Staatsgreep in Soedan: leger heft burgerlijk-militaire overgangsraad op en roept noodtoestand uit
In Soedan, in het noordoosten van Afrika, heeft het leger een staatsgreep gepleegd. De militairen hebben de burgerlijk-militaire overgangsraad waarin ze zelf zaten, opgeheven en de noodtoestand uitgeroepen. Een deel van de bevolking is uit protest op straat gekomen, waarop het leger het vuur heeft geopend. Er is sprake van 3 doden en meer dan 80 gewonden.
In alle vroegte werd vanmorgen het grootste deel van de Soedanese regering opgepakt. Premier Abdalla Hamdok werd aanvankelijk onder huisarrest geplaatst. Later, nadat hij geweigerd had om zijn steun uit te spreken voor de machtsovername, werd ook hij volgens het ministerie van Informatie opgepakt en naar een onbekende plek gebracht. Ook een groot aantal politici die de regering steunen, zou zijn opgepakt.
Later op de ochtend lag ook het internet in de hoofdstad Khartoem en andere delen van het land plat en bestormden militairen het gebouw van de staatsomroep in het nabijgelegen Omdurman, de grootste stad van Soedan. Volgens lokale nieuwszenders hebben grote groepen militairen ook verschillende wegen en bruggen die Khartoem met de rest van het land verbinden, afgesloten. Op de luchthaven zijn verschillende vluchten geschrapt.
Betogers komen de straat op in Khartoem om tegen de arrestatie van de premier en verschillende ministers te protesteren:
Later op de dag verscheen generaal Abdel Fattah al-Burhan, de voorzitter van de burgerlijk-militaire overgangsraad en in wezen dus de leider van het land, op televisie en maakte hij bekend dat het leger die overgangsraad en de regering heeft ontbonden. Ze is nu volgens Al-Burhan vervangen door een "regering met competente mensen".
Sinds augustus 2019, nadat dictator Omar al-Bashir van de macht was verdreven, wordt het land bestuurd door een deels burgerlijke en deels militaire regering, die toezicht moet houden op de overgang naar een regering die volledig uit burgers bestaat.
Al-Burhan kondigde aan dat het leger die "democratische transitie" voortaan alleen zal voortzetten, tot een nieuwe burgerregering is verkozen. Aangezien premier Hamdok onlangs 17 november nog in het vooruitzicht had gesteld als deadline voor een volledige overgang naar een civiele regering en ten laatste eind 2023 nieuwe verkiezingen plande, ziet het er naar uit dat de militairen het nog geruime tijd - alleen - voor het zeggen zullen hebben in Soedan.
Volgens Al-Burhan zal het leger zich wel aan alle internationale akkoorden blijven houden.
Doden en gewonden
In de hoofdstad Khartoem zijn in de loop van de dag al duizenden mensen op straat gekomen om te protesteren tegen de staatsgreep. Zowel de afgezette premier Hamdok als de vakbonden hadden daartoe opgeroepen.
Op beelden en foto's is te zien dat mensen straten in de hoofdstad blokkeren, onder meer met brandende autobanden. Betogers trokken ook naar het militaire hoofdkwartier in Khartoem. Daar was het erg onrustig en ook elders in de stad waren er confrontaties tussen het leger en betogers.
Het leger heeft intussen de noodtoestand afgekondigd.
Volgens medische bronnen zijn bij die confrontaties zeker 3 mensen om het leven gekomen, nadat het leger het vuur geopend heeft op de betogers. Er zouden ook meer dan 80 gewonden zijn.
Al weken onrustig
De gebeurtenissen vandaag zijn een escalatie van onrustige weken. Enkele dagen geleden vond nog de grootste pro-democratiebetoging plaats sinds 2019, toen Omar al-Bashir na massaal volksprotest werd afgezet. De betogers eisten een echte burgerregering en vroegen het vertrek van de militaire leiders uit de overgangsraad.
Een aantal dagen daarvoor waren dan weer voorstanders van het leger op straat gekomen. Zij eisten net dat de militairen de burgerpolitici naar huis zouden sturen en de macht zouden overnemen, omdat de burgerlijke politici geen vat krijgen op de economische crisis. Het lijkt er op dat het leger hun wens inderdaad heeft vervuld.
De staatsgreep vandaag is niet de eerste poging sinds het vertrek van al-Bashir. Eind september mislukte nog een staatsgreep van aanhangers van de verdreven dictator. Die poging tot staatsgreep werd toen door premier Hamdok omschreven als "de ergste en gevaarlijkste crisis" waar de overgang mee werd geconfronteerd.
De internationale gemeenschap toont zich bezorgd om de situatie in Soedan en roept de militairen op om de gevangengenomen ministers weer vrij te laten.
De speciale Amerikaanse gezant voor de Hoorn van Afrika, Jeffrey Feltman, liet op Twitter verstaan dat een militaire staatsgreep Amerikaanse hulp aan het land in gevaar zou kunnen brengen. Amerika houdt alvast een steunpakket van 700 miljoen dollar achter tot er meer duidelijkheid is over de situatie in Soedan. De Afrikaanse Unie en Europese Unie roepen alle partijen in Soedan op om het overgangsproces niet te onderbreken en de dialoog onmiddellijk weer op te pakken. En ook VN-secretaris-generaal Antonio Guterres heeft de staatsgreep veroordeeeld.
