© ATV

Negen op de tien omwonenden van 3M hebben te veel PFOS in het bloed: “De korf is vol, de uitstoot moet stoppen”

Meer dan 90 procent van de omwonenden van de 3M-fabriek in Zwijndrecht heeft te veel PFOS in het bloed. Bij 59 procent is dat zelfs zo veel dat ze ziek kunnen worden, al is dat ook bij de anderen “niet uit te sluiten”. Dat blijkt uit de resultaten van bloedonderzoek in opdracht van de Vlaamse overheid bij bijna achthonderd omwonenden. De voorzorgsmaatregelen moeten worden uitgebreid tot 3 kilometer. “De PFAS-korf is vol: de uitstoot moet stoppen.”

Koen Baumers

Hoeveel PFOS zit er in het lichaam van de omwonenden van de 3M-site in Zwijndrecht? En hoeveel is dat in verhouding tot de algemene Vlaamse bevolking? Dat waren de vragen waarmee de onderzoekers aan de slag gingen. 796 mensen werden onderzocht – in een straal van 3 kilometer wonen zo’n 12.000 mensen boven 12 jaar die in aanmerking kwamen voor onderzoek.

De conclusie: 59 procent heeft zo veel PFOS in het bloed om gerust te zijn dat het niet tot gezondheidsproblemen zal leiden. Ook bij nog eens 32 procent bestaat die kans. Leverfunctie, een verzwakte immuniteit, een verhoogde cholesterol: het zijn maar enkele van de langetermijngevolgen van een te grote hoeveelheid PFOS.

Belangrijk daarbij is de trend: hoe dichter je in de omgeving van de 3M-fabriek woont, hoe groter de kans dat het gehalte van de chemische stoffen in het bloed een schadelijke drempel overschrijdt. Hoe langer je er woont, hoe groter de kans.

Ook wie eieren van eigen kippen eet, heeft gemiddeld meer kans om hogere gehaltes in het lichaam mee te dragen. Net als bij wie grondwater gebruikt om te poetsen, de auto te wassen of de moestuin te begieten. “Het toont aan dat het afraden kan helpen om de blootstelling naar omlaag te krijgen”, klinkt het bij de experts.

Beroep en hobby

Ook bij wie via beroep of hobby vaker in contact komt met bodemdeeltjes – denk maar aan de scouts of de chiro – heeft gemiddeld 22% meer PFOS in het bloed. Mensen met overgewicht hebben wel gemiddeld minder PFOS in het bloed.

“De bedoeling van het bloedonderzoek is om de mensen in de regio meer duidelijkheid te geven over hun blootstellingen”, zegt minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V). “Het kan ons ook de info geven over het beleid: zijn de voorzorgsmaatregelen voldoende of moeten die bijgestuurd worden? Dat onderzoek is nu afgerond.”

Uitstoot verlagen

Het Agentschap Zorg en Gezondheid adviseert om het probleem aan de bron aan te pakken. “De belasting in de mens moet dalen: we moeten we uitstoot van alle PFAS-componenten naar de omgeving vermijden”, klinkt het. Maar vannacht maakte 3M bekend dat het in beroep gaat tegen de pas verstrengde lozingsnormen.

De zone voor “no regret”-maatregelen wordt uitgebreid van 1,5 kilometer rond de site tot 3 en soms zelfs 5 kilometer rond de site. “We doen dat allemaal voor Covid, maar ook voor PFAS moeten we dat doen: de handen wassen voor je gaat eten – zeker in de zone tot 3 kilometer rond de site”, zegt het Agentschap nog. Omwonenden maken tot 3 kilometer rond de site hun huis best ook vaak genoeg schoon met nat.

Kinderen onder 12 jaar, zwangere vrouwen en mensen met een verzwakt immuunsysteem mogen tot 3 kilometer rond de fabriek geen zelf-geteelde groenten meer consumeren. Anderen mogen dat wel, maar krijgen de raad om ze tot 5 kilometer in de omgeving goed te wassen.

De deelnemers zelf kregen hun resultaten dinsdagochtend en werden bij hoge waarden geadviseerd om via een checklist op zoek te gaan naar bronnen van de schadelijke stoffen in hun omgeving, en om de tips op te volgen. Ook de huisartsen werden op de hoogte gebracht van de resultaten en dinsdagavond is er een infomoment voor omwonenden.

“Het is duidelijk: er is een belangrijk causaal verband tussen de besmettingen en de bron van de besmettingen”, zegt Wouter Beke nog. “Het uitgangspunt moet zijn dat de vervuiler betaalt. We moeten daarvoor kijken naar 3M. Ik zal daarover nog overleg plegen met de Vlaamse regering.”

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners

MEER OVER