In Frankrijk liggen twee projecten voor twee verschillende soorten nucleaire reactoren op tafel. De Europese drukreactor (EPR) en de kleine modulatorreactor (SMR). Beiden hebben hun eigen specifieke kenmerken, voordelen en risico’s. De SMR’s lijken bestemd te zijn voor de export. Een overzicht.
Frankrijk vertrouwt op kernenergie om tegen 2050 koolstofneutraliteit te bereiken, naast andere scenario’s; in tegenstelling tot België, dat tegen 2025 volledig kernenergievrij wil zijn. Daartoe moet de president van de Republiek, Emmanuel Macron, voor het einde van het jaar de bouw aankondigen van verschillende kerncentrales. Dat zullen “European Pressurized Reactors” (EPR) zijn, bevestigt de minister van Ecologische Transitie, Barbara Pompili. Deze nucleaire technologie, die bekend staat als de derde generatie, is naar verluidt veiliger dan eerdere generaties. Dit zijn grote centrales met een capaciteit tot 1.600 megawatt.
Op lange termijn moeten zij de huidige installaties, die zullen verdwijnen, vervangen. De vraag is wat het aandeel van kernenergie en hernieuwbare energie zal zijn in de strategie om koolstofneutraliteit te bereiken. Macrons waarschijnlijke aankondiging zou dus een reactie zijn op een rapport van de beheerder van het elektriciteitsnet RTE, die verschillende oplossingen voor deze strategie had uitgewerkt, gaande van volledig groene energie tot een mix van hernieuwbare en nucleaire energie.
SMR: kleiner en overal inzetbaar
Anderzijds ontwikkelt Frankrijk ook plannen voor kleine modulatorreactoren (SMR’s), minireactoren of noodreactoren. Macron bevestigde dat een project wordt overwogen door het Franse elektriciteitsbedrijf EDF en andere partners. Er zou een miljard euro in het programma moeten worden geïnjecteerd. Een eerste bouwplaats is gepland voor 2030.
Elders in de wereld zijn de studies over SMR’s al verder gevorderd. Het grote voordeel van deze reactoren is hun geringe omvang: zij kunnen gemakkelijk overal worden opgesteld. Bijvoorbeeld in afgelegen gebieden, zoals poolgebieden of woestijngebieden, waar activiteiten zoals mijnbouw of industrie nog steeds op fossiele brandstoffen draaien.
Hun vermogen varieert van 5 tot 200 megawatt, afhankelijk van het model. De uitdaging bestaat er dus in de energie in kleine, compacte structuren onder te brengen. Het andere voordeel van hun omvang is dat ze in fabrieken kunnen worden geproduceerd, in grote aantallen, waardoor de kosten kunnen worden gedrukt (naar schatting tussen een en twee miljard euro).
Wat is het nut van SMR’s in Frankrijk als er EPR’s zijn gepland?
EDF geeft aan dat deze voornamelijk voor de export zullen worden gepland. De aanwezigheid van verscheidene Europese drukreactoren (EPR’s) en de proliferatie van hernieuwbare energiebronnen volstaan om in de energiebehoeften van Frankrijk te voorzien, zo blijkt uit berekeningen.
Het doel van de oprichting van SMR’s is dan ook aanwezig te zijn op de internationale markt, die in de komende jaren groot zal worden, aldus door BFM Business geraadpleegde bronnen. Een Franse atoomtrots die moet worden herbouwd na de mislukking van een “overeenkomst” voor onderzeeërs met Australië, dat uiteindelijk de voorkeur gaf aan het Amerikaanse model, dat op kernenergie werkt.
Verhoogde risico’s?
Bij kerncentrales rijst ook de vraag naar de veiligheid. Volgens critici van kernenergie betekent kleinschaligheid niet dat het explosiegevaar klein is. Aangezien reactoren overal kunnen worden opgesteld, wordt bovendien het explosiegevaar op vele plaatsen vermenigvuldigd en vergroot. Voorstanders van kernenergie zien in de geringe omvang de mogelijkheid om de reactoren gedeeltelijk in te graven of in een koelbassin onder te brengen.
Een ander probleem dat zich bij kernenergie voordoet, is dat van het radioactieve afval. Kleine of grote reactoren, in beide gevallen zal er afval zijn en er is nog steeds geen optimale langetermijnoplossing om dat te recycleren.
(am, bzg)
