Coronablog - De Croo: "Zonder vaccins was situatie nu dramatisch, maar beschermingsmuren moesten hoger"

De stad Oostende roept haar inwoners op om de nieuwe coronamaatregelen zo snel mogelijk toe te passen. De stad hoopt zo inwoners te overtuigen om al vanaf morgen een mondmasker te dragen in publieke ruimtes

Vanaf vrijdag 29 oktober wordt het mondmasker opnieuw verplicht binnen in publieke ruimtes en vanaf 1 november wordt het Covid Safe Ticket verplicht in horeca en in fitnesszaken. Omdat de coronacijfers ook in Oostende sterk stijgen, vraagt de lokale veiligheidscel van de stad Oostende aan iedereen om de maatregelen al zo snel mogelijk toe te passen.

Horecazaken krijgen nog de tijd om zich voor te bereiden op de invoering van het Covid Safe Ticket. Daarover krijgen ze nog extra inlichtingen van het Economisch Huis Oostende.

In beide Oostendse ziekenhuizen stijgt het aantal coronapatiënten. Intussen liggen in totaal 16 patiënten op de corona-afdelingen, van wie vier op de afdeling intensieve zorgen.

“Ik denk dat dit globaal een goed pakket van maatregelen is", zegt motivatiepsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent) over de beslissingen van het Overlegcomité. "We zagen dat de ongerustheid bij mensen toenam. En dan is het tijd om actie te ondernemen. In dat opzicht helpt het om die ongerustheid onder controle te brengen. Hetgeen nu gevraagd wordt van de mensen, is vrij haalbaar.”

Volgens onderzoek van Vansteenkiste was er bij de bevolking nog voldoende draagvlak om bijvoorbeeld mondmaskers te dragen. "De meeste mensen doen het met frisse tegenzin, maar in het besef dat het noodzakelijk is." Wel pleit hij voor een standvastig beleid. "Dat is belangrijk om de motivatie en het draagvlak hoog te houden."

De invoering van het Covid Safe Ticket (CST) is geen oplossing om het aantal besmettingen naar beneden te halen. Enkel met een stappenplan richting verplichte vaccinatie geraken we uit deze crisis. Dat zegt het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) in een reactie op de beslissingen van het Overlegcomité.

Dat er maatregelen moeten volgen nu de coronacijfers weer de hoogte inschieten, vindt het NSZ logisch, maar de invoering van het CST is een symbolische maatregel die neerkomt op extra kosten en werk voor de ondernemer, betoogt de zelfstandigenorganisatie. "Hoelang gaan we dit aanhouden? Vijf jaar, tien jaar? Zo blijft de consument in crisismodus en dit zal onze ondernemers weer in de kassa raken. We moeten evolueren naar een verplichte vaccinatie."

Het NSZ is er ook niet over te spreken dat alweer enkele sectoren worden geviseerd. "We kunnen ons niet van de indruk ontdoen dat de bedrijven -winkels, horeca en fitnesscentra in het bijzonder- weer het slachtoffer zijn van het ontbreken van een gestructureerd plan. Het is ook een slag in het gezicht voor velen dat er nog steeds een gebrek aan intensieve contactopsporing is zoals minister Beke eerder vandaag toegeeft", aldus nog NSZ-woordvoerder Ann Van Doren.

Ondernemersorganisatie Unizo begrijpt dat het Overlegcomité verschillende maatregelen opnieuw invoert. Zo worden ergere economische gevolgen voorkomen, klinkt het. De herinvoering van het mondmasker in de winkel of de coronapas in de horeca en fitnesszaal zijn weliswaar niet ideaal, maar "we moeten er samen door", dixit gedelegeerd bestuurder Danny Van Assche.

"In winkels wordt het mondmasker heringevoerd en in de horeca en fitnesscentra wordt het Covid Safe Ticket verplicht", steekt Van Assche van wal. "Wederom geen ideale situatie, al gaan we uit van de goesting van mensen om op café en restaurant te blijven gaan en lokaal te blijven winkelen. We moeten er samen door en enkel zo komen we er als samenleving uit", klinkt het. "Dit trekt hopelijk ook de laatsten over de streep om zich te laten vaccineren."

Voor Van Assche is het belangrijk dat de economie kan blijven draaien. Maatregelen opnieuw invoeren zal "ongetwijfeld gevolgen hebben", maar de bedrijven zullen er opnieuw zo goed mogelijk mee omgaan als dit nodig blijkt om sluitingen of andere beperkingen te voorkomen.

"Ik begrijp niet dat de invoering van het Covid Safe Ticket (CST) enkel gebeurt in onze sector." Dat zegt Erik Vandenabeele van de Belgische Fitnessfederatie Fitness.be. "Het is discriminerend en stigmatiserend dat enkel de private sector wordt geviseerd en bijvoorbeeld dansscholen, zwemclubs en boksclubs gewoon verder mogen zonder CST."

Vandenabeele heeft er begrip voor dat er bijkomende maatregelen worden ingevoerd, maar begrijpt niet waarom dit enkel voor de fitnesssector het geval is. "Wij hebben er als fitnesssector onze corebusiness van gemaakt om mensen te begeleiden naar een gezonde levensstijl", zegt hij. "Regelmatig bewegen en gezond leven helpen tegen corona. Het is dus zeer stigmatiserend dat wij geviseerd worden alsof wij en de horeca de meest gevaarlijke plekken zijn voor het coronavirus."

Dat er bijkomende maatregelen volgen, had Vandenabeele wel verwacht aangezien in Brussel en de Vlaamse rand al problemen werden gemeld, maar hij had dit voor de volledige sportsector verwacht. "Wij zijn voortrekkers voor hygiëne, veiligheid en ventilatie, heel wat uitbaters hebben intussen forse investeringen gedaan in een goed ventilatiesysteem. Het signaal dat nu gegeven wordt, is totaal verkeerd."

"Een verplichte coronapas in een regio met een vaccinatiegraad van 92 procent is geen maatregel voor de volksgezondheid, het is gefaald beleid. Wij zullen ons hier dan ook met hand en tand tegen verzetten." Oppositiepartij Vlaams Belang kondigt na het Overlegcomité "maximaal verzet" tegen een "pasjesmaatschappij" in Vlaanderen aan.

De invoering van de coronapas is een ernstige schending van tal van fundamentele rechten, vindt Kamerfractieleider Barbara Pas. "Eerst en vooral horen burgers elkaar zo niet te controleren. Dat is politiewerk. Ten tweede wordt het medisch geheim hiermee zomaar te grabbel gegooid. Ten derde is het vrije keuzerecht, zeker als het over fysieke integriteit gaat, centraal in onze samenleving."

Met de ene hand laat de federale regering toe dat burgers zich al dan niet vrij laten vaccineren, "en met de andere hand staat de regering klaar om op allerlei manieren 'ongewensten' te straffen", betoogt ze. "Hier passen wij voor."

Amir Bachrouri, de voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad, hoopt dat de herinvoering van de mondmaskers niet de comeback inluidt "van de bloedrode cijfers wat het mentaal welzijn van kinderen en jongeren betreft", meldt hij op Twitter.

"Ik hoop uit de grond van mijn hart dat we - niet in het minst in het belang van de meest kwetsbaren - niet afstevenen op een kinderlockdown", schrijft hij. "Hopen dus dat alle beleidsmakers het vurig zullen opnemen voor de jongeren van vandaag. Het script voor ons toekomstverhaal wordt dezer dagen geschreven."

De christelijke bediendebond ACV Puls vreest dat de herinvoering van de mondmaskers in winkels meer frustratie en agressie van klanten zal veroorzaken. Dat meldt de vakbond na afloop van het Overlegcomité.

Uit een enquête van ACV Puls bleek dat maar liefst 80 procent van het winkelpersoneel verbale of zelfs fysieke agressie meemaakte in de winkel sinds de start van de coronacrisis.

De vakbond vraagt dan ook met aandrang aan de werkgevers om de handgels terug te zetten voor de klanten en ook het ontsmetten van winkelkarren als prioriteit te zien. "Toen de cijfers daalden, werden de extra medewerkers voor deze taken snel weggehaald, maar deze moeten nu terugkomen", zegt Kristel Van Damme, retailverantwoordelijke bij ACV Puls.

De impact van de nieuwe coronamaatregelen blijft beperkt voor ondernemingen. Dat stelt de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka na de communicatie van de nieuwste maatregelen van het Overlegcomité. "Logisch, want bedrijven zijn niet de bron van de stijgende besmettingen."

Daarbij roept de werkgeversorganisatie nogmaals op om vaccinatie mogelijk te maken op de werkvloer en een eventuele derde prik voor werknemers via de arbeidsgeneeskundige dienst van bedrijven te laten verlopen.

"Werkgevers behouden de vrijheid om een eigen passend coronabeleid te voeren en de arbeidsorganisatie in eigen handen te houden. Bedrijven zijn en blijven de eerste verantwoordelijken voor de veiligheid en de gezondheid op de werkvloer", dixit gedelegeerd bestuurder Hans Maertens in een persbericht.

De ministers van Volksgezondheid vergaderen morgen over een mogelijke uitbreiding van het gebruik van boostervaccins tegen het coronavirus. "Vaccinatie is nog steeds onze beste bescherming", benadrukt premier Alexander De Croo (Open VLD). "Daarom rollen we tijdens deze periode ook de derde prik uit voor de personen die ouder dan 65 jaar zijn."

Morgen zullen de ministers van Volksgezondheid bekijken of er ook andere doelgroepen zijn die in aanmerking komen voor boosters, voegde de premier nog toe. Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) noemde boosters alvast "heel nuttig". Hij verwacht zeer binnenkort een advies over het gebruik ervan bij zorgpersoneel. Echte beslissingen zullen morgen evenwel nog niet worden genomen.

"Ik hoop dat de huidige maatregelen voldoende zijn om de stijgende curve in te dijken." Dat zegt Margot Cloet, gedelegeerd bestuurder van Zorgnet-Icuro. "De virologen hadden bij het loslaten van de maatregelen in september verwacht dat dit zou gebeuren; we lopen telkens achter de feiten aan."

"Het is hoopvol dat onze beleidmakers nu de ernst van de situatie goed inschatten", zegt Cloet. "Nog meer covid-patënten in de zorg, dat gaat niet meer lukken. Dan gaan onze mensen crashen."

Cloet denkt wel dat de genomen maatregelen hun effect zullen hebben. "Covid Safe Tickets in de horeca en fitness, en mondmaskers in publieke binnenruimtes zijn zeker goede maatregelen. Het had nog iets beter gekund door ook bij buitenevents waar veel mensen samenkomen het mondmasker in te voeren", besluit ze.

Comeos betreurt dat er geen verplichte vaccinatie komt, zo luidt de reactie na het Overlegcomité. De handelsfedederatie vindt dat de overheid zo "haar verantwoordelijkheid niet opneemt". De sectororganisatie van de winkelketens vraagt ook begrip bij de klanten omdat de medewerkers de opnieuw ingevoerde mondmaskerplicht zullen moeten controleren.

De handelsfederatie had evenwel meer verwacht van de verschillende overheden. "We betreuren dat de overheid haar verantwoordelijkheid niet opneemt en vaccinatie verplicht maakt voor iedereen. Er wordt zo al maanden gesproken over vaccinatieplicht bij zorgpersoneel. Zelfs dat is er na al dat overleg nog altijd niet. In Frankrijk is dat in de zomer al ingevoerd, hier moet dat veel langer duren."

Volgens Comeos biedt een hogere vaccinatiegraad "een veel betere bescherming" voor de volksgezondheid dan het dragen van een mondmasker in de winkel.

Jan Jambon reageert tevreden op de beslissingen die zijn genomen binnen het Overlegcomité. De Vlaamse minister-president verblijft momenteel in Dubai, waar op de Wereldexpo een Vlaamse week wordt georganiseerd. Hij heeft dus vanop ruime afstand online aan de vergadering deelgenomen, maar is tevreden met het resultaat.

In de Vlaamse horecazaken zal vanaf 1 november het Covid Safe Ticket (CST) worden toegepast. Op voorhand werden vragen gesteld bij de doelmatigheid van zo een maatregel - die houdt volgens Jambon en zijn partijvoorzitter Bart De Wever (N-VA) immers geen coronabesmettingen tegen - maar vanavond klinkt het dat de sector zelf vragende partij was. "En ik vind dat we in de eerste plaats naar de sectoren moeten luisteren", aldus de Vlaamse minister-president.

Door CST toe te passen, kan ook worden vermeden dat bezoekers opnieuw een mondmasker moeten dragen op café of restaurant. Dat mondmasker gaat bovendien af als men eet of drinkt, wat voor verwarring kan zorgen. Het personeel van horecazaken zal wel altijd een mondmasker moeten dragen, aldus Jambon, omdat het hier gaat om een relatie werknemer-werkgever.

Ook in fitnesszaken moet vanaf 1 november een CST worden voorgelegd. Volgens de Vlaamse minister-president om het fitness-toerisme in de Vlaamse Rand te vermijden.

De pandemiewet had Jambon als N-VA'er liever niet geactiveerd gezien. Maar "maar we zijn ook legalisten", klonk het.

De coronapandemie is verre van afgelopen. Dat heeft het noodcomité van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gezegd. Het comité komt driemaandelijks samen om de situatie op te volgen.

Vandaag publiceerde het raadsorgaan een advies waarin het benadrukt dat "er weliswaar vooruitgang is geboekt door het stijgend aantal aan vaccinaties, maar uit de analyse van de huidige situatie en toekomstmodellen blijkt dat de pandemie verre van afgelopen is".

Viroloog Marc Van Ranst is tevreden met de aangekondigde maatregelen. "We moeten koelbloedig blijven en pragmatisch maatregelen nemen", zegt hij. "Het Covid Safe Ticket in de horeca is een aansporen van mensen die nog niet gevaccineerd zijn om dat alsnog te doen. We zijn goed bezig in Vlaanderen, maar het kan altijd beter."

Ook de mondmaskers binnen zijn zeker zinvol. "Bij elk van de maatregelen kun je zeggen dat het niet 100 procent werkt. Daarom heb je het volledige gamma nodig."

De nieuwe maatregelen die het Overlegcomité beslist heeft, zijn voor het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) een logische stap gezien de verontrustende coronacijfers. Dat meldt gedelegeerd bestuurder Pieter Timmermans via Twitter. "Nu volop blijven inzetten op de sensibilisering rond vaccinatie om vaccinatiegraad verder op te krikken."

Vanmorgen nog had het VBO opgeroepen om telewerk niet te verplichten. Dat zou onaanvaardbaar zijn, luidde het. Een uitbreiding van de mondmaskerplicht in de publieke ruimte op plaatsen of momenten waar het afstand houden moeilijk gaat, is voor de Belgische werkgeversfederatie een "efficiëntere en effectievere manier om de overdracht van het virus tegen te gaan".

Het VBO merkt daarbij op dat "in een bedrijfscontext het nog steeds sterk aanbevolen is om een mondmasker te dragen wanneer het onmogelijk is om de 'social distancing'-regels na te leven". Ook brak het VBO een lans voor een "intelligent gebruik van het Covid Safe Ticket".

Premier Alexander De Croo (Open VLD) verdedigt de genomen maatregelen in "Het journaal"."Dankzij maatregelen als het Covid Safe Ticket kan ons leven vrij verder gaan en veiliger dan voordien", zegt hij.

Er worden geen maatregelen in het onderwijs genomen, nochtans zijn al verschillende gesloten scholen gesloten na uitbraken. "De ministers van Onderwijs volgen dat zeer nauw op en nemen hun verantwoordelijkheden op", zegt de premier daarover. "Onze prioriteit is dat we er alles aan doen om de scholen open te houden."

Horeca Vlaanderen had zelf voorgesteld om deze winter het Covid Safe Ticket aan te bieden, dus de beslissing is geen verrassing. "Het komt wel een beetje sneller dan gedacht", zegt Matthias Decaluwé van Horeca Vlaanderen. "Voor ons is het cruciaal dat er niets verandert aan het pinten drinken op café."

Horeca Vlaanderen vindt het wel jammer dat het personeel nog steeds een mondmasker moet dragen. Hetzelfde horen we bij de vzw Oude Markt in Leuven. "Als dit de prijs is die we moeten betalen om open te kunnen blijven, dan nemen we dat erbij", zegt Eric De Rop van de vzw. "Maar het is een beetje vreemd dat gevaccineerd personeel nog met een mondmasker moet blijven rondlopen."

In Vlaanderen werden vorige week 51 woonzorgcentra opgevolgd door het Outbreak Support Team voor een corona-uitbraak. Dat laat minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) weten. Het gaat om meer dan een verdubbeling tegenover een week ervoor, toen het om 22 woonzorgcentra ging. Vlaanderen en Brussel tellen om en bij de 800 woonzorgcentra in totaal.

Het aantal grote uitbraken, wanneer er meer dan 5 besmette bewoners zijn, is in diezelfde week gestegen van 10 naar 21. Volgens Vlaams Parlementslid Freya Van den Bossche van oppositiepartij Vooruit gaat het om onvolledige cijfers waardoor bepaalde uitbraken mogelijk niet meegenomen zijn in de cijfers.

"Vlaanderen blijkt onvoldoende voorbereid voor deze vierde golf", klaagt Van den Bossche aan. "De derde prikt komt erg laat en er is de afgelopen tijd weinig ondernomen rond ventilatie", schrijft ze op Twitter. "En er is niets geregeld om toe te laten dat personeel tijdelijk bijspringt in woonzorgcentra die het moeilijk hebben."

Door de toename van het aantal COVID-19-patiënten moeten de ziekenhuizen progressief over twee weken opnieuw opschalen naar fase 1A. Dat meldt het Comité Hospital & Transport Surge Capacity, het overlegorgaan met vertegenwoordigers van alle autoriteiten, het ministerie van Defensie, de ziekenhuisfederaties en wetenschappelijke experten.

Fase 1A houdt in dat 25 procent van de erkende capaciteit op intensieve zorg moet worden gereserveerd voor COVID-19-patiënten. De veralgemeende overgang naar fase 1A van het plan was aanvankelijk gepland voor 15 september, maar dat besluit werd uitgesteld vanwege de geringe toename van het aantal coronapatiënten op dat moment.

In Brussel, waar de gezondheidstoestand zorgwekkender blijft, is het nooit mogelijk geweest om te zakken onder fase 1B, waarbij 50 procent van de bedden op intensieve zorg wordt gereserveerd voor COVID-patiënten.

De zorgsector heeft een openbrief gestuurd naar het Overlegcomité waarin ze oproepen om enkele van maatregelen opnieuw in te voeren. "We willen geen lockdowns of paniekreacties, maar wel het duurzaam herwaarderen van een aantal basiselementen", klinkt het.

"Het gaat dan om het gebruik van een mondmasker binnen, het voldoende ruim beschikbaar houden van testen en contactopsporing, goede ventilatie in openbare binnenruimtes, het ruim inzetten van het Covid Safe Ticket en opnieuw meer thuiswerk", schrijven ze. "Het zijn eenvoudige maatregelen waarmee we elkaar, de maatschappij en de zorg doorheen de winter helpen."

De voorbije maanden ging het bijna alleen nog maar over het coronavirus, maar intussen kondigen ook andere virussen (zoals verkoudheden, RSV, het griepvirus...) zich aan. "Als deze golven samenkomen, wordt de druk sowieso groot en geraakt de grens van wat haalbaar blijft binnen de zorg veel sneller overschreden."

Bij de ondertekenaars zijn een 20-tal verenigingen uit de zorg. Het gaat onder meer om Domus Medica, Zorgnet Icuro, het Verbond der Vlaamse Tandartsen, het Vlaams Apothekersnetwerk en de verschillende ziekenfondsen.

De Vlaamse Jeugdraad en het Kinderrechtencommissariaat richten zich in een gezamenlijk statement naar beleidsmakers en het Overlegcomité van vandaag. "Zet kinderen en jongeren centraal in de strategie tegen het coronavirus en wees héél bedachtzaam en kritisch bij het toepassen van nieuwe maatregelen en de impact daarvan op kinderen, jongeren en hun organisaties."

"Kinderen en jongeren horen niet op te draaien voor de veiligheid van volwassenen", klinkt het voorts. "De impact van de maatregelen is voor iedereen groot, maar voor kinderen en jongeren zijn de effecten niet meer te overzien." Ze vragen ook dat scholen en het vrijetijdsaanbod onder alle omstandigheden kunnen blijven doorgaan.

"Wees u bewust van de enorme negatieve impact van het afgelopen anderhalf jaar op het leven en de gezondheid van kinderen en jongeren", klinkt het nog. "Geef kinderen en jongeren eindelijk de levensnoodzakelijke ademruimte die ze zo hard verdienen."

Amir Bachrouri, de voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad, meldt op Twitter dat hij hoopt dat het beleid de toekomst niet in de steek laat:

Vlaams minister van Jeugd Benjamin Dalle had eerder vandaag al laten weten dat hij niet wil dat kinderen geviseerd worden door de maatregelen: