oudste boom ter wereld zou een boom in de Rocky Mountains zijn die 5000 jaar oud wordt geschat. Het is dus onwaarschijnlijk dat de baobab ‘wetenschappelijk op 6000 jaar is geschat’, zoals we op Facebook lezen.

Volgens Nature werd een baobab in Zimbabwe 2450 jaar oud geschat en is dat tot op heden de oudste wetenschappelijk gedateerde Afrikaanse baobab. Volgens de Amerikaanse factcheckers van Snopes werd er ooit een baobab in Zuid-Afrika 6000 jaar oud geschat, maar bleek die boom na koolstofdatering slechts 1060 jaar oud te zijn.

Conclusie

De foto toont geen boom in Senegal, maar in het Namibische Kafubu. Daar vormt hij een toeristische bezienswaardigheid. Dat de baobab 6000 jaar oud zou zijn, wordt nergens bewezen. De oudste baobab in Afrika, die in Zimbabwe staat, wordt door wetenschappers 2450 jaar oud geschat. We beoordelen het bijschrift bij de foto als onwaar.

Bronnen

Alle bronnen werden laatst geraadpleegd op 20 oktober 2021.

Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien? Stuur uw vraag met exacte bronvermelding van het citaat naar factcheck@knack.be

Meer informatie over de factchecks vindt u op de website van Knack.

U vindt onze factchecks ook terug bij deCheckers, samen met betrouwbare factchecks van andere Vlaamse redacties.

Knack is erkend lid van het International Fact-Checking Network.

Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien?
Vul uw vraag in op de website van deCheckers met exacte bronvermelding van het citaat of stuur het naar factcheck@knack.be.


Roularta Media Group
© Roularta Media Group

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.

Partner Content