Waterstof "next big thing" voor klimaat? Kan "propere brandstof" zijn, maar moeten het halen uit het verre buitenland

Vandaag tekenen de havens van Antwerpen en Zeebrugge en het Chileense ministerie van Energie een overeenkomst om waterstof vanuit het Zuid-Amerikaanse Chili naar Europa te importeren. Dat gebeurt in de marge van de klimaatconferentie van Glasgow. Waterstof wordt ook wel de droombrandstof genoemd, maar het is moeilijk om zelf te produceren. Prof. dr. Thijs Van de Graaf van de UGent legt uit wat het precies is en waarom waterstof zo goed is voor ons klimaat.

"Waterstof is een geur- en kleurloos gas", legt Thijs Van de Graaf uit in "De ochtend" op Radio 1. Het wordt op dit moment vooral gebruikt als een grondstof in de chemie, maar het kan ook een brandstof zijn. Dat is de aantrekkingskracht van waterstof, want als je het omzet naar elektriciteit  komt er géén COvrij. Het kan een propere brandstof worden in een klimaatneutrale economie."

Het kan een propere brandstof worden in een klimaatneutrale economie

Waterstof is nog maar sinds kort populair. Prof. Van de Graaf denkt dat de groeiende populariteit te maken heeft met de verhoogde klimaatambities die op de klimaattop in Glasgow door veel wereldleiders worden uitgesproken. "Men wil echt naar klimaatneutraliteit gaan, en dat wil zeggen dat alle sectoren moeten decarboniseren, wat betekent dat je iets van koolstof ontdoet. Voor sommige sectoren, zoals scheepvaart, luchtvaart en zwaar vrachtverkeer is dat onmogelijk te verwezenlijken met enkel elektriciteit, en heb je dus ook groene moleculen nodig. Daar komt waterstof in beeld."

Prof. dr. Thijs Van de Graaf geeft uitleg over de mogelijkheden van waterstof

Het nadeel van waterstof is dat het niet zomaar voorkomt in de natuur. We moeten het dus zelf produceren en dat vraagt veel energie. Van waar moet die energie dan komen? "Vandaag de dag wordt nagenoeg alle waterstof in de wereld geproduceerd met fossiele brandstoffen en dat is niet goed, want dat heeft een enorme CO2-voetafdruk", vertelt de professor. 

"In de toekomst kijkt men vooral naar zogenaamde “groene waterstof”, wat geproduceerd wordt met elektrolyse van water. Dat is een proces dat aangedreven wordt met groene stroom, bijvoorbeeld uit zon en wind. Als je het op die manier produceert dan krijg je een echt propere brandstof. 

Atacama-woestijn in Chili

Voor het produceren ervan is veel plaats nodig, plaats die wij hier in België niet ter beschikking hebben. Daarom gaan we waterstof in het Zuid-Amerikaanse land Chili halen, aangezien zij een enorm technisch potentieel hebben voor zon- en windproductie.

"In de Atacama-woestijn in Chili is er bijvoorbeeld enorm veel land en veel zonne-uren," gaat Van de Graaf verder. "Er zijn ook hoogvlaktes met consistente winden. Chili is dus één van de landen die zich aan het profileren is om op termijn een exporteur te worden van groene waterstof, en vandaar dat onze havens er een akkoord mee ondertekenen." 

Waterstof als brandstof gebruiken lijkt dus een duurzame oplossing, maar is het vervoer ervan ook milieuvriendelijk? Volgens professor Van de Graaf is het transport van waterstof niet gemakkelijk, en is het nog nooit per schip vervoerd. "Er zijn twee mogelijkheden: je koelt de waterstof af tot onder -250 °C om het te transporteren, maar dat vergt heel veel energie. Een andere mogelijkheid is om waterstof om te vormen tot een andere molecule, zoals bijvoorbeeld methanol of ammoniak. Dat is makkelijk transporteerbaar, dus wellicht zal er voor die optie gekozen worden."

Minder afhankelijk van gasimport

De productie en import van waterstof is ook interessant voor onze havens, omdat daar grote industriële bedrijven rond geclusterd zitten. Bedrijven hebben de havens nodig voor import van grondstoffen en voor export van hun afgewerkte producten. "Havens zijn dus de ideale springplank om een groene waterstofeconomie op gang te krijgen."

Havens zijn de ideale springplank om een groene waterstofeconomie op gang te krijgen

Op termijn kan de transitie naar groene waterstof ervoor zorgen dat we minder afhankelijk worden van de import van gas uit landen als Rusland, Noorwegen en Algerije. "We gaan nooit helemaal zelfvoorzienend worden", argumenteert Van de Graaf. "Daarvoor hebben we in België gewoon niet het potentieel." Hij maakt ook nog een kanttekening: "Als je waterstof gaat importeren creëer je weer nieuwe afhankelijkheden en misschien ook nieuwe kwetsbaarheden, maar al bij al denk ik dat we in een betere positie terecht komen dan nu."

Meest gelezen