‘Genoeg is genoeg’: Zwijndrecht stelt 3M in gebreke voor PFOS-vervuiling

Zwijndrecht stuurt een ingebrekestelling naar 3M waarin het bedrijf wordt aangemaand om “zijn verantwoordelijkheid te nemen” ten aanzien van de slachtoffers van de PFOS-vervuiling, “waaronder de gemeente zelf”. 

Daarnaast dient het gemeentebestuur ook een klacht met burgerlijke partijstelling in, in het kader van het lopende gerechtelijk onderzoek naar de vervuiling. Elke inwoner die schade ondervindt van de problematiek, kan bovendien bij beide procedures aansluiten, klinkt het.

“Genoeg is genoeg”, zegt schepen van Leefmilieu Steven Vervaet (Groen). “Sinds eergisteren beschikken we over de evidentie om de schadeberokkenaar verantwoordelijk te stellen. We manen 3M aan om zijn verantwoordelijkheid te nemen en te erkennen. We vragen actieve transparantie over de contaminatie en over de kennis die 3M heeft over de gezondheidsrisico’s van PFAS, expertise voor sanering en het bekostigen van alle uitgaven die voortvloeien uit de verontreiniging.”

Financiële gevolgen

Wat de gemeente betreft, lopen die uitgaven nu al fors op, klinkt het. “Infrastructuurwerken zijn stilgelegd, er moeten extra bodem- en waterstalen worden genomen, we zitten met de afvoer van vervuilde grond,...” zegt burgemeester André Van de Vyver (Groen). 

“Maar ook onze inwoners zitten nu al met de gevolgen. Mensen die bouwen, moeten bijvoorbeeld ook extra stalen laten nemen. Dat zijn kosten die men niet begroot heeft.” Zwijndrecht kampt als gemeente met financiële beperkingen, stelt het bestuur nog, maar die mogen er niet toe leiden dat de problematiek niet grondig wordt aangepakt.

Vlaamse steun

Aan de Vlaamse overheid vraagt het gemeentebestuur alvast eveneens een financiële compensatie, naast een ruimer bloedonderzoek en medische opvolging van de omwonenden. “De ongerustheid is dermate groot na de resultaten van het onderzoek bij 800 inwoners, dat we verplicht zijn om dit te eisen”, vindt Van de Vyver.

Eerder stelde ook de Vlaamse regering 3M al in gebreke. “Die procedures zijn complementair”, vindt Vervaet. “Ook Vlaanderen vraagt om transparantie en natuurlijk het stoppen van verdere verspreiding. Wij gaan nu nog iets verder op het punt dat onze inwoners niet aan hun lot mogen worden overgelaten.” 

Bloedonderzoek

De demarche van de gemeente komt er nadat eerder deze week bleek dat meer dan de helft van de omwonenden van de fabriek een te hoge PFOS-waarde in zijn bloed heeft.

Slechts 1 op 10 deelnemers  aan het bloedonderzoek heeft een waarde waarbij geen gezondheidseffecten verwacht worden. Dit resultaat is volgens de onderzoekers een belangrijk signaal om actie te ondernemen om de blootstelling te beperken of te stoppen. “Het betekent echter niet dat er bij individuele deelnemers onmiddellijk gezondheidsschade zal optreden”, klinkt het.

Uit het onderzoek kwam ook een duidelijk verband met de 3M-fabriek naar voren. Bewoners die dichter bij de fabriek wonen of al langer in het gebied, hebben hogere PFAS-gehaltes in het bloed. Het verband met het eten van lokaal geteelde voeding is minder duidelijk. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat mensen die groenten en fruit uit de eigen tuin eten, ook vaak kippen hebben. “De resultaten van de eieren zijn zodanig sterk dat de impact van de andere producten daardoor mogelijk gemaskeerd wordt.”

Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) kondigde al aan dat ze de productie van 3M zal laten stilleggen als het bedrijf vandaag op de hoorzitting niet meer duidelijkheid schept over de PFOS-uitstoot.