Minister Zuhal Demir wil verplichte renovatie voor slecht geïsoleerde woningen

Sinds kort eist Europa dat ons land zijn uitstoot met 47 procent verlaagt tegen 2030. Europa wil  klimaatneutraal worden: tegen het midden van de eeuw mogen alle industrie, stroomcentrales, auto’s, huizen en vee niet meer uitstoten dan de natuur aankan. Een enorme omslag.

Het Vlaams klimaatplan, opgesteld eind 2019, mikt op een daling van de uitstoot met 35 procent tegen 2030. Jambon I kan niet anders dan de ambities verhogen. Minister van Energie Zuhal Demir (N-VA), die het Vlaamse klimaatbeleid coördineert, voerde woensdag de druk op.

“Ik ga niet naar de COP26 (de VN-klimaattop in Glasgow die dit weekend start, JVH) als er niks uit de bus komt. Anders heb ik daar geen rol te spelen”, waarschuwde Demir haar collega-ministers. Waarmee ze meteen ook liet verstaan dat de vele voorbereidende vergaderingen achter de schermen, onder cabinetards, nog weinig hebben opgeleverd voor de klimaatministerraad vandaag.

Kilometerheffing

Wat zal op de ministerraad besproken worden? Eigenlijk zijn er geen geheimen meer: om de uitstoot fors naar beneden te krijgen, zijn maatregelen nodig in de domeinen transport (auto’s en vrachtwagens), gebouwen (isolatie en verwarming op stookolie en gas) en landbouw. Die domeinen zijn samen goed voor driekwart van de Vlaamse uitstoot. Hier moet het gebeuren.

Een belronde van De Morgen naar verschillende goed geïnformeerde bronnen leert dat de regering-Jambon het er stilaan over eens lijkt dat een verplichte renovatie van slecht geïsoleerde huizen niet meer uitgesteld kan worden. In de vorige regeerperiode lag hier al een plan voor klaar. 

Het meest waarschijnlijke scenario is dat waarin renovatie verplicht wordt na aankoop van een woning. De nieuwe eigenaars krijgen dan een overgangsperiode, vijf tot zeven jaar circuleert, om hun woning energiezuinig te renoveren met behulp van overheidssteun. 

De vergroening van het Vlaamse wagenpark is intussen begonnen. Sla een willekeurig automagazine open en je ziet haast alleen nog elektrische modellen over de pagina’s snorren. Vraag is of Vlaanderen het nakende einde van de diesel- en benzinemodellen nog wil versnellen.

Jambon I mikt op een half miljoen groene auto’s in 2030. Volgens de Vlaamse werkgevers en vakbonden kan dat “gemakkelijk” opgetrokken worden naar een miljoen. Met het juiste beleid toch.

Het gaat dan vooral om de invoering van een slimme kilometerheffing. CD&V en Open Vld willen dit gevoelige debat aangaan. Een hooggeplaatste liberaal zegt: “Als je in ruil de verkeersbelasting afschaft, kun je chauffeurs naar elektrische auto’s toe leiden en heb je minder files.” Maar N-VA, veruit de grootste coalitiepartner, wil niets weten van een slimme kilometerheffing.

Een mogelijk compromis is dat een slimme kilometerheffing wordt ‘voorbereid’ voor de volgende regeerperiode, na 2024. Sowieso is overleg met de andere deelstaten nuttig, in de hoop om tot een (enigszins) uniform nationaal systeem te komen. Een andere mogelijkheid, althans volgens de liberalen, is de invoering van een lage-emissiezone over heel Vlaanderen.

Hard tegen onzacht

De klimaatministerraad wordt een vertrouwenstest voor de regering-Jambon. Slaagt ze erin om, na twee jaar besturen, een belangrijk deel van haar regeerprogramma te herschrijven?

De inzet is hoog. De coalitiepartijen willen het onderhandelingsspel hard spelen. En daar hoort vooraf klassiek wat trash talk bij. “Als we ambitie willen tonen, dan zal iedereen aan heilige huisjes moeten raken. Ook N-VA. Maar Demir is heel ambitieus, ja toch?”, luidt het binnen Open Vld. Bij Demir wordt benadrukt dat “iedereen wel iets concreets op de tafel moet leggen”.

De kans is reëel dat de regering er vrijdag niet uit raakt. Ook al omdat CD&V-kopvrouw Hilde Crevits niet de hele dag in Brussel kan zijn. Wellicht wordt de discussie dan voortgezet in het weekend. De uiterste deadline is volgende week zaterdag. Dan wordt Demir in Glasgow verwacht.