Universiteit van Cambridge geeft eerste beeldje van "Benin Bronzes" na 124 jaar terug aan Nigeria

Tijdens een speciale ceremonie in Jesus College op de Universiteit van Cambridge stond een bronzen haan, van 50 centimeter hoog, in het middelpunt van de belangstelling. Het beeld is een van de honderden Benin Bronzes die in Groot-Brittannië te vinden zijn. De meeste, zo'n 900, staan in het British Museum in Londen. 

Nigeria wil de beelden al enige tijd terug. Sinds het land in 1960 onafhankelijk werd, wordt de vraag naar teruggave van de "Benin Bronzes" gesteld. Maar de teruggave blijkt een ingewikkeld gegeven want de Nigerianen krijgen weinig gehoor. De beelden groeiden dan ook uit tot een symboolcollectie over hoe er door het Westen omgegaan wordt met Afrikaanse kunst. 

De Universiteit van Cambridge toonde zich toch bereid om een beeldje te overhandigen aan een Nigeriaanse delegatie. Het hoofd van de Nigeriaanse commissie voor musea en monumenten, Abba Isa Tijani, reageerde zeer tevreden tijdens de ceremonie aan de universiteit. "We willen de Nigerianen laten zien wat van hen is. Zodat ze zich kunnen verbinden met een stuk van hun geschiedenis dat zo lang zo ver weg geweest is."

In tegenstelling tot de Universiteit van Cambridge kunnen het British Museum en de Britse regering zich minder vinden in een teruggave. Het museum wil wel meer uitleg geven over de oorsprong van de beelden, maar vindt dat ze “op de juiste plaats staan”. Maar ze wil wel gaan samenwerken met musea in Nigeria.

Volgens de Britse autoriteiten zijn de beelden net in dit museum toegankelijk voor de hele wereld. Maar Theophilus Umogbai, adjunct-directeur en conservator van het Nationaal Museum Benin is het daar niet mee eens. Door de hoge reiskosten zullen de meeste Nigerianen deze bronzen beelden nooit te zien krijgen, zegt de conservator aan de BBC. Ze kunnen enkel de replica's bekijken in Nigeria. 

In Schotland geeft de Universiteit van Aberdeen vandaag een "Benin Bronze" terug aan een Nigeriaanse delegatie. "In de afgelopen 40 jaar zijn de Benin Bronzes belangrijke symbolen van onrecht geworden", zei professor George Boyne, directeur van de universiteit. 

"Het zou niet juist zijn geweest om een ​​object met zo'n grote culturele betekenis te houden dat in zo'n laakbare omstandigheden is verworven." Hij zei nog dat hij hoopt dat de acties van de Schotse universiteit andere instellingen kan inspireren om dit voorbeeld te volgen. 

Ook Frankrijk laat kunst terugkeren naar Afrika. Zo heeft de Franse president Macron gisteren een tentoonstelling in Parijs bezocht met 26 kunstobjecten die binnenkort zullen terugkeren naar het huidige Benin.

Macron beloofde al in 2018 om objecten terug te geven aan het West-Afrikaanse land. Hij liet de oorsprong van verschillende kunstobjecten onderzoeken en experts adviseerden hem om verschillende werken terug te geven aan de herkomstlanden. Hij zei toen: "Het kan niet zo zijn dat Afrikaans erfgoed alleen in Europese privéverzamelingen ligt". Macron wees daarmee nadrukkelijk op de verantwoordelijkheid van andere Europese landen.

Steeds vaker klinkt de vraag om kunst afkomstig uit Afrika terug te geven, want vaak werden deze beelden niet vrijwillig meegegeven uit het land van oorsprong. Verschillende musea beseffen intussen dat de geschiedenis van de kunstobjecten vaak gepaard gaan met onzuivere omstandigheden, scheve machtsverhoudingen of koloniaal geweld.

Ook Duitsland heeft ermee ingestemd om volgend jaar te beginnen met het teruggeven van "Benin Bronzen" die in Duitse musea worden bewaard. Nu steeds meer instellingen bereid zijn om roofkunst terug te geven, groeit ook de druk op andere musea en instellingen om hetzelfde te doen.