3M stond de voorbije maanden al onder “stevig toezicht” van de Omgevingsinspectie. Dat leidde al tot verschillende veiligheidsmaatregelen, en tot de bijstelling van de omgevingsvergunningsvoorwaarden van 3M. “Maar de doorstroming van informatie verloopt zeer moeizaam. Daarenboven kondigde 3M vandaag aan dat het in beroep gaat tegen de beslissing van de deputatie om haar lozingsvergunning te verstrengen”, klinkt het gefrustreerd bij het kabinet.

LEES OOK. Negen op de tien omwonenden van 3M hebben te veel PFOS in het bloed, meer dan de helft daarvan kan ook ziek worden

De resultaten van het bloedonderzoek bij 796 omwonenden tonen bovendien aan dat bij meer dan de helft van de deelnemers hoge PFAS-waarden werden vastgesteld, vooral PFOS. En: hoe dichter bij het bedrijf, hoe hoger de waarden. Daarom formuleert het Agentschap Zorg en Gezondheid het advies dat de uitstoot van alle PFAS-componenten die leidt tot bijkomende blootstelling moet stoppen. “Omdat 3M niet kan of wil aantonen dat het op dit moment niets uitstoot, wat leidt tot bijkomende blootstelling aan PFAS, worden geen risico’s genomen”, aldus het kabinet.

“De voorbije twee maanden werden grote inspanningen geleverd om 3M tot de orde te roepen”, aldus Demir in een persbericht. “Toch blijft essentiële informatie nog steeds uit. Ondanks herhaaldelijke eisen. Ondanks een ingebrekestelling. Daarbovenop komen nu de bijzonder slechte resultaten van het bloedonderzoek. Het geduld is op: 3M moet zwart op wit wil aantonen dat het de omgeving niet blootstelt aan bijkomende risico’s. Doet het dat niet binnen twee dagen, dan moet het meteen alle productieprocessen stopzetten die leiden tot uitstoot, tot het dat bewijs wél kan aanleveren.”

‘No regret’-maatregelen worden verlengd en uitgebreid

De eerder genomen ‘no regret’-maatregelen in de omgeving van de 3M-fabriek worden verlengd en uitgebreid, dat heeft het Agentschap Zorg en Gezondheid bekendgemaakt. De straal waarbinnen kwetsbare personen best geen zelfgeteelde groenten eten, wordt bijvoorbeeld uitgebreid tot 3 kilometer.

De maatregelen die deze zomer werden aangekondigd waren volgens Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) bedoeld om “op basis van de toen beschikbare kennis” de gezondheid van omwonenden van 3M te beschermen. Het bloedonderzoek moest voor een evaluatie van die maatregelen zorgen. Omdat bij een groot deel van de deelnemers te hoge PFOS-waarden zijn gemeten, worden de maatregelen nu voort gehandhaafd maar ook nog wat uitgebreid.

Eerder was al beslist om binnen een straal van 5 kilometer rond 3M geen eieren van eigen kippen meer te laten consumeren. De meest kwetsbare personen, zoals kinderen onder de 12 jaar, zwangere vrouwen en mensen met een verzwakt immuunsysteem, mochten in een straal van 1,5 kilometer ook geen zelfgeteelde groenten eten. Dat laatste wordt nu uitgebreid tot 3 kilometer rond 3M. In een straal van 5 kilometer is het voor alle anderen aangeraden zelfgeteelde groenten eerst goed te wassen voor consumptie.

Ook voor hygiënemaatregelen, zoals het regelmatig wassen van de handen, de binnenomgeving kuisen met nat en goed ventileren, wordt de straal uitgebreid van 1,5 naar 3 kilometer. Dat geldt eveneens voor het niet gebruiken van grondwater als drinkwater. Binnen een straal van 1,5 kilometer blijft het voorts zo dat je geen compost met materiaal uit de eigen tuin mag gebruiken, dat je geen zelfgeteeld kleinvee mag consumeren en geen grondwater mag gebruiken voor de moestuin of om een zwembad te vullen. Niet kwetsbare personen mogen daar zelfgeteelde groenten “met mate” eten.

Beke legt uitgebreider bloedonderzoek op regeringstafel

Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) gaat dan weer een uitgebreider bloedonderzoek op de regeringstafel leggen. Een van de opties is om verder te kijken in zuidwestelijke richting, omdat dat de meest voorkomende windrichting is. Maar om bijvoorbeeld elke inwoner van Zwijndrecht te onderzoeken, is er te weinig capaciteit in België, is te horen bij het kabinet. In dat geval zou er dus een beroep moeten worden gedaan op het buitenland. Het onderzoek komt ook met een prijskaartje.

De achthonderd deelnemers aan het afgelopen onderzoek kregen elk hun persoonlijke resultaat meegedeeld. Zij krijgen ook een gratis afspraak bij een van de artsen waar Vlaanderen mee samenwerkt. Een hoge PFOS-waarde in het bloed wil niet bij iedereen zeggen dat er een gezondheidseffect is, benadrukt het kabinet. Dat moet samen met een arts worden bekeken.