Vlaamse bedrijven exporteren onderdelen voor deze A400M

Vlaamse regering voor rechtbank voor "wapenexport naar Turkije"

Vredesactie en mensenrechtenorganisatie Amnesty International dagen de Vlaamse regering voor de rechter omdat ze vinden dat Vlaanderen te laks is met wapenexport. Ze willen dat Vlaanderen de export voor onderdelen van militaire transportvliegtuigen stopzet. Concreet gaat het om vleugelonderdelen die gebruikt worden in het militair transportvliegtuig A400M van de Europese vliegtuigbouwer Airbus. 

De Vlaamse overheid zegt dat het gaat om onderdelen die ook gebruikt worden in burgertoestellen van Airbus. Ook volgens Europa wordt dat niet beschouwd als wapenexport.

Vandaag wordt in de rechtbank van eerste aanleg een dagvaarding tegen de Vlaamse overheid ingeleid door Vredesactie met de steun van Amnesty International België. De organisaties willen dat de Vlaamse overheid de export van onderdelen voor Turkse militaire vliegtuigen stopzet. Concreet gaat het om onderdelen zoals moeren en vijzen en vleugelonderdelen. 

NGO’S: “Vlaamse regering moet optreden”

“De Vlaamse regering handelt in strijd met het Vlaams wapenhandeldecreet door transfers toe te staan waardoor militaire technologie in Turkije terechtkomt ondanks bewijs dat daarmee internationale wapenembargo’s geschonden worden,” zeggen de NGO’s.

Als de regering haar eigen regelgeving niet naleeft, dan hebben we geen andere keus dan de Vlaamse regering te dagvaarden,” laten de organisaties weten.

Testvlucht van een A400M voor de Turkse luchtmacht

Zijn vleugelonderdelen wapens?

Niet alles wat aan een buitenlands leger wordt geleverd krijgt zomaar het label “wapenexport”. “Neem nu een Vlaams bedrijf dat balpennen zou maken. Stel dat dat een order zou krijgen van een buitenlands leger, vallen die balpennen dan onder de wapenexport? Natuurlijk niet”, zegt een betrokkene bij het dossier. “Wapens, of onderdelen van wapens, beschouwen we natuurlijk wel als “wapenexport”, zegt hij. 

De onderdelen zijn bestemd voor deze 'flaps" van de vleugel

Al sinds 2013 leveren de Belgische wapenbedrijven Asco Industries, Sonaca en Safran Aero Boosters onderdelen van de motor, vleugels en het landingsgestel van de Turkse A400M militaire transportvliegtuigen. Dat vliegtuig speelt een rol in de levering van wapens en huurlingen voor gewapende conflicten in Libië en Azerbeidzjan. Die leveringen zijn in strijd met de internationale wapenembargo’s op die landen. 

Vliegtuigvleugel van A400M

De vraag is natuurlijk wat dat te maken heeft met de Vlaamse export van onderdelen aan de Frans-Duitse vliegtuigbouwer Airbus. De onderdelen die de Vlaamse bedrijven maken zijn niet altijd specifiek ontworpen voor militair gebruik. Ze maken vaak deel uit van de vleugels van bijna alle burgertoestellen van Airbus en weten dus niet of de specifieke moeren of vijzen in welk toestel terecht zullen komen.

Bovendien wordt het specifieke toestel, de A400M, ook geleverd aan heel wat heel wat Europese landen, waaronder België zelf. 

Ons land ontwikkelde het militair transportvliegtuig mee, en mag daarom ook mee onderdelen aanleveren voor de toestellen. 

Wat zegt de Vlaamse en Europese wet?

Volgens de Vlaamse en Europese regelgeving produceren de Vlaamse, Waalse en Brusselse bedrijven niet-essentiële onderdelen (van onderdelen) van de A400M. Het gaat dus om onderdelen (van onderdelen) die in licht gewijzigde vorm ook in burgertoestellen te vinden zijn, onder meer de flaps en vleugelonderdelen. 

Moeten die bedrijven niet weten wie de eindklant is van hun onderdelen? “De Europese richtlijn 2009/43 verbiedt expliciet beperkingen op de intra-Europese handel van niet-essentiële onderdelen. De door Vredesactie en Amnesty aangehaalde meldingsplicht is in deze dus ook niet van toepassing.” zegt een  betrokkene. 

“Vlaanderen is eigenlijk al een tijdje één van de strengste leerlingen in de “wapenexport-klas” van Europa” zegt de betrokkene. “Al is dat natuurlijk niet zo moeilijk voor ons, Vlaanderen heeft eigenlijk nauwelijks of geen echte wapenindustrie. In Wallonië is dat met bedrijven als FN en John Cockerill natuurlijk wel anders”.

Wat zegt Vlaams-minister president Jan Jambon (N-VA), bevoegd voor de Vlaamse wapenexport?

Jan Jambon kreeg als bevoegd minister president al een pak vragen over de zaak: “Ik blijf bij mijn voornemen om tot nader order alle aanvragen voor de uitvoer van defensiegerelateerde producten naar Turkije te weigeren, net als aanvragen voor overbrenging met vastgesteld eindgebruik in Turkije, uiteraard binnen de contouren van het Wapenhandeldecreet en de toepasselijke Europese Regelgeving.”

Maar voor de onderdelen van de A400M maakt hij wel een andere afweging: “De onderdelen die Vlaamse bedrijven leveren zijn geen stukwerk voor de Turkse luchtmacht of eender welke gebruiker van het A400M-vliegtuig. Het gaat over niet-essentiële onderdelen die in bulk geproduceerd en geleverd worden aan een andere toeleverancier voor integratie in een ander onderdeel; er wordt dus ook niet geleverd aan de systeemintegrator”, zegt Jambon. 

“Dat is een fundamenteel verschil met leveringen van afgewerkte systemen aan een operationele gebruiker of van hoofdonderdelen aan een systeemintegrator, waarin we de beperkingen die u vraagt effectief zouden kunnen toepassen.” aldus de minister president. 

Meest gelezen