Voor het eerst cijfers: gevaccineerden hebben 2 tot 14 keer minder kans om met covid-19 op intensieve zorg te belanden

Tijdens de persbriefing presenteerde Facon voor het eerst ook cijfers over de vaccinatiestatus van de zwaar zieke coronapatiënten. Op de afdelingen intensieve zorg belanden relatief gezien tot 14 keer meer niet-gevaccineerde 18- tot 64-jarigen dan gevaccineerden, zo blijkt uit de meest recente cijfers van de afgelopen twee weken. Dat effect wordt wel kleiner met de leeftijd, wat volgens Facon het belang aantoont de nieuwe maatregelen strikt op te volgen.

Perfect zijn de cijfers weliswaar niet, omdat gevaccineerden en niet-gevaccineerden qua sociologisch profiel en contactgedrag niet volledig vergelijkbaar zijn.

Besmettingen

De effecten van de vaccinatie zijn het kleinst bij de besmettingen, en dan zeker bij de oudere leeftijdsgroepen. De incidentie - het aantal besmettingen per 100.000 mensen in elke groep - is wel nog dubbel zo hoog bij de niet-gevaccineerde 18- tot 64-jarigen in vergelijking bij hun gevaccineerde leeftijdsgenoten. Het verschil is bij de 12- tot 17-jarigen nog groter.

Bij de 65-plussers is het effect echter verdwenen: de voorbije twee weken waren er relatief gezien meer besmettingen bij volledig gevaccineerde ouderen (454 per 100.000), dan bij niet-gevaccineerden (393). In Vlaanderen was het verschil het grootst: per 100.000 gevaccineerde 65-plussers waren er 449 besmettingen, per 100.000 niet-gevaccineerden 212,5. Wallonië telde als enig gewest relatief gezien meer besmettingen bij de niet-gevaccineerde ouderen dan bij de gevaccineerden.

Daar kan het dalend effect van de vaccins een rol spelen, aangezien de 65-plussers al het langst geleden hun prik hebben gekregen, en nog niet iedereen een derde prik heeft gekregen. Bovendien werden de maatregelen om de circulatie van het virus in Vlaanderen het snelst gelost. Facon benadrukt bovendien dat beide groepen vergelijken sowieso moeilijk is. “We zien inderdaad veel besmettingen bij de ouderen, maar we denken dat de gevaccineerde 65-plussers meer contacten hebben, en mogelijk ook minder veilige contacten.”

Ziekenhuisopnames

Een groter effect is er nog altijd in de ziekenhuisopnames. In absolute cijfers werden er de voorbije twee weken 2.023 nieuwe patiënten opgenomen in de ziekenhuizen, waarvan de vaccinatiestatus bekend was. 64 procent daarvan was volledig gevaccineerd, 36 procent was niet of slechts gedeeltelijk gevaccineerd. 61 procent van alle opnames vonden plaats bij 65-plussers, en van hen was zelfs 82 procent volledig gevaccineerd.

Maar aangezien er veel meer gevaccineerden dan niet-gevaccineerden in de samenleving zijn, zeker bij de ouderen, is het ook logisch dat de groep volledig gevaccineerden in het ziekenhuis groter wordt. Afgezet tegen hun aandeel in de samenleving blijft het voordeel voor de gevaccineerden nog steeds duidelijk: bij de 18- tot 64-jarigen zijn er tot negen keer minder hospitalisaties bij wie volledig gevaccineerd is dan bij wie niet gevaccineerd is.

Bij de 65- tot 84-jarigen is dat voordeel nog drie keer zo groot: per 100.000 niet-gevaccineerden in die leeftijdsgroep vonden er de voorbije twee weken 99 ziekenhuisopnames plaats. Per 100.000 wel gevaccineerde leeftijdsgenoten waren dat er 31,4.

Het effect is het kleinst bij de alleroudsten: daar bedroeg de incidentie bij de niet-gevaccineerden 116,5, bij de gevaccineerden 80. En ook hier kende Vlaanderen een hogere incidentie bij de gevaccineerde ouderen dan bij hun niet-gevaccineerde leeftijdsgenoten. “Maar het gaat hier om kleine aantallen, en bovendien om zeer kwetsbare mensen met vaak onderliggende aandoeningen”, aldus Facon.

Intensieve zorg

De effecten van het vaccin zijn het grootste bij de opnames op intensieve zorg. Bij de 18- tot 64-jarigen moesten de voorbije twee weken 14 keer minder volledig gevaccineerden opgenomen worden dan niet-gevaccineerden. Bij de 65- tot 84-jarigen was dat nog 4,5 keer minder, bij de 85-plussers nog 2 keer minder. Ook hier daalt het effect dus met de leeftijd, wat de kwetsbaarheid van de oudste bevolkingsgroepen aantoont. Bij de jongere patiënten is het effect van de vaccins moeilijker vast te stellen. Tussen 0 en 11 jaar is niemand gevaccineerd, en er lagen de afgelopen twee weken geen kinderen tussen 12 en 17 jaar op intensieve zorgen.

In absolute aantallen ging het voor heel België om 367 IC-opnames, waarvan 54 procent gevaccineerden en 46 procent niet-gevaccineerden. Opgesplitst per regio en leeftijdsgroep gaat het soms om zeer kleine aantallen, die een fout beeld kunnen schetsen. Zo werden in Vlaanderen de voorbije twee weken vijf gevaccineerde 85-plussers op intensieve opgenomen (2,6 per 100.000), en nul niet-gevaccineerden. In Vlaanderen is dan ook 95 procent van alle 85-plussers gevaccineerd.

‘Hoge viruscirculatie heeft effect’

“We zien dus een duidelijk effect van de hoge viruscirculatie op de beschermingsgraad van het vaccin”, besluit Facon. “Zeker wat de bescherming tegen besmetting betreft, en in absoluut aantal ook op doorbraakinfecties die gehospitaliseerd moeten worden.”

“In de hogere leeftijdsgroepen, boven de 65 jaar oud, zien we een duidelijke en significant lagere incidentie voor ernstige ziekte, hospitalisatie en opname op intensieve zorg. Als je als gevaccineerde toch in het ziekenhuis belandt, blijf je tegenover een niet-gevaccineerde beter beschermd en beland je minder snel op de intensieve zorg. Vaccinatie werkt dus, maar het effect is door de hoge viruscirculatie minder groot, wat erg belangrijk is voor het risicobewustzijn. Laat u dus vaccineren, en neem de derde dosis als u daarvoor wordt uitgenodigd.”