Overlegcomité gooit mondmaskers, coronapas en telewerk in de strijd tegen herfstgolf

"Ik begrijp niet dat de invoering van het Covid Safe Ticket (CST) enkel gebeurt in onze sector." Dat zegt Erik Vandenabeele van de Belgische Fitnessfederatie Fitness.be. "Het is discriminerend en stigmatiserend dat enkel de private sector wordt geviseerd en bijvoorbeeld dansscholen, zwemclubs en boksclubs gewoon verder mogen zonder CST."

Vandenabeele heeft er begrip voor dat er bijkomende maatregelen worden ingevoerd, maar begrijpt niet waarom dit enkel voor de fitnesssector het geval is. "Wij hebben er als fitnesssector onze corebusiness van gemaakt om mensen te begeleiden naar een gezonde levensstijl", zegt hij. "Regelmatig bewegen en gezond leven helpen tegen corona. Het is dus zeer stigmatiserend dat wij geviseerd worden alsof wij en de horeca de meest gevaarlijke plekken zijn voor het coronavirus."

Dat er bijkomende maatregelen volgen, had Vandenabeele wel verwacht aangezien in Brussel en de Vlaamse rand al problemen werden gemeld, maar hij had dit voor de volledige sportsector verwacht. "Wij zijn voortrekkers inzake hygiëne, veiligheid en ventilatie, heel wat uitbaters hebben intussen forse investeringen gedaan in een goed ventilatiesysteem. Het signaal dat nu gegeven wordt, is totaal verkeerd."

Of de maatregelen gevolgen zullen hebben op het aantal abonnees, zal pas later blijken. "Wellicht zullen we wel leden zien die hun abonnement tijdelijk willen stopzetten, en dat is zeer jammer. We waren net aan een heropleving bezig, onze leden zijn allemaal overtuigd dat een gezonde levensstijl belangrijk is, maar we verwachten nu wel een lichte terugval van onze bezoekersaantallen", besluit hij. 

De nieuwe maatregelen die het Overlegcomité beslist heeft, zijn voor het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) een logische stap gezien de verontrustende coronacijfers. Dat meldt gedelegeerd bestuurder Pieter Timmermans via Twitter.

De verschillende regeringen van het land beslisten dinsdag om het Covid Safe Ticket (CST) uit te breiden naar horecazaken en fitnesscentra in heel het land. Ook wordt telewerk weer sterk aanbevolen "wanneer dat kan" en vanaf vrijdag wordt het dragen van een mondmasker verplicht in publieke plaatsen als die binnen zijn.

"Het Overlegcomité zet logische stappen gezien de verontrustende coronacijfers", tweet Timmermans. "Nu volop blijven inzetten op de sensibilisering rond vaccinatie om vaccinatiegraad verder op te krikken."

Deze ochtend had het VBO nog opgeroepen om telewerk niet te verplichten. Dat zou onaanvaardbaar zijn, luidde het. Een uitbreiding van de mondmaskerplicht in de publieke ruimte op plaatsen of momenten waar het afstand houden moeilijk gaat, is voor de Belgische werkgeversfederatie een "efficiëntere en effectievere manier om de overdracht van het virus tegen te gaan". Het VBO merkt daarbij op dat "in een bedrijfscontext het nog steeds sterk aanbevolen is om een mondmasker te dragen wanneer het onmogelijk is om de 'social distancing'-regels na te leven". Ook brak het VBO een lans voor een "intelligent gebruik van het Covid Safe Ticket".

"Er is geen reden tot paniek", zegt minister van Binnenlandse Annelies Verlinden bij VTM Nieuws. "De druk op de ziekenhuizen wordt hoger. We willen op tijd ingrijpen en maatregelen nemen, zonder verregaande beperkingen. We hebben al gezien dat mensen bereid zijn om naar een veilige activiteit in een veilige omgeving te gaan. Dat zal dus ook kunnen in de horeca en de fitness mits het tonen van de coronapas."

"Het personeel van de horeca wordt gevraagd om een mondmasker te dragen, omdat zij veel contacten hebben", vertelt ze. "Het is vooral aan de bezoekers en de gasten dat een CST gevraagd wordt. Het is niet altijd helemaal veilig, vandaar dar we vragen om een masker te dragen."

"Ik heb vertrouwen in de uitbaters en eigenaars. Ze zijn vragende partij om die te gebruiken. We moeten die controle niet als voornaamste doelstelling nemen, maar er kan wel gecontroleerd worden door de arbeidsinspectie. De politie kan ook controleren."

"We hebben het een epidemiologische noodsituatie genoemd. We gebruiken het juiste juridisch kader. Het is goed dat als we maatregelen nemen dat die kaderen binnen de juiste wettelijke basis", luidt het. 

"ik hoop dat ze die teksten nog aanpassen", klinkt het bij Horeca Vlaanderen. Ze zijn niet tevreden met de beslissing van het Overlegcomité om de coronapas uit te breiden naar de horeca in Vlaanderen. 

Horeca Vlaanderen had zelf voorgesteld om deze winter het Covid Safe Ticket aan te bieden, dus de beslissing is geen verrassing. "Het komt wel een beetje sneller dan gedacht", zegt Matthias Decaluwé van Horeca Vlaanderen. 

Horeca Vlaanderen vindt het wel jammer dat het personeel nog steeds een mondmasker moet dragen. Hetzelfde horen we bij de vzw Oude Markt in Leuven. "Als dit de prijs is die we moeten betalen om open te kunnen blijven, dan nemen we dat erbij", zegt Eric De Rop van de vzw. "Maar het is een beetje vreemd dat gevaccineerd personeel nog met een mondmasker moet blijven rondlopen."

"Het Overlegcomité is vandaag vervroegd samengekomen. Niemand kan om de cijfers heen. In ons land en andere landen zie je een herfstgolf na een periode van een plateau", vertelt premier Alexander De Croo tijdens de persconferentie van het Overlegcomité. "Vorige week ging het over een stijging van 70 procent op het gebied van de besmettingen."

"Vaccins blijven ons belangrijkste wapen tegen dit virus. Ze beschermen ons voor 90 procent tegen ernstige ziekte en 70 procent tegen besmetting. We moeten hogere beschermingsmuren optrekken, die ervoor zorgen dat ons leven nog steeds kan verder gaan. Een vrij, maar een voorzichtig leven. We moeten voorzichtig omgaan met het aantal contacten dat we hebben. Vanaf vrijdag moet je een mondmasker dragen in de publieke plaatsen binnen."

"Het Covid Safe Ticket (CST) zal in het hele land verplicht moeten getoond worden voor bezoek aan de horeca en de fitness vanaf 1 november. Voor de discotheek blijft het CST van toepassing zoals dat al was."

"Er is een sterke aanbeveling voor thuiswerk waar dat kan", luidt het. "Het zijn instrumenten die ons toelaten om het virus te verslaan. Als je je ziek voelt, blijf dan thuis. Bezoek geen vrienden of ga niet naar het werk. Laat je testen. Er zal een evaluatietool komen waarbij je op een eenvoudige manier een code voor een test kunt aanvragen. Het is belangrijk dat u binnenblijft tot het resultaat van de test."

"Vaccinatie is onze beste bescherming. We rollen de derde prik uit voor personen ouder dan 65. Morgen komen de ministers van Volksgezondheid samen die evalueren welke de andere doelgroepen kunnen zijn."

"Dat het nodig is om actie te nemen, bewijzen helaas de feiten", zegt minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke tijdens het Overlegcomité. "De problematiek in de ziekenhuizen begint zich overal te stellen. We zien een snelle toename van de besmettingen in alle provincies." 

"We weten wat we moeten doen. We moeten zeer voorzichtig zijn. Je moet voorzichtig zijn met nauwe contacten, zeker als je wat ouder bent. Zorg dat je geen risico loopt om besmet te worden, zelfs wanneer je gevaccineerd bent. We moeten tegelijkertijd alles uit de kast halen wat we ter beschikking hebben. We moeten alle instrumenten inzetten. We hopen het advies te hebben voor het zorgpersoneel. Het ziet ernaar uit dat we een positief advies voor een boostervaccin zullen krijgen."

"De mondmaskers zullen ingezet worden in de winkels, publiek toegankelijke ruimtes van bedrijven, van inrichtingen in de evenementensector, de zorginstellingen, de erediensten, de culturele instellingen. Dit is zeer essentieel. We zullen dat vrijdag laten ingaan. Mensen moeten daar echt niet op wachten. Daarnaast is het belangrijk dat we inzetten op goede luchtkwaliteit. Vermijden dat mensen tweedehandslucht inademen, die andere mensen al hebben ingeademd. Mensen die zich ziek voelen, moeten zich laten testen. We nemen maatregelen om de huisartsen niet te belasten. Je moet binnenkort niet meer naar de huisarts, maar je kan naar een testcentrum of zelfs naar de apotheker."

"We hebben beslist, vanaf 1 november, om het CST te gebruiken voor toegang tot de horeca en de fitnesszaken. Elke organisator van een publiek evenement kan beslissen om het CST te gebruiken. Weliswaar moeten de genodigden het op voorhand weten."

"Het is een verhaal van en-en-en. Vaccineren is geen absolute veiligheid, ventileren en mondmaskers ook niet. Het is de combinatie van de instrumenten die de winnende formule is tegen het virus."

"De overheid kan een aantal dingen doen, maar dat gaat maar tot op een bepaald niveau. Verandering zit bij ons elk individueel. Vijftig procent van de mensen draagt het mondmasker nu in de winkel. We gaan daarmee het verschil maken", vertelt Steven Van Gucht. "Ik hoop dat dit genoeg is. De mensen volgen ons advies. Op dit moment is het niet nodig om drastischer in te grijpen. Als we mondmaskers binnen op een correcte manier gebruik, kun je daarmee een verschil maken. Als je het aantal contacten met 10-30 procent kan terugschroeven, dan kan je een grote impact hebben op deze golf."

Allerheiligen komt eraan. Het advies voor volgende week is om de kinderen niet naar opa en oma te brengen. "Het is belangrijk om niet samen te komen als de kinderen positief hebben getest", luidt het. "Het virus is aan het vlammen in de lagere school."

"Ziek zijn is heel subjectief. Sommige mensen hoesten aan de lopende band, maar vinden niet dat ze ziek zijn. Blijf thuis als je ziek bent."

"Het Covid Safe Ticket was een moeilijke beslissing. 93 procent van de volwassenen in Vlaanderen is gevaccineerd. Een klein deel zal zich moeten laten testen. De bijdrage zal minder groot zijn als in Brussel, waar 70 procent van de volwassenen gevaccineerd is. Vlaanderen was een soort coronapasvrij eiland tussen Nederland, Frankrijk en Brussel. Je hebt mensen die naar Vlaanderen komen, zodat ze hun pas niet hoeven te tonen", zegt viroloog Steven Van Gucht bij VTM Nieuws. 

Er komt een sterke aanbeveling voor telewerk. "Dat is een nuttige maatregel. De maskers zijn heel belangrijk. Ze kunnen besmettingen tegenhouden. En het is een belangrijk signaal."

Het Overlegcomité houdt om 18.30 uur een persconferentie.

Door de toename van het aantal Covid-19-patiënten moeten de ziekenhuizen progressief over twee weken opnieuw opschalen naar fase 1A van het 'Surge Capacity'-plan. Een brief in die zin is deze namiddag verzonden naar de verschillende instellingen door het Comité Hospital & Transport Surge Capacity, het overlegorgaan met vertegenwoordigers van alle autoriteiten, het ministerie van Defensie, de ziekenhuisfederaties en wetenschappelijke experten.

Op 26 oktober worden in de Belgische ziekenhuizen 1.312 Covid-patiënten verzorgd waarvan 260 op intensieve zorg, aldus de brief die Belga kon inkijken. De totale bezettingsgraad van IZ-bedden door Covid-patiënten in tien ziekenhuizen is opnieuw boven de 25 procent uitgekomen. "De prognosemodellen suggereren dat deze opwaartse trend zich de komende vier weken zal voortzetten en dat we begin volgende week de 300 Covid-patiënten op IZ-afdelingen zullen overschreden hebben en de IZ-capaciteit van fase 0 dus volledig benut zal zijn", aldus het comité.

Fase 1A houdt in dat 25 procent van de erkende IZ-capaciteit gereserveerd moet worden voor Covid-19-patiënten. De algemene ziekenhuizen van de intercommunale Vivalia (Marche-en-Famenne, Libramont, Bastenaken en Aarlen) hebben maandag die knoop al doorgehakt. De veralgemeende overgang naar fase 1A van het plan was aanvankelijk gepland voor 15 september, maar dat besluit werd uitgesteld vanwege de geringe toename van het aantal coronapatiënten op dat moment.

In Brussel, waar de gezondheidstoestand zorgwekkender blijft, is het nooit mogelijk geweest om te zakken onder fase 1B, waarbij 50 procent van de IZ-bedden wordt gereserveerd voor Covid-patiënten.

De Vlaamse Jeugdraad en het Kinderrechtencommissariaat vragen met aandrang dat het Overlegcomité kinderen en jongeren centraal stelt in de strategie tegen het coronavirus. In een gezamenlijk statement vragen ze om stil te staan bij de impact op jongeren bij het invoeren van nieuwe maatregelen. Kinderen en jongeren horen niet op te draaien voor de veiligheid van volwassenen. "De impact van de maatregelen is voor iedereen groot, maar voor kinderen en jongeren zijn de effecten niet meer te overzien", klinkt het.

De Vlaamse Jeugdraad en het Kinderrechtencommissariaat vragen bovendien dat beleidsmakers komaf maken met de overdadige teststrategie voor kinderen en jongeren en de bijhorende isolatie. "Het is voor kinderen, jongeren en jeugdwerk essentieel dat scholen en vrijetijdsactiviteiten ten allen tijd kunnen blijven doorgaan." De organisaties richten zich naar alle beleidsniveaus, zéker lokale besturen, met de vraag om geen strengere maatregelen te hanteren dan de regels die vandaag door het Overlegcomité worden vastgelegd.

Het laatste verslag van de RAG (Risk Assesment Group), dat het risico van het coronavirus voor de volksgezondheid inschat, toont aan dat er wel degelijk sprake is van een epidemiologische noodtoestand, de voorwaarde voor het activeren van de pandemiewet. Dat heeft vicepremier en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) gezegd in de Kamer. "Deze epidemie maakt overal slachtoffers. We tellen nu gemiddeld 121,3 ziekenhuisopnames per dag, waarvan de helft in Vlaanderen. Het virus begrijpt het verschil tussen het Frans en het Nederlands niet erg goed", zei Vandenbroucke.

Na vicepremier Petra De Sutter (Groen) bevestigde ook Vandenbroucke de intentie van de federale regering om de pandemiewet te activeren. "We gaan een beroep doen op deze wetgeving die sterke beslissingen mogelijk maakt, met controle van het parlement. En we willen dit voor een lange periode doen: drie maanden." Vandenbroucke hamerde op de noodzaak van een sterke juridische basis voor de coronamaatregelen, "die in heel België van kracht zijn om veilig de winter door te kunnen komen en (het samenvallen van) een corona-epidemie én een griepepidemie te vermijden".

De Vooruit-minister wees er ook op dat het virus momenteel ook in Vlaanderen veel slachtoffers maakt, waar zo goed als alle maatregelen achterwege zijn gelaten. "We moeten veel voorzichtiger worden in ons dagelijkse leven", aldus Vandenbroucke.

Over de intentie van de Vlaamse regering om iedereen een derde prik van het coronavaccin te geven, zei hij dat er "geen sluitend wetenschappelijk bewijs" bestaat om dat te onderbouwen. "Het is te vroeg om daar een advies over te geven. Maar als er een wetenschappelijke consensus over bestaat, zal dat er zeker komen."

"Dat is de grote vraag. Vanuit de wetenschappelijke kant zitten we daar ook mee", antwoordt Steven Van Gucht. "We hopen dat het zal meevallen, 400 à 500 bedden op IC. Versta me niet verkeerd, dat is al heel zwaar. Ik hoop dat we daarop kunnen afklokken. We weten dat niet zeker. Het is ook mogelijk dat we naar 600 à 800 bedden gaan. Het hangt af van het aantal contacten tussen mensen. Er moet nu ingegrepen worden. In de eerste plaats al op communicatief vlak: contacten terugschroeven. Je kan een masker dragen of inzetten, buiten afspreken of geen kus geven."

"De pandemie zal uitdoven", luidt het. "Er is geen aan- en uitknop. Het komt in golven. Nu hebben we de vierde golf. Er komt nog een vijfde en zesde golf, maar ze worden steeds kleiner. Er zullen minder mensen zijn die vatbaar voor het virus zullen zijn (gevaccineerd of al besmet). Virologen zullen het wel nog bestuderen, maar het zal niet meer in de pers komen. Deze golf is nog te groot om zomaar te laten passeren. De volgende verwacht ik na Nieuwjaar. Dat is ook het moment waarop griep opduikt. In het voorjaar zal het heel rustig zijn. We zullen tegen dan een stuk verder staan qua populatie-immuniteit."

"Op dit moment zijn de reizen niet het grootste probleem. Er zijn geen speciale risico's. Overal zie je dezelfde Deltavariant", verduidelijkt Steven Van Gucht. "Als je ons vergelijkt met de buurlanden, dan zie je dat daar betere cijfers zijn dan bij ons. Ik denk dat zij zich iets meer zorgen moeten maken over ons dan wij over hen. Van de teruggekeerde reizigers testen niet zo heel veel mensen positief."

Vooral niet-gevaccineerde mensen liggen in het ziekenhuis. "Er is ook een deel gevaccineerd, vaak ouderen. Zij hebben niet goed gereageerd op het vaccin", luidt het. "De kans wordt groter dat zij in aanraking komen met het virus en dat het soms misgaat. Dat betekent niet dat de vaccins niet werken of minder goed werken. We hebben dit zien aankomen. Ik heb al gewaarschuwd voor de najaarsgolf. Als je veel circulatie hebt, dan gaat het virus gaten vinden om tot bij de meest kwetsbare personen te geraken. Een deel is beschermd, een kleiner deel onvoldoende. Die zie je in het ziekenhuis terechtkomen."

"Er zijn geen vaccins die goedgekeurd zijn voor kinderen onder de 12. Ik vermoed dat dit wel in de toekomst zal kunnen. Het EMA doet de beoordeling voor de EU. De Hoge Gezondheidsraad zal zich daar dan verder over buigen. Laten we het als mogelijkheid? Dat is nog niet duidelijk. Men zal zich daarover moeten uitspreken. Voor de huidige golf zal dit sowieso te laat komen. Hetzelfde met de algemene derde prik. Dat komt te laat. We zijn nog bezig met de 65-plussers een derde prik te geven."

"Het heeft geen zin om de derde prik te snel toe te dienen, want dan werkt het minder. De tijd tussen de tweede en de derde prik moet voldoende groot zijn om voldoende effect te hebben, minstens 6 maanden", aldus Van Gucht. 

"Frankrijk is over de hele lijn wat strenger dan Vlaanderen", zegt viroloog Steven Van Gucht. "Vlaanderen is een coronapasvrij eiland geworden. Je kunt het effect krijgen dat mensen die niet-gevaccineerd zijn naar Vlaanderen komen, bijvoorbeeld naar de fitness. Dat kan de viruscirculatie verder in de hand werken. De coronapas heeft vooral zin waar de vaccinatiegraad laag is. In Vlaanderen is dat hoog. Langs de andere kant zit je wel met die mobiliteit. Het zal meer een probleem zijn in de grensgebieden rond Frankrijk, Nederland en Brussel."

"Het is volgens mij meer zinvol om ook in te zetten op maskers. Mensen die niet-gevaccineerd zijn, maar wel getest, kunnen op moment van de activiteit besmet worden", luidt het. "Alles hangt af van het type evenement. Bij een activiteit met mensen van een hogere leeftijdsgroep is het verstandig om een masker te dragen, afstand houden en inzetten op ventilatie."

"Ik vermoed dat de regering het terug zal verplichten in de winkels. Alle generaties komen daar samen. Het geeft het signaal aan de bevolking dat we nog niet uit de gevarenzone zijn. Ik hoop dat mensen het ook op andere plaatsen zullen dragen. Je moet denken waar de grote risico's zitten, bijvoorbeeld als je afspreekt met oudere mensen of als je wat ziek bent. Ik hoop dat het breder zullen gebruiken. Ook op plaatsen waar het niet verplicht is, maar wel zinvol is. Het is natuurlijk maar een klein deel van een groot geheel."

Ze gaan dan toch niet wachten tot vrijdag: het Overlegcomité komt vandaag al samen. Dat we opnieuw een mondmasker zullen moeten dragen in de winkel, staat al zo goed als vast. Maar de federale regering wil ook voor kleine evenementen het Covid Safe Ticket invoeren, al is het aantal aanwezigen nog voer voor discussie. Telewerk zou sterk worden aanbevolen, maar tot een verplichting komt het niet.

De stad Vilvoorde voert vandaag het Covid Safe Ticket (CST) in in fitnesscentra. Dat meldt burgemeester Hans Bonte (Vooruit). Bonte had gisteren een overleg met de gouverneur en die heeft groen licht gegeven om het CST in te voeren. Bonte vaardigt een burgemeestersbesluit uit, op basis van de nieuwe Gemeentewet. “Die zegt dat burgemeesters alle middelen mogen inzetten om pandemieën tegen te gaan. We hebben de juiste juridische basis gevonden”, aldus Bonte.

Kan niet, zegt Somers na overleg met de regering en met de juristen in de administratie. Daarvoor is een decretale basis nodig. Morgen komt dat decreet ter stemming in het Vlaams Parlement. In principe was het de bedoeling om de burgemeesters met die tekst enkel de mogelijkheid te geven strenger om te gaan met het CST in sectoren waar dat al wordt ingezet, zoals evenementen. Nieuwe sectoren zouden niet worden geïntroduceerd.

Er is geen enkele reden om onze activiteiten stop te zetten. Dat heeft premier Alexander De Croo vandaag gezegd in de marge van een evenement in Brussel over de biofarma-industrie in België. "We moeten wel voorzichtiger zijn", aldus De Croo, enkele uren voor de start van het Overlegcomité.

De Croo gaf toe dat de de viruscirculatie toeneemt. "Dat wil zeggen dat we voorzichtig moeten zijn. Dat wil niet z937eggen dat we activiteiten gaan stopzetten. Er is geen enkele reden om dat te doen. We kunnen nog steeds op restaurant gaan en we kunnen nog altijd naar de winkel gaan", benadrukte de eerste minister.

Volgens De Croo moeten we voorzichter zijn. "Dat wil zeggen: meer gebruik van het mondmasker en voor bepaalde activiteiten zal het gebruik van het vaccinatiepaspoort nodig zijn."

De premier benadrukte ook dat we "ons leven verder kunnen leven". "Vaccinatie blijft onze beste bescherming. Van de totale populatie is vandaag 75 procent gevaccineerd. Maar er zijn nog steeds mensen die niet gevaccineerd zijn en die kunnen zichzelf beter beschermen én ook anderen beschermen door zich zo snel mogelijk te laten vaccineren."