In Brussel start donderdag het proces van zowat dertig koeriers tegen Deliveroo. Het socialistische voorstel ligt al langer in de Kamer. Vanrobaeys en haar PS-collega Sophie Themont willen een uniform kader voor alle erkende platformen in België om in de toekomst dergelijk rechtszaken overbodig te maken.

“Je werkt in ploegendienst, kiest niet je eigen klanten en prijzen en kiest niet welke kledij je draagt wanneer je werkt. Je bent eigenlijk volledig afhankelijk van een app om je taken uit te voeren. Toch heb je een veel minder voordelige arbeidsongevallenverzekering dan die van een werknemer. Je verdient ook een stuk minder en leeft in onzekerheid. Dat is de situatie voor veel platformwerkers”, zegt Themont. “We moeten een einde maken aan de uitbuiting. Ze moeten een echte status en gegarandeerde sociale rechten hebben.”

Daarom stellen ze voor platformwerkers steeds al werknemer te beschouwen. “Vandaag werken platformwerkers als zelfstandige. Toch ervaren ze de voordelen daar niet van. In feite zijn zij gewoon werknemer van het platform. Nochtans worden ze niet beschermd als werknemer”, vult Vanrobaeys aan. “Met ons voorstel draaien we de bewijslast om en zullen zij behandeld worden als elke andere werknemer, met alle bijbehorende rechten.” Met andere woorden: zelfstandigheid binnen de platformeconomie is in het voorstel wel nog mogelijk, maar moet eerst bewezen worden.

LEES OOK. Peltse socioloog ging jaar lang undercover als Deliverookoerier: “Een bonus van 1,5 euro omdat ik mijn leven geriskeerd had”

“Flexibiliteit” of “enorm kwetsbaar”?

De arbeidsrechtbank van Brussel buigt zich donderdag over de Deliveroo-zaak. De maaltijdbezorger wordt aangeklaagd voor de precaire arbeidsomstandigheden van de koeriers. Een onderzoek van het arbeidsauditoraat toont dat Deliveroo een aantal regels oplegt aan de zelfstandige koeriers waardoor de arbeidsverhouding meer lijkt op die van een werkgever en een werknemer. Maar steunend op een wet uit 2017, blijft het bedrijf vasthouden aan het “deeleconomiemodel” met zelfstandige koeriers.

Met de steun van de Belgische staat startten 27 koeriers een proces waarin ze vragen dat Deliveroo hen erkent als werknemer. Daarnaast willen ze dat het bedrijf hun prestaties aangeeft bij de RSZ en hun achterstallig loon betaalt. Ook vakbonden ABVV en ACV sloten zich aan.

In 2017 maakte Deliveroo handig gebruik van een nieuwe wet om de deeleconomie te promoten en spoorde de 2.000 koeriers aan om “dienstverleners” te worden met een zelfstandig statuut. De fietskoeriers konden dus niet langer arbeidscontracten afsluiten via het uitzendbureau Smart. De beslissing van de rechtbank kan ervoor zorgen dat de wet die dit toeliet – en die andere koerierbedrijven zoals Uber Eats, Takeaway en Listminut gebruiken – mogelijk wordt gewijzigd.

Deliveroo blijft zijn arbeidsmodel verdedigen en haalt vooral flexibiliteit aan als grootste argument. “In september hebben 3.400 kandidaten ons benaderd om als koerier aan de slag te gaan. Onze koeriers kunnen kiezen waar en wanneer ze werken, met de vrijheid en de flexibiliteit die ze zelf bepalen”, zei Rodolphe Van Nuffel, woordvoerder van Deliveroo België.

Een recente studie van de Vrije Universiteit Brussel toonde daarentegen dat de arbeidsomstandigheden toch vaak te wensen overlaten. “Verschillende factoren zoals de lange en onregelmatige werkuren, het gebrek aan sociale zekerheid en het lage loon maken van thuisbezorgers een enorm kwetsbare groep”, zegt onderzoekster Elief Vandevenne.