Zorgverleners staan vooraan voor ‘derde prik’ tegen covid-19, maar komt die niet sowieso te laat?

Tot nu toe heeft 20,5 procent van de Vlaamse 65-plussers zijn derde prik gekregen. Vlaanderen doet het daarmee weliswaar beter dan Wallonië (15,3 procent) en Brussel (12,4 procent). Uit de cijfers blijkt dat Vlaanderen ook relatief op schema zit: 282.500 65-plussers kregen tot en met gisteren een derde prik, terwijl een kleine 310.000 in aanmerking kwamen. Pas vanaf november wordt de grote massa verwacht.

1,1 miljoen Vlaamse senioren wachten momenteel nog tot hun vier of zes maanden wachttijd afgelopen is, terwijl er vandaag 5.300 besmettingen per dag bijkomen. Hadden we die derde prik dan niet vroeger kunnen inplannen, in de wetenschap dat er in de herfst sowieso een nieuwe besmettingsgolf op ons af ging komen?

Neen, zegt vaccinoloog Pierre Van Damme (UAntwerpen). Internationale studies en onderzoeken tonen volgens hem aan dat zes maanden dicht bij het ideale boostereffect ligt. “De extra prik zorgt voor een versterking én een verlenging van de bescherming, aangezien ze je immuunsysteem herinneren aan de eerste vaccinatie. Ik krijg ook regelmatig mails van mensen die vragen wanneer ze hun derde prik kunnen krijgen. Maar met een te kort interval riskeer je de geheugenimmuniteit niet voldoende te activeren.”

Ook verwijst de Hoge Gezondheidsraad in zijn advies van september over de derde prik naar de VS, waar de Food and Drug Administration FDA besliste om alle 65-plussers een extra prik te geven na ten minste zes maanden. Ook het Europees Geneesmiddelenagentschap EMA spreekt in een advies over “minstens zes maanden”, net als het Britse agentschap.

Tom Wenseleers, biostatisticus aan de KU Leuven, bevestigt dat België op dit moment de geldende richtlijnen volgt. Anderzijds wordt op langere termijn de timing van eventuele toekomstige boostershots misschien wel beter aangepast, zegt hij. “We zouden de herhalingsprikken best afstemmen op het seizoenspatroon van het virus en ervoor zorgen dat boosters net voor het coronaseizoen gegeven worden.”

Geen verschil

Volgens de Taskforce Vaccinatie was een vroegere extra prik in deze golf nutteloos geweest. “Die hadden we niet kunnen vermijden door de 65-plussers enkele weken vroeger hun extra prik te geven”, zegt woordvoerster Gudrun Briat. “Het virus circuleert nu vooral bij kinderen.”

Ondertussen buigt de Hoge Gezondheidsraad zich over de andere doelgroepen die al dan niet in aanmerking komen voor een boosterdosis. De Vlaamse regering wil die voor alle 12-plussers voorzien, maar zowel de federale regering als de Taskforce Vaccinatie wijst erop dat daar op dit moment geen evidentie voor bestaat. Wel lijkt er consensus om het zorgpersoneel een derde prik te geven, aangezien zij in de frontlinie van de vierde golf staan.

Johnson & Johnson

Tot slot onderzoekt de Hoge Gezondheidsraad of een extra prik nodig is voor mensen die een AstraZeneca- of een Johnson & Johnson-vaccin hebben gekregen. Een recente Amerikaanse studie onderzocht de doorbraakinfecties bij 620.000 gevaccineerde veteranen tussen februari en midden augustus. In maart lag de bescherming tegen infectie bij Moderna op 92 procent, bij Pfizer/BioNTech op 91 procent en bij J&J op 88 procent. In augustus was die effectiviteit gedaald tot respectievelijk 64 procent, 50 procent en amper 3 procent. 

Verschillende studies tonen hetzelfde patroon aan. De FDA besliste twee weken geleden dat de 15 miljoen Amerikanen die een J&J-prik hadden gehad na twee maanden al een boostershot kunnen krijgen. In Duitsland raden de experts zelfs aan dat mensen met een J&J-vaccin al na vier weken een nieuwe prik krijgen met Pfizer of Moderna.

Volgens Van Damme liggen de studies uit het buitenland ook op tafel van de Hoge Gezondheidsraad en zal er snel een advies volgen.