De nieuwe rechtse ster van Italië is een feminist die van fascisme amper afstand neemt

“Ik ben Giorgia. Ik ben een vrouw. Ik ben een moeder. Ik ben Italiaanse. Ik ben christelijk. Dat zullen jullie niet van me afpakken!” Aan deze toespraak denkt Italië bij de naam Giorgia Meloni (44). De leider van de post-fascistische partij Fratelli d’Italia schreeuwde de woorden twee jaar geleden uit voor een vol plein in haar eigen stad Rome, terwijl ze een Italiaanse vlag over het spreekgestoelte drapeerde.

Ze verzette zich tegen een wetswijziging waardoor ouders op de identiteitskaart van hun kinderen voortaan genderneutraal ‘ouder 1’ en ‘ouder 2’ heten, maar inmiddels ontstijgt de speech die context. Het was zelfs de titel van haar dit jaar verschenen autobiografie, Io sono Giorgia, waarin Meloni laat zien dat ze de wetten van de 21ste-eeuwse politieke marketing feilloos beheerst.

Want in het influencer-tijdperk draait politiek niet om ideeën maar om personen, zeker in het politiek totaal gedesillusioneerde Italië. Daarom wijdt Meloni pagina’s aan persoonlijke feitjes: ze belt elke dag haar grote zus, is dol op katten en leerde Engels om de teksten van Michael Jackson te kunnen verstaan.

De politica beschrijft ook dat ze als kind een raar kapsel had en veel te zwaar was, omdat haar oma haar onbeperkt koekjes met melk als avondeten gaf (“Zij heeft mijn stofwisseling verwoest”). Het is vrijwel onmogelijk om geen medelijden te krijgen met het kleine, dikke, slecht gekapte meisje, dat uitgescholden wordt en van de andere kinderen niet mee mag doen met volleybal op het strand.

Zelf trekt Meloni een les uit haar jeugd vol pesterijen. ‘Vijanden zijn nuttig. Met dank aan die kinderen heb ik een sterk karakter ontwikkeld.’ De jonge Giorgia valt tien kilo af en meldt zich als 15-jarige aan bij de post-fascistische jeugdbeweging Fronte della Gioventù (‘jeugdfront’).

Ook Fratelli d’Italia behoort tot het post-fascisme, dat voortbouwt op de fascistische traditie, zonder het totalitaire en antikapitalistische aspect. De partij hoort in het Europees Parlement bij dezelfde groep als de SGP en JA21 (voorheen FvD). Fratelli d’Italia is anti-immigratie, anti-lhbti-rechten, anti-euthanasie en bepleit geboortepolitiek, onder het motto ‘Italianen eerst’.

Jongste minister ooit

In haar twintiger jaren gaat het snel met de carrière van Meloni, die haar ambitie om te studeren voor tolk vanwege geldgebrek niet waar kon maken, maar politiek actief blijft. Als 29-jarige belandt ze in het parlement, als 31-jarige wordt ze in 2008 de jongste Italiaanse minister ooit in de regering van Silvio Berlusconi. Als Berlusconi in 2012, gebukt onder vele schandalen, tijdelijk van het toneel verdwijnt, richt ze haar eigen partij op.

Al sinds de oprichting is haar ambivalente houding tegenover het fascisme punt van controverse. Desgevraagd verklaart Meloni altijd “het fascisme niet aan te hangen”, maar onomstotelijk afstand nemen van neofascisme is haar doorgaans een brug te ver. Zo ook na de recente aanval door een neofascistische groepering op een vakbondskantoor in Rome. Meloni zei in eerste instantie “niet te weten uit welke hoek het geweld kwam”. Later gaf ze toe dat het fascistisch was, maar een voorstel om de groepering te ontbinden steunde ze als een van de weinige partijen niet.

In haar partij bevindt zich bovendien een opmerkelijke hoeveelheid leden die expliciet nostalgisch is over het tijdperk van Mussolini. Op undercoverbeelden van de Italiaanse site Fanpage is te zien hoe leden van de Milanese afdeling tijdens etentjes de Hitlergroet brengen en zich trots fascist noemen. “Allemaal vooropgezet”, vond Meloni, die critici vaker van vaag gedefinieerde complotten beschuldigt. “Bedacht aan een schrijftafel, door een heel circuit.” Na veel kritiek verklaarde ze later dat er voor antisemitisme en racisme geen plaats is in haar partij, maar ze trof geen maatregelen. 

Eerste vrouwelijke premier

Ondanks tegenvallende resultaten bij de recente lokale verkiezingen, door Meloni afgeschoven op de lage opkomst, blijft Fratelli d’Italia op landelijk niveau populair. De partij is de enige oppositiekracht tegenover Mario Draghi’s regering van nationale eenheid en voert al maanden de peilingen aan, met een virtuele 21 procent van de stemmen.

Tegen de tijd dat er verkiezingen zijn (gepland voor 2023) kan de Italiaanse politiek er totaal anders uitzien, maar voorlopig is Giorgia Meloni als eerste vrouwelijke premier dus een reële mogelijkheid. “Als we een vrouwelijke premier gehad hadden, zou Italië er nu beter aan toe zijn”, zei ze er zelf over.

Want al noemt Meloni zich liever geen feminist, ze is er wel degelijk een. Een rechtse, die gelooft dat geboortepolitiek en vrouwelijke arbeidsparticipatie hand in hand kunnen gaan, dat homostellen geen kinderen mogen opvoeden, en dat abortus- en euthanasiewetgeving strenger moet zijn.

Ook dat pleidooi zet ze kracht bij met een persoonlijke anekdote, over haar alleenstaande moeder die op het punt stond de zwangerschap af te breken. Op het laatste moment besloot ze om de kliniek niet binnen te gaan, maar in plaats daarvan een cappuccino en een croissantje te bestellen in de bar ernaast. “Aan dat ontbijt, aan mijn moeder, aan haar tegendraadse keuze ben ik alles verschuldigd.”