Rijdt de Deliveroo-koerier voor zichzelf of voor de baas? Zaak start vandaag voor arbeidsrechtbank
Is de koerier van Deliveroo een werknemer of een zelfstandige? Daarover wordt vandaag gepleit voor de arbeidsrechtbank van Brussel. Het is een zaak van groot maatschappelijk belang, gezien de groei van deelplatformen in de economie. Gelijkaardige rechtszaken in het buitenland hebben tot uiteenlopende vonnissen geleid.
Het arbeidsauditoraat in Brussel besliste eind 2019 een zaak aan te spannen tegen Deliveroo, na twee jaar onderzoek door de RSZ, de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid. Volgens het auditoraat, dat "de maatschappij vertegenwoordigt", zijn de koeriers van Deliveroo werknemers en geen zelfstandigen. Voor Deliveroo zijn hun koeriers wél zelfstandig: ze werken "in alle vrijheid in flexibiliteit".
Koeriers uit het hele land
Bij de zaak van het arbeidsauditoraat hebben zich zowat 27 koeriers aangesloten, en ook de vakbonden ABVV en ACV. De koeriers komen uit heel het land. De meesten werken intussen niet meer voor Deliveroo, enkelen nog wel. Ze willen erkend worden als werknemers, met alles wat daarbij hoort: minimumloon, ziekteverzekering, pensioenopbouw en vakantierechten.
Jan Buelens treedt op als advocaat voor de koeriers en de bonden. "Aanvankelijk werkten de koeriers in België wel als werknemers, via de coöperatieve Smart. Maar eind 2017 verplichtte Deliveroo iedereen zelfstandig te worden. Terwijl de aard van het werk nooit is veranderd", zegt Buelens.
"Deliveroo is een transportbedrijf"
Voor de bonden werken de koeriers op dezelfde manier als bijvoorbeeld vrachtwagenchauffeurs. Ze transporteren goederen voor rekening van derden. Ze hebben daarbij geen beslissingsmacht en geen relatie met de klant. Voor de bonden is Deliveroo dan ook letterlijk "een transportbedrijf in plaats van een applicatie, zoals het bedrijf zelf zegt."
Eigenlijk werkt maar een minderheid van de koeriers bij Deliveroo echt als zelfstandige: zowat vijftien procent. De rest werkt onder het zogenaamde P2P ("Peer-to-Peer) - statuut. Dat is het statuut dat in het leven is geroepen om sommige mensen, oorspronkelijk vooral vrijwilligers, op een voordelige manier iets te laten bijverdienen. In dit statuut kunnen mensen een kleine 6.400 euro per jaar verdienen en daar maar tien procent belasting op betalen.
Deliveroo maakt misbruik van het statuut om vrijwilligerswerk aantrekkelijker te maken
De bonden vinden dit P2P-statuut voor koeriers misbruik. "Dit statuut kwam er om vrijwilligerswerk interessant te maken of om mensen een klusje te laten opknappen voor hun buren", zegt Tom Peeters van het ABVV. "Maar Deliveroo creëert hiermee gewoon een arbeidsmarkt die heel onzeker is en die niets bijdraagt aan de maatschappij."
Gewoon een bijverdienste
Deliveroo zelf ziet dat anders. "Het feit dat zoveel mensen verkiezen onder het P2P-statuut te werken, toont net aan dat het gaat om mensen die occasioneel iets willen bijverdienen", zegt woordvoerder Rodolphe Van Nuffel. "Meer dan de helft van onze koeriers verdient minder dan 3.000 euro per jaar, het is een bijverdienste."
Van Nuffel zegt dat op dit moment ongeveer 3.000 koeriers zijn aangesloten bij Deliveroo. "Maandelijks hebben we nog eens zoveel aanvragen van mensen die voor ons aan de slag willen gaan. Het is net het flexibele en zelfstandige werk dat ons zo populair maakt."
Welke werknemer kan tegelijk ook voor de concurrentie werken?
Voor Deliveroo is het duidelijk dat de koeriers zelfstandig werken. "Ze kunnen op elk moment beslissen of ze willen werken of niet. Ze kunnen vakantie nemen wanneer ze maar willen. Ze kunnen ook gerust voor de concurrentie werken. Welke werknemer kan dat doen?", aldus nog Rodolphe Van Nuffel.
De zaak wordt vandaag in Brussel gepleit maar de uitkomst kennen we pas over enkele weken of maanden. In gelijkaardige zaken in Nederland en in Spanje werden koeriers als werknemers erkend. Maar rechters in Parijs en in Londen gaven Deliveroo gelijk. Het is dus afwachten wat het in België wordt.