Werkgevers willen coronapas verplichten: “Weigeraars naar huis sturen zonder loon”

De coronapas of het Covid Safe Ticket (CST) wordt ondertussen in bijna alle Europese landen gebruikt. En nu de pas naast Brussel en Wallonië vanaf volgende week ook in Vlaanderen in de horeca en fitnesscentra zal worden ingezet, komt de discussie op gang om die ook elders te gebruiken. VBO-topman Pieter Timmermans liet vorige week al weten voor een intelligente toepassing van het CST in de bedrijven te zijn. Donderdag lanceert technologiefederatie Agoria in de DPG-kranten het voorstel om ondernemingen die dat willen de mogelijkheid te geven om de coronapas ook te gebruiken voor personeel en bezoekers. Werknemers die weigeren de pas te tonen of er geen hebben, kunnen dan naar huis gestuurd worden en krijgen geen loon.

Bedrijven zijn al maanden vragende partij om te mogen weten wie er onder het personeel gevaccineerd is en wie niet. Ze zijn verantwoordelijk voor de veiligheid en het welzijn op de werkvloer, maar mogen wettelijk zelfs niet peilen naar de gezondheidstoestand van hun werknemers. Sinds kort kunnen ondernemingen van meer dan 50 werknemers wel te weten komen wat de vaccinatiegraad is in het bedrijf, maar dat is alleen maar een geanonimiseerd percentage dat privacygewijs niets zegt over individuele gevallen. Wie er op de werkvloer ongevaccineerd rondloopt, weet je baas dus niet.

Italië als voorbeeld

“Wij kennen sinds een paar weken de vaccinatiegraad in de bedrijven, maar geef ons ook de instrumenten om dingen te doen. Wie weigert om het CST te gebruiken, is ook een bedreiging voor de collega’s. Dan moeten bedrijven de mogelijkheid hebben om die mensen naar huis te sturen en een dagje zonder loon te zetten. Wie zich wel laat vaccineren, voelt zich ook ongerust over wie dat niet is en voelt zich gegijzeld door hen”, zegt Bart Steukers van Agoria.

In Italië bestaat de regeling al sinds een paar weken. Daar mogen werkgevers de coronapas - daar heet het green card - aan hun werknemers vragen. Wie weigert, wordt geschorst en verliest onverbiddelijk zijn loon.

Agoria krijgt voor haar pleidooi opvallend veel steun van andere werkgeversorganisaties. Het VBO liet zich eerder al uit over het plan. “Het VBO is al langer voorstander van een intelligente toepassing van het CST om de vaccinatiegraad op te krikken. We zijn ervan overtuigd dat vaccinatie de enige uitweg is uit de pandemie. De oproep van Agoria toont duidelijk aan dat dit sterk leeft in bedrijfsmiddens”, klinkt het.

“Complexe affaire”

Danny Van Assche van Unizo noemt het een bijzonder goed voorstel, omdat niet-gevaccineerden in bedrijven bijvoorbeeld een gevaar vormen voor collega’s met onderliggende aandoeningen. “Dan moet je eventueel niet-gevaccineerden buiten kunnen houden”, zegt hij. Volgens de ondernemersorganisatie geven ook veel werknemers zelf aan dat ze graag zouden weten wie in het bedrijf niet is gevaccineerd.

Alleen beseffen ook de werkgevers dat de uitrol geen simpele zaak is. Ook Voka staat principieel achter het plan, “maar de uitvoering is een complexe affaire,” zegt woordvoerer Eric Laureys. “Er moet eerst en vooral een wettelijke basis komen om dit te regelen, er zal een extern bedrijf nodig zijn om de pas te controleren. En het loon intrekken, is ook allesbehalve evident. Werkgevers zijn verantwoordelijk voor de veiligheid op de werkvloer, maar niemand wil onrust op de werkvloer. Als je als werkgever zegt dat je loon gaat intrekken, heb je meteen een staking aan je broek. Echt staan trappelen om dit in te voeren: nee, dat ook weer niet”.

Zowel bij Voka als Unizo rijst de vraag dan ook of het niet beter zou zijn om vaccinatie algemeen te verplichten. Dat lost lange, aparte discussies over verplichte inenting in de zorgsector en de ondernemingen op. “Wij willen het debat daarover zeker voeren. Op een moment dat het moeilijk is om personeel te vinden, kunnen we onrust en stakingen op de werkvloer best missen. Misschien is het dan makkelijker om voor iedereen de verplichting op te leggen”, luidt het bij de Vlaamse werkgevers.

Vakbonden verwonderd

Dat de invoering van de coronapas op de werkvloer lang geen uitgemaakte zaak is, bewijst al meteen de tegenstand van de vakbonden. Zij zijn verwonderd dat de werkgevers met het voorstel op de proppen komen, omdat er vorige week in de Hoge Raad voor Preventie en Bescherming op het Werk is afgesproken - tussen bonden en werkgevers - om geen voor- en nadelen te koppelen aan de vaccinatie. Iemand belonen omdat die zich liet vaccineren, kan dus niet. Iemand de toegang tot het gebouw ontzeggen om die niet is gevaccineerd evenmin. “Er was een akkoord om vooral in te zetten op alle maatregelen die zijn voorzien zijn in de Generieke Gids. Afstand houden, mondmaskers, handgel ter beschikking stellen en telewerk waar mogelijk. Daarnaast blijven wij ook inzetten op een maximale vaccinatie. Maar de afspraak binnen de Hoge Raad was dat het inzetten van een CST op de werkvloer niet kan”, vertelt ABVV-woordvoerster Gina Heyrman.

Uiteindelijk hangt alles echter af van de politiek. Die moet beslissen of het kan of niet en eventueel de wet wijzigen. Veel politieke reacties konden donderdagvoormiddag nog niet gesprokkeld worden. Het is federaal minister van Werk en vicepremier Pierre-Yves Dermagne (PS) die bevoegd is. Maar aangezien de sociale partners het niet eens zijn over het dossier, is het maar de vraag of er iets van in huis gaat komen. Een algemene vaccinatieplicht is nog een grotere stap. PS en sommige andere partijen zijn voor, maar in Vlaanderen ligt die discussie nog gevoeliger. Ook Vooruit-vicepremier en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke ziet dat niet meteen zitten.