Europees president Michel neemt afscheid van Merkel: "Een Europese top zonder Angela is als Parijs zonder Eiffeltoren"

Angela Merkel is al 16 jaar bondskanselier van Duitsland, maar geeft - afhankelijk van het verloop van de Duitse formatiegesprekken - wellicht in de loop van december de fakkel door aan een opvolger. Wellicht wordt dat de sociaaldemocraat Olaf Scholz.

Helemaal zeker is het nog niet - het einde van coalitiegesprekken voorspellen is gevaarlijk - maar de Europese top van regeringsleiders en staatshoofden die gisteren en vandaag in Brussel plaatsvond, zou wel eens Merkels laatste geweest kunnen zijn. De volgende top vindt midden december plaats.

Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad (ook wel Europees "president" genoemd), nam het zekere voor het onzekere en zette Merkel nu al in de bloemetjes. Michel herinnerde Merkel en de andere leiders eraan dat deze top de 107e van Merkel is. "Sinds het begin van de Europese Raad zijn er 214 bijeenkomsten geweest en u nam aan de helft daarvan deel."

Michel noemde Merkel "een monument". "Gelijkenissen dringen zich op. Een Europese Raad zonder Angela is zoals Rome zonder het Vaticaan of Parijs zonder Eiffeltoren."

Volgens Michel zal Merkels wijsheid gemist worden, "vooral in complexe tijden". Maar hij benadrukte ook haar wetenschappelijke achtergrond, haar "intellectuele nieuwsgierigheid" en "eenvoud".

Ondanks haar fysieke afwezigheid op volgende toppen, is Michel ervan overtuigd dat Merkel de andere leiders zal blijven inspireren. "U verlaat ons niet. Uw geest en ervaring zullen bij ons blijven. U bent een kompas en een lichtend voorbeeld voor ons Europees project."

Merkel werd daarna onthaald op een minutenlange staande ovatie van de andere leiders. Ze kreeg ook een cadeautje, een "artistieke impressie" van het Europagebouw, de zetel van de Europese Raad in Brussel. Het cadeautje is een idee van Michel zelf en zal voortaan geschonken worden aan elke Europese leider die afscheid neemt van de Europese Raad. 

Merkel en de Zweedse premier Stefan Löfven zijn de eersten die zo'n herdenking krijgen, want ook de Zweedse premier is aan zijn laatste top bezig. Hij kondigde in de zomer aan dat hij in november zou opstappen, ook al vinden de nieuwe parlementsverkiezingen in Zweden pas volgend jaar plaats.

Niet alleen Michel sprak lovende woorden over Merkel. Tijdens de vergadering werd ook een filmpje getoond waarin de Amerikaanse ex-president Barack Obama Merkel uitzwaait. Obama vond het een privilege om met haar te mogen samenwerken en is "blij dat ik uw vriend ben geworden". Hij loofde haar "goed gevoel voor humor, haar wijze pragmatisme en haar voortdurende morele kompas".

Gisteravond werd ook al een groepsfoto genomen van alle regeringsleiders en staatshoofden. Ook die krijgt Merkel als aandenken, met een handtekening van al haar collega's erop.

Naar verluidt was Merkel ontroerd door de vele loftuitingen. Op de afsluitende persconferentie sloeg ze echter, zoals gewoonlijk, een zakelijke toon aan.

"Ik verlaat de EU op een moment waarop er veel reden tot bezorgdheid is. We hebben vele crisissen kunnen overwinnen en steeds geprobeerd om gezamenlijk oplossingen te vinden. Maar er zijn nog veel problemen. De uitdagingen voor mijn opvolger zijn enorm", verwees ze naar de economische concurrentiepositie van Europa in de wereld, het ook vandaag weer actuele migratiedossier en de discussie over de rechtsstaat.