KAART. In deze gemeenten gaat aantal coronabesmettingen door het dak, forse uitbraak in Kempen

Hoe donker kan een kleurschaal worden? Waar we ooit nog de incidentie in ons land konden terugbrengen tot minder dan 50 gevallen per dag, kleuren sommige gebieden tegenwoordig almaar donkerder, tot meer dan 2.500 gevallen per dag.

Het zuiden van West-Vlaanderen, bijvoorbeeld, staat opnieuw in brand. Ook in de Kempen woekert het virus volop. En onder de taalgrens moet men zich vooral in de provincie Luik zorgen maken. Waar komen die regionale uitbraken toch vandaan?

Wat Luik betreft, moeten we in de richting van de overstromingen kijken, zegt biostatisticus Geert Molenberghs. “Die mensen hebben echt wel andere zaken aan hun hoofd. Zij leven tegenwoordig in erbarmelijke omstandigheden, moeten mogelijk onderdak zoeken bij elkaar. Het tegenhouden van het virus is daar niet prioriteit nummer één.”

In Vlaanderen trekken de kleurcodes de ogen naar het zuiden van West-Vlaanderen. Gemeenten als Deerlijk, Anzegem, Ardooie en Koekelare hebben een incidentie van meer dan 2.000 gevallen en staan daarmee in de Belgische top 10. “Toch opvallend dat zij er weer bij zijn”, zegt Molenberghs. “Het zijn een beetje de usual suspects geworden, want we hebben al vaker gezien dat daar lokale uitbraken zijn.”

Hoe dat komt, is niet heel duidelijk. “We moeten kijken naar duurzame verklaringen omdat het daar elke keer opnieuw gebeurt. Mogelijk heeft het te maken met de bevolkingssamenstelling in een regio: andere culturele gemeenschappen waardoor je soms verschillen ziet.”

Ook in de Antwerpse Kempen zijn er veel besmettingen. De streek rond Rijkevorsel kent bijvoorbeeld een forse uitbraak. Dat in tegenstelling tot de grote steden, zoals Antwerpen, Brussel en Gent. “Die landelijke gebieden hebben wel een eigen dynamiek”, zegt Molenberghs. Het Vlaamse verenigingsleven draait nog vaker rond de kerktoren. “Eén feest kan voor een enorme uitbraak zorgen en tot een grote piek leiden. Neem nu de kermis in Oudsbergen, waar de hele gemeente op aanwezig was en er dus velen besmet raken.”

Dat soort pieken zien we dan weer minder in de steden. “Daar heb je in bepaalde gemeenschappen soms wel grote clusters, maar een markt in Borgerhout zal allicht geen grote piek veroorzaken in Wilrijk, bijvoorbeeld. Je ziet dus wel vaker dat die grote steden aan een relatief hoge steady state varen en dat landelijke gemeenten héél hoge pieken kunnen hebben, maar dat er ook kleine gemeenten zijn die dan bijna géén besmettingen kennen.”

Gevaccineerde regio’s

Nog opvallend: de clusters komen voor in gebieden die goed gevaccineerd zijn. Is het vaccin stilaan uitgewerkt? “Zeker de bescherming tegen zware ziekte en ziekenhuisopname is nog niet uitgewerkt. Maar het vaccin lijdt wel onder de tijd en onder de nieuwe varianten. Het was destijds ontwikkeld voor de Wuhan-variant, vandaag zijn we twee varianten verder. Dat heeft zeker een effect.”

“Vandaar dat de derde prik erg nodig is”, zegt Molenberghs nog. “Het narratief van het vaccin is er altijd één geweest van ‘volledige bescherming’ en ‘rijk van de vrijheid’. Wie geprikt was, moest beloond worden en alles moest weer kunnen. Dat klopt dus niet: we gaan nog een tijd met het virus moeten leven, ook als we gevaccineerd zijn.”