‘Het geduld is op’: minister Demir dreigt 3M-fabriek stil te leggen als bedrijf niet met bewijzen rond PFOS komt
Chemiebedrijf 3M krijgt twee dagen om te bewijzen dat het de omwonenden niet verder in gevaar brengt met zijn emissies. Anders moet het de productieprocessen stilleggen waarbij PFAS vrijkomen. Dat zegt Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) in reactie op de resultaten van het bloedonderzoek. Daaruit blijkt dat de helft van de deelnemers een te hoog PFOS-gehalte in het bloed heeft.
De Vlaamse overheid maakte deze voormiddag de resultaten bekend van het bloedonderzoek dat afgelopen zomer werd uitgevoerd bij 796 personen die binnen een straal van 3 km wonen rond de 3M-site in Zwijndrecht. Uit de studie blijkt dat 59 procent van de deelnemers een te hoog PFOS-gehalte in het bloed heeft.
Slechts 1 op 10 deelnemers heeft een waarde waarbij geen gezondheidseffecten verwacht worden. Dit resultaat is volgens de onderzoekers een belangrijk signaal om actie te ondernemen om de blootstelling te beperken of te stoppen. “Het betekent echter niet dat er bij individuele deelnemers onmiddellijk gezondheidsschade zal optreden”, klinkt het.
Duidelijk verband met 3M
Er is ook een duidelijk verband met de 3M-fabriek. Bewoners die dichter bij de fabriek wonen of al langer in het gebied, hebben hogere PFAS-gehaltes in het bloed. Het verband met het eten van lokaal geteelde voeding is minder duidelijk. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat mensen die groenten en fruit uit de eigen tuin eten, ook vaak kippen hebben. “De resultaten van de eieren zijn zodanig sterk dat de impact van de andere producten daardoor mogelijk gemaskeerd wordt.”
Opmerkelijk is dat er ook hogere PFOS-waarden te vinden zijn bij personen die via hun beroep, hobby of opleiding in contact komen met bodemdeeltjes. Dat is een element dat de onderzoekers nog meer in detail gaan onderzoeken.
Blootstelling beperken
De resultaten geven aan dat er maatregelen nodig zijn om de blootstelling bij de bevolking in de buurt van 3M te verminderen. “In de eerste plaats moet de bron worden aangepakt”, klinkt het. Het is bekend dat 3M de voorbije maanden erg stroef communiceerde met de Omgevingsinspectie. Bovendien ging het bedrijf in beroep tegen de strengere uitstootnormen die het kreeg opgelegd.
“Omdat 3M niet kan of wil aantonen dat het op dit moment niets uitstoot wat leidt tot bijkomende blootstelling aan PFAS, worden geen risico’s genomen”, laat Demir weten. Het bedrijf moet binnen de twee dagen zwart op wit bewijzen dat het de omgeving niet extra blootstelt aan risico’s. Kan het dat niet bewijzen, dan moet het alle productieprocessen stopzetten die in de omgeving leiden tot blootstelling aan PFAS.
“De voorbije twee maanden worden grote inspanningen geleverd om het bedrijf 3M tot de orde te roepen”, stelt Demir. “Toch blijft essentiële informatie nog steeds uit, ondanks herhaaldelijke eisen gedurende twee maanden. Ondanks een ingebrekestelling. Daar bovenop komen nu de bijzonder slechte resultaten van het bloedonderzoek. Het geduld is op.”
Preventieve maatregelen
Als gevolg van de resultaten worden de eerder genomen “no regret-maatregelen” verlengd en uitgebreid. Dat heeft het Agentschap Zorg en Gezondheid bekendgemaakt. De straal waarbinnen kwetsbare personen best geen zelfgeteelde groenten eten wordt bijvoorbeeld uitgebreid tot 3 kilometer.