Van "halfslachtig" tot "kakofonie": compromis rond mondmaskers voor 5e en 6e leerjaar kan weinigen bekoren

Lieven Boeve, directeur-generaal van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen, is teleurgesteld over de beslissing van de mondmaskers in het 5e en 6e leerjaar. "Ik vind dit heel spijtig. Men onderschat vaak wat de gevolgen daarvan zijn. Het zal de gezondheidsrisico's wel verkleinen, maar we weten dat die mondmaskers geen gunstige effecten hebben op vlak van leven en leren, op vlak van communicatie."

Boeve wijst erop dat de resultaten voor Nederlands en Frans in het vijfde en het zesde leerjaar er vorig jaar op achteruit gegaan zijn. "Ook de impact op het welzijn van leerlingen is enorm en moet ook meegenomen worden als je dat mondmasker invoert."

Hij vindt dat de leerlingen nu een "onevenredig hoge prijs betalen voor de vrijheden die we ons in de rest van de samenleving permitteren". "Maar goed: op het domein van het onderwijs zelf zit de winst in de andere quarantaine- en testregels." Boeve hoopt ook dat leerlingen tussen 6 en 12 jaar zich nu zo snel mogelijk zullen kunnen laten vaccineren.

Ook Koen Pelleriaux van het Gemeenschapsonderwijs (GO!) bestempelt de mondmaskerplicht voor het 5e en 6e leerjaar als een "zware maatregel". "Maar goed, dat mondmasker werd zeer sterk gesteund door de experten. We hopen dat we hiermee de viruscirculatie in het lager onderwijs wat kunnen verlagen."

Is de maatregel evenwichtig, in vergelijking met wat er in de rest van de samenleving gebeurt? "Het lijkt logisch dat als je de maatregel moet nemen dat je die dan daar neemt. Maar die kinderen zijn wel niet diegenen die er ziek van worden hé. Dus nu moeten de kinderen solidariteit aan de dag leggen voor de rest van de samenleving."

De versoepeling van de quarantaineregels is dan weer wel een meevaller. "Er zullen ook minder klassen in quarantaine moeten gaan en dat is een groot voordeel."

Nancy Libert van de socialistische onderwijsvakbond ACOD Onderwijs noemt de mondmaskerplicht voor kinderen uit het vijfde en zesde leerjaar "een halfslachtige maatregel". "In het basisonderwijs is de verspreiding van het virus in alle leerjaren hetzelfde. Ik vraag mij af waarom er dan enkel in het vijfde en zesde een mondmasker moet worden gedragen. Vergelijk het met appartementsgebouw met zes verdiepingen waarbij je enkel op de vijfde en zesde verdieping een brandblusapparaat hangt."

Haar stelling is: ofwel voer je mondmaskers in van het eerste tot en met het zesde leerjaar, ofwel helemaal geen. Toch stoort ze zich wat aan de argumenten tegen een mondmasker voor kinderen. "Kinderen krijgen tegenwoordig al een trauma van een CO2-meter of van een mondmasker. Maar ik denk dat kinderen vooral een trauma krijgen als hun ouders of grootouders ernstig ziek worden. Ik denk dat we dat allemaal wat in perspectief moeten plaatsen."

De aanpassing van de quarantaineregels noemt ze zelfs een achteruitgang. "Nu gaan we onszelf een rad voor de ogen draaien, want we gaan zelfs een deel van de besmette leerlingen niet testen en dus niet kennen. Als je het aantal verkeersovertredingen wilt beperken, is de oplossing niet om minder te gaan flitsen."

"Ik begrijp dat het niet gemakkelijk is voor de ouders als je kinderen in quarantaine moeten, maar dat heeft wel een reden. En nu worden leerkrachten wel verplicht om in een omgeving les te geven waarin hun veiligheid niet wordt gegarandeerd."

ACOD vraagt al langer dan vandaag CO2-meters en betere ventilatie in klassen. En als het aan Libert ligt, komt die derde prik er ook voor het onderwijspersoneel. "En misschien moeten we ook eens werk maken van een prik voor leerlingen in het lager onderwijs."

(Lees verder onder de foto)

De voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad Amir Bachrouri vindt het jammer dat net de leerlingen in het vijfde en zesde leerjaar, "die net uit de boot zijn gevallen voor de vaccinatie", nu een mondmasker moeten dragen. 

Nee, dat zorgt misschien niet voor "trauma's", "maar er zijn wel heel wat jongeren die moeite hebben met non-verbale communicatie. In die jaren ontwikkelt dat zich, maar nu zie je dat dat deels wordt geremd. In contact met leerkrachten hebben hebben sommige leerlingen, bijvoorbeeld kinderen met een functiebeperking, die mimiek soms echt nodig." Bachrouri is van mening dat kinderen ook gewoon onbelemmerd kind en jong moeten kunnen zijn.

Hij stoort zich daarom ook aan de "kakofonie aan regels". "Ze moeten een mondmasker dragen in de klas, tenzij je dan die voorwaarden hebt dat je het mag afzetten. Maar als je dan op de gang komt, moet je het weer dragen, om het dan op de speelplaats weer af te doen." Niemand krijgt het uitgelegd", vindt hij, "maar toch moet het blijkbaar bij die kinderen worden gezocht".

Bachrouri ziet niet in waarom de regels op school nu plots strenger moeten zijn dan in de rest van de samenleving. "Het aantal besmettingen ligt misschien hoger, maar die jongeren gaan niet op intensieve zorgen belanden. Dat zijn dan misschien de grootouders, die trouwens grotendeels gevaccineerd zijn. Dan moet je nu even die contacten beperken. Zo komen dragers van het virus veel minder in contact met mensen die mogelijk op intensieve zorgen belanden. Dát moet de kern van de zaak zijn en niet het beperken van de ontwikkeling van jongeren."

Hij hoopt nu ook dat er in de herfstvakantie nu niet plots beperkingen komen op het jeugdwerk. "De herfstvakantie zal dienen als ademruimte. We hopen daarom dat lokale besturen zich plots niet gaan gedragen als sheriffs, waarbij plots overal jeugdactiviteiten worden geschrapt of mondmaskers worden ingevoerd." 

Hij verwijst naar Wommelgem, waar onder meer het jeugdvoetbal even werd stilgelegd. "Je merkt dan dat jongeren en ouders het niet meer snappen: ze mogen niet meer gaan voetballen, maar wel samen op een pleintje zitten. Dus laat die jongeren gewoon kind zijn, jong zijn, genieten van het leven. Want dit heeft echt wel een impact."

"Het is nooit makkelijk om maatregelen te nemen", geeft Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) toe. "De ene wil meer, de andere minder."

"Mijn doel is om maximaal scholen open te houden met een minimum aan beperkingen. Daarom ook dat we de herfstvakantie niet verlengen. Maar we moeten wel optreden waar nodig. En dan  moet je wel vaststellen dat 75 procent van besmettingen in het onderwijs plaatsvinden in het lager onderwijs. We moeten ook leerkrachten beschermen. Daarom grijpen we doelgericht in."

Maar waarom dan enkel in het vijfde en zesde leerjaar? Weyts wijst erop dat het grootste aantal besmettingen is gevonden bij het vijfde leerjaar. "Daarnaast waren er ook vorig jaar al mondmaskers in het vijfde en zesde leerjaar. Dat is dus niet zo heel nieuw. Ik zie het ook niet zitten dat kinderen van 6-7 jaar mondmaskers moeten dragen. Naarmate de leeftijd daalt, daalt ook de effectiviteit van die maatregel: jonge kinderen moeten dat ook kunnen ophouden, zien het nut niet. De oudere kinderen begrijpen dat beter, gaan daar matuurder mee om."

"Je kunt niet gewoon niks doen. Dus je moet optreden als de problemen zich stellen. Het aantal besmettingen is verviervoudigd. Maar dan moet je enkel maatregelen nemen waar ze nodig zijn."

De nieuwe quarantaineregels hebben ook twee voordelen, zegt Weyts. "Enerzijds moesten de eerstelijnszones, artsen en CLB's moesten te veel testen en kwamen die in de problemen. Anderzijds werden kinderen veelal nodeloos in quarantaine geplaatst. Dat was overshooting. Daarom stappen we over naar een strategie waarbij enkel kinderen met symptomen getest worden."

Weyts belooft dat de maatregelen zullen worden versoepeld "zodra de hemel weer opklaart"