Op korte termijn zijn de lidstaten het best geplaatst om maatregelen te nemen om de energiefactuur voor gezinnen en bedrijven te verlichten. Daarover was iedereen het eens. Over de langere termijn lopen de meningen onder de lidstaten echter sterk uiteen. Landen als Duitsland hameren op een goede marktwerking, terwijl Spanje en co. pleiten voor structurele maatregelen op Europees niveau om de gasprijs onder controle te houden. 

In hun slotconclusies vragen de leiders aan de Europese Commissie en de vakministers om verder na te denken over maatregelen “die bijdragen aan energie die betaalbaar is voor gezinnen en bedrijven, de veerkracht van het Europese energiesysteem en de interne energiemarkt versterkt, bevoorradingszekerheid biedt en de transitie naar klimaatneutraliteit ondersteunt,  rekening houdend met de diversiteit en specificiteit van de situaties in de lidstaten”. 

“We kijken naar mechanismen om grote prijsschommelingen beter onder controle te krijgen”, zei de Belgische premier Alexander De Croo (Open VLD). Er wordt onder meer gekeken naar meer gemeenschappelijke opslagcapaciteit van gas en betere interconnecties. Daarbij moet het volgens de eerste minister niet enkel om gas gaan, maar ook om koolstofdioxide en waterstof. De Croo beklemtoonde daarnaast dat de discussie over de hoge energieprijzen het Europese klimaatbeleid niet in gevaar mag brengen. 

CO₂-handel

Aan de Commissie en de Europese waakhond voor de financiële markten ESMA vragen de regeringsleiders voorts om het functioneren van de gas- en elektriciteitsmarkten en de handel in CO₂-uitstootrechten van naderbij te bestuderen. “Vervolgens moet de Commissie beoordelen of bepaald handelsgedrag verdere regelgevende actie vereist”, luidt het. 

De ontslagnemende Tsjechische premier Andrej Babis had van de verwijzing naar de CO₂-rechten een punt gemaakt. Landen als Tsjechië en Polen houden speculatie en stijgende CO₂-prijzen mee verantwoordelijk voor de huidige hausse van de prijzen. Volgens de Commissie is de CO₂-handel echter maar voor een vijfde van de prijsstijging verantwoordelijk. Ook heeft ze naar eigen zeggen geen bewijzen van grootschalige speculatie op die markt. 

Dinsdag buigen de Europese energieministers zich op hun beurt over de piek van de energieprijzen. De regeringsleiders zullen het thema opnieuw bespreken tijdens hun top in december.